ನಾದಿಕಿಯಾದಿಬ್ಯಾಕರಣಂ

ಹೀಗೇ ಕೇಳಿದ್ದೇನೆ; ಒಮ್ಮೆ ಭಗವಾನರು ನಾದಿಕದ ಗಿಜ್ಜಿಕಾವಸಥದಲ್ಲಿ ತಂಗಿದ್ದರು. ಆಗ ಸುತ್ತಮುತ್ತಿನ ಜನಪದಗಳಾದ ಕಾಶಿ ಕೋಸಲಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಕಾಲವಾಗಿದ್ದರು. ವಜ್ಜಿ ಮಲ್ಲಚೇತಿಯ ವಂಶದಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಕಾಲವಾಗಿದ್ದರು. ಜೋತಿಯ ವಂಶದವರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಕಾಲವಾಗಿದ್ದರು. ಕುರು ಪಾಂಚಾಲರಲ್ಲಿ ಶೂರ ಸೇನಿಯರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಕಾಲವಾಗಿದ್ದರು. ಹೀಗೆ ಕಾಲವಾದ ಶಿಷ್ಯರು ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದರು ಎಂಬುದನ್ನು ಭಗವಾನರು ವಿವರಿಸಿದರು- “ಅವನು ಅಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ್ದಾನೆ, ಇವನು ಅಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ್ದಾನೆ. ನಾದಿಕದಲ್ಲಿನ ಶಿಷ್ಯರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಕಾಲವಾದ ಮೇಲೆ ಕೆಳಗಿನ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಬಂಧಿಸುವ ಐದು ಸಂಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿಕೊಂಡವರಾಗಿ ಓಪಪಾತಿಕರಾಗಿ ಆ ಸ್ಥಿತಿಯಿಂದ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನದ ಪಥದಲ್ಲಿ ಹೋಗುವವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅಂಥವರ ಸಂಖ್ಯೆಯು ಐವತ್ತಕ್ಕೂ ಮೀರಿದೆ. ಇನ್ನೂ ಹಲವರು ಮೂರು ಸಂಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿಕೊಂಡವರಾಗಿ ರಾಗ, ಮೋಹ, ದ್ವೇಷಗಳನ್ನು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ನಾಶ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಕಾಲವಾದ ಮೇಲೆ ಸಕದಾಗಾಮಿಗಳಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಒಂದೇ ಒಂದು ಸಾರಿ ಬಂದು ದುಃಖವನ್ನು ಅಂತ್ಯಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸಾಧಾರಣವಲ್ಲದ ಅಂಥ ನಾದಿಕದ ಶಿಷ್ಯರ ಸಂಖ್ಯೆ ತೊಂಬತ್ತಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು. ಮತ್ತೆ ಕೆಲವರು ಮೂರು ಸಂಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿಕೊಂಡವರಾಗಿ ಕಾಲವಾದ ಮೆಲೆ ಸೋತಾಪನ್ನರಾಗಿ ನಿಪಾತದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಹುಟ್ಟಿನಂಥ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಪಡೆದು ಮುಂದೆ ಸಂಬೋಧಿಯನ್ನು ಹೊಂದಬಲ್ಲವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅಂಥ ನಾದಿಕ ಶಿಷ್ಯರ ಸಂಖ್ಯೆ ಐನೂರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು.

ನಾದಿಕದ ಶಿಷ್ಯರು ಇದನ್ನು ಕೇಳಿದರು- “ನಾದಿಕದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಜನಪದಗಳಾದ ಕಾಶಿ ಕೋಸಲಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಕಾಲವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಮಲ್ಲ, ವಜ್ಜಿ, ಚೇತವಂಶೀಯರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಕಾಲವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಕುರು, ಪಾಂಚಾಲ, ಶುರಸೇನಿಯರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಕಾಲವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಕಾಲವಾದವರು ಬೇರೆಕಡೆ ಹುಟ್ಟಿರುವುದನ್ನು ಭಗವಾನರು ವಿವರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ‘ಅವನು ಅಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ್ದಾನೆ, ಇವನು ಇಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ್ದಾನೆ. ನಾದಿಕದಲ್ಲಿನ ಶಿಷ್ಯರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಕಾಲವಾದ ಮೇಲೆ ಕೆಳಗಿನ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಬಂಧಿಸುವ ಐದು ಸಂಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿಕೊಂಡವರಾಗಿ ಓಪಪಾತಿಕರಾಗಿ ಆ ಸ್ಥಿತಿಯಿಂದ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನ ಪಥದಲ್ಲಿ ಹೋಗುವವರಿದ್ದಾರೆ. ಅಂಥವರ ಸಂಖ್ಯೆ ಐವತ್ತಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು. ಮತ್ತೆ ಕೆಲವರು ಮೂರು ಸಂಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿಕೊಂಡವರಾಗಿ ಕಾಲವಾದ ಮೇಲೆ ರಾಗ, ಮೋಹ, ದ್ವೇಷಗಳನ್ನು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿರುವ ಸಕದಾಗಾಮಿಗಳಾಗಿ ಈ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಒಂದೇ ಒಂದುಸಾರಿ ಬಂದು ದುಃಖವನ್ನು ಅಂತ್ಯಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸಾಧಾರಣರಲ್ಲದ ಅಂಥ ನಾದಕದ ಶಿಷ್ಯರ ಸಂಖ್ಯೆ ತೊಂಬತ್ತಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು. ಇನ್ನೂ ಹಲವರು ಮೂರು ಸಂಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿಕೊಂಡು ಕಾಲವಾದ ಮೇಲೆ ಸೋತಾಪನ್ನರಾಗಿ ನಿಪಾತದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದಂಥ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಪಡೆದು ಮುಂದೆ ಸಂಬೋಧಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಬಲ್ಲಂಥವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅಂಥ ನಾದಿಕ ಶಿಷ್ಯರ ಸಂಖ್ಯೆ ಐನೂರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು.” ಭಗವಾನರ ಈ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ಕೇಳಿದ ನಾದಿಕದ ಆ ಶಿಷ್ಯರು ಸಂತೋಷಗೊಂಡವರಾದರು, ಪ್ರಮೋದಗೊಂಡವರಾದರು. ಒಳ್ಳೆಯ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಮಾತ್ರ ಹುಟ್ಟುವ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ತುಂಬಿದವರಾದರು.

ಆಯುಷ್ಮಂತನಾದ ಆನಂದ ಈ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಕೇಳಿದನು- “ನಾದಿಕದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಜನಪದಗಳಾದ ಕಾಶಿ ಕೋಸಲಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಕಾಲವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಮಲ್ಲ, ವಜ್ಜಿ, ಚೇತವಂಶೀಯರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಕಾಲವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಕುರು, ಪಾಂಚಾಲ, ಶುರಸೇನಿಯರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಕಾಲವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಕಾಲವಾದವರು ಬೇರೆಕಡೆ ಹುಟ್ಟಿರುವುದನ್ನು ಭಗವಾನರು ವಿವರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ‘ಅವನು ಅಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ್ದಾನೆ, ಇವನು ಇಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ್ದಾನೆ. ನಾದಿಕದಲ್ಲಿನ ಶಿಷ್ಯರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಕಾಲವಾದ ಮೇಲೆ ಕೆಳಗಿನ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಬಂಧಿಸುವ ಐದು ಸಂಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿಕೊಂಡವರಾಗಿ ಓಪಪಾತಿಕರಾಗಿ ಆ ಸ್ಥಿತಿಯಿಂದ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನ ಪಥದಲ್ಲಿ ಹೋಗುವವರಿದ್ದಾರೆ. ಅಂಥವರ ಸಂಖ್ಯೆ ಐವತ್ತಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು. ಮತ್ತೆ ಕೆಲವರು ಮೂರು ಸಂಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿಕೊಂಡವರಾಗಿ ಕಾಲವಾದ ಮೇಲೆ ರಾಗ, ಮೋಹ, ದ್ವೇಷಗಳನ್ನು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿರುವ ಸಕದಾಗಾಮಿಗಳಾಗಿ ಈ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಒಂದೇ ಒಂದುಸಾರಿ ಬಂದು ದುಃಖವನ್ನು ಅಂತ್ಯಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸಾಧಾರಣರಲ್ಲದ ಅಂಥ ನಾದಕದ ಶಿಷ್ಯರ ಸಂಖ್ಯೆ ತೊಂಬತ್ತಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು. ಇನ್ನೂ ಹಲವರು ಮೂರು ಸಂಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿಕೊಂಡು ಕಾಲವಾದ ಮೇಲೆ ಸೋತಾಪನ್ನರಾಗಿ ನಿಪಾತದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದಂಥ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಪಡೆದು ಮುಂದೆ ಸಂಬೋಧಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಬಲ್ಲಂಥವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅಂಥ ನಾದಿಕ ಶಿಷ್ಯರ ಸಂಖ್ಯೆ ಐನೂರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು. ಇದನ್ನು ಕೇಳಿದ ನಾದಿಕದ ಶಿಷ್ಯರು ಸಂತೋಷಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ, ಪ್ರಮೋದಗೊಂಡವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಒಳ್ಳೆಯ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಮಾತ್ರ ಹುಟ್ಟುವ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ತುಂಬಿದವರಾಗಿದ್ದಾರೆ.”

ಆನಂದನು ಚಿಂತನೆ ಮಾಡಿದುದು

ಆಗ ಆಯುಷ್ಮಂತನಾದ ಆನಂದನು ಹೀಗೆಂದುಕೊಂಡನು- “ಈ ಮಗಧ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಶ್ರದ್ಧಾವಂತರಾದ ಅನೇಕ ಶಿಷ್ಯರು ಕಾಲವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅಂಗ, ಮಗಧ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಲವಶರಾದ ಶಿಷ್ಯರು ಇಲ್ಲವೇ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಕೆಲವರಿಗೆ ಅನ್ನಿಸಬಹುದು. ಬುದ್ಧ, ಧಮ್ಮ, ಸಂಘಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನಿಟ್ಟು ಶೀಲಗಳನ್ನು ಅತಿ ನಿಷ್ಠೆಯಿಂದ ಪಾಲಿಸಿದ ಶಿಷ್ಯರು ಆ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿದ್ದರು. ಕಾಲವಶರಾದ ಅವರ ಬಗೆಗೆ ಭಗವಾನರು ಏನನ್ನೂ ಹೇಳಿಲ್ಲ. ಶ್ರದ್ಧಾವಂತರಾದ ಅವರಲ್ಲಿ ಬಹುಜನರು ಸುಗತಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಬಗೆಯನ್ನು ಭಗವಾನರು ವಿವರಿಸುವುದು ಸಾದುವಾದುದು. ಧಾರ್ಮಿಕನೂ ಧರ್ಮರಾಜನು ಬ್ರಾಹ್ಮಣರ ಮತ್ತು ಗೃಹಪತಿಗಳ ನಗರ ವಾಸಿಗಳ ಜನಪದಗಳಲ್ಲಿನ ಪ್ರಜೆಗಳ ಹಿತೈಷಿ ಆಗಿದ್ದ ಮಗಧದ ರಾಜ ಸೇನಿಯ ಬಿಂಬಿಸಾರನು ಕಾಲವಾಗಿದ್ದಾನೆ. ‘ಕಾಲವಾದ ಆ ಧಾರ್ಮಿಕ ಧರ್ಮರಾಜನು ನಮ್ಮನ್ನು ಸುಖವಾಗಿಟ್ಟಿದ್ದ. ಆ ಧರ್ಮರಾಜನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಾವು ಸುಖವಾಗಿದ್ದೆವು’ ಎಂದು ಮನುಷ್ಯರು ಅವನ ಕೀರ್ತಿಯನ್ನು ಎಲ್ಲಕಡೆಗೂ ಹರಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ‘ಬುದ್ಧ, ಧಮ್ಮ ಮತ್ತು ಸಂಘಗಳಲ್ಲಿ ಅತಿ ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನಿಟ್ಟು, ಶೀಲಗಳನ್ನು ನಿಷ್ಠೆಯಿಂದ ಆತ ಪಾಲಿಸಿದ. ಮರಣ ಕಾಲದವರೆಗೂ ಭಗವಂತನ ಕೀರ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಗಳುತ್ತಿದ್ದ ಮಗಧದ ರಾಜ ಬಿಂಬಿಸಾರನು ಕಾಲವಾಗಿದ್ದಾನೆ’ ಎಂದು ಜನರು ಅವರ ಕೀರ್ತಿಯನ್ನು ಎಲ್ಲಕಡೆಗೂ ಹರಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಕಾಲವಶನಾದ ಅವನನ್ನು ಕುರಿತು ಭಗವಾನರು ಏನನ್ನೂ ಹೇಳಿಲ್ಲ, ಅವನ ಬಗೆಯನ್ನು ಕುರಿತು ಅವರು ವಿವರಿಸುವುದು ಸಾಧುವಾದುದು. ಬಹುಜನರು ಶ್ರದ್ಧಾವಂತರಾಗಿ ಸುಗತಿಗೆ ಹೋಗುವವರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಭಗವಾನರು ಸಂಬೋಧಿಯನ್ನು ಪಡೆದರೋ, ಆ ಮಗಧದಲ್ಲಿನ ಶಿಷ್ಯರು ಕಲವಾದ ಮೇಲೆ ಎಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದರು ಎಂಬುದನ್ನು ವಿವರಿಸಲಿಲ್ಲ. ಕಾಲವಶರಾದ ಮಗಧದ ಶಿಷ್ಯರು ಎಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಭಗವಾನರು ಹೇಳದಿದ್ದರೆ ಮಗಧದ ಆ ಶಿಷ್ಯರು ನೊಂದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ದೀಗ ಮನಸ್ಕರಾಗುವುದರಿಂದ ಭಗವಾನರು ಹೇಗೆ ವಿವರಿಸದೇ ಇದ್ದಾರು?”

ಆಯುಷ್ಮಂತನಾದ ಆನಂದನು ಏಕಾಂತದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ಮಗಧದ ಶಿಷ್ಯರ ಬಗೆಗೆ ಬಹುವಾಗಿ ಚಿಂತಿಸಿದನು. ಆ ರಾತ್ರಿ ಕಳೆದಮೇಲೆ ಪ್ರಾತಃಕಲ ಎದ್ದು ಭಗವಾನರ ಹತ್ತಿರಕ್ಕೆ ಬಂದನು. ಭಗವಾನರಿಗೆ ಅಭಿವಂದಿಸಿ ಒಂದುಕಡೆ ಕುಳಿತುಕೊಂಡನು. ಆಮೇಲೆ ಅವರನ್ನು ಕುರಿತು ಇಂತೆಂದನು- “ಭಂತೆ, ಈ ಮಾತುಗಳು ನನ್ನ ಕಿವಿಗೂ ಬಿದ್ದಿವೆ, ‘ನಾದಿಕದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳಾದ ಕಾಶಿ-ಕೋಸಲಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಕಾಲವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ವಜ್ಜಿ ಮಲ್ಲರ ಜೇತಿಯ ವಂಶದವರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಕಾಲವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಕುರು ಪಾಂಚಾಲರಲ್ಲಿ ಮಜ್ಜ ಕೂರಸೇನಿಯರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಕಾಲವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಕಾಲವಾದ ಶಿಷ್ಯರು ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದವರು ಎಂಬುದನ್ನು ಭಗವಾನರು ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ‘ಅವನು ಅಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ್ದಾನೆ, ಇವನು ಇಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ್ದಾನೆ’ ಎಂದು ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ನಾದಿಕದಲ್ಲಿನ ಕೆಲವು ಶಿಷ್ಯರು ಕಾಲವಾದ ಮೇಲೆ ಕೆಳಗಿನ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಬಂಧಿಸುವ ಐದು ಸಂಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿಕೊಂಡವರಾದ್ದರಿಂದ ಓಪಪಾತಿಕರಾಗಿ ಆ ಸ್ಥಿತಿಯಿಂದ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಪಥದಲ್ಲಿ ಹೋಗುವವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅಂಥವರ ಸಂಖ್ಯೆ ಐವತ್ತಕ್ಕೂ ಮೀರಿದೆ. ಕೆಲವರು ಮೂರು ಸಂಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿಕೊಂಡವರಾದ್ದರಿಂದ ರಾಗ, ದ್ವೇಷ, ಮೋಹಗಳನ್ನು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ನಾಶಮಾಡಿಕೊಂಡವರಾಗಿ ಸಕದಾಗಾಮಿಗಳಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಒಂದೇ ಒಂದುಸಾರಿ ಬಂದು ದುಃಖವನ್ನು ಅಂತ್ಯಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅಂಥವರ ಸಂಖ್ಯೆ ತೊಂಭತ್ತಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು. ಮತ್ತೆ ಕೆಲವರು ಮೂರು ಸಂಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿಕೊಂಡವರಾದ್ದರಿಂದ ಸೋತಾಪನ್ನರಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ನಿಪಾತದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಹುಟ್ಟದಂಥ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಪಡೆದ ಅವರು ಮುಂದೆ ಸಂಬೋಧಿಯನ್ನು ಹೊಂದುತ್ತಾರೆ. ಅಂಥ ನಾದಿಕ ಶಿಷ್ಯರ ಸಂಖ್ಯೆ ಐನೂರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು. ಇದನ್ನು ಕೇಳಿದ ನಾದಿಕದ ಶಿಷ್ಯರು ಸಂತೋಷಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ, ಪ್ರಮೋದಗೊಂಡವರಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಒಳ್ಳೆಯ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಮಾತ್ರ ಹುಟ್ಟುವ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ತುಂಬಿದವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಭಂತೆ, ಈ ಮಗಧ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಶ್ರದ್ಧಾವಂತರಾದ ಅನೇಕ ಶಿಷ್ಯರು ಕಾಲವಾಗಿದ್ದಾರೆ. (ಆದರೆ) ಕಾಲವಶರಾದ ಶಿಷ್ಯರು ಅಂಗಮಾಗಧಗಳಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಕೆಲವರಿಗೆ ಅನ್ನಿಸಬಹುದು. ಬುದ್ಧ, ಧಮ್ಮ, ಸಂಘಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನಿಟ್ಟು ಶೀಲಗಳನ್ನು ಅತಿ ನಿಷ್ಠೆಯಿಂದ ಪಾಲಿಸಿದ ಶಿಷ್ಯರು ಆ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿದ್ದರು. ಕಾಲವಶರಾದ ಅವರ ಬಗೆಗೆ ಭಗವಾನರು ಏನನ್ನೂ ಹೇಳಿಲ್ಲ. ಶ್ರದ್ಧಾವಂತರಾದ ಅವರಲ್ಲಿ ಬಹುಜನರು ಸುಗತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುವವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ವಿವರಿಸುವುದು ಸಾಧುವಾದುದು. ಧಾರ್ಮಿಕನೂ, ಧರ್ಮರಾಜನೂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣರ ಮತ್ತು ಗೃಹಪತಿಗಳ, ನಗರವಾಸಿಗಳ ಮತ್ತು ಜನಪದಗಳ ಪ್ರಜೆಗಳ ಹಿತೈಷಿಯೂ ಆಗಿದ್ದ ಮಗಧದ ರಾಜ ಸೇನಿಯ ಬಿಂಬಿಸಾರ ಕಾಲವಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಧಾರ್ಮಿಕನೂ, ಧರ್ಮರಾಜನೂ ಆಗಿದ್ದ ಆತನು ನಮ್ಮನ್ನು ಸುಖವಾಗಿಟ್ಟಿದ್ದ. ಆ ಧರ್ಮರಾಜನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸುಖವಾಗಿದ್ದೆವು ಎಂದು ಜನರು ಅವನ ಕೀರ್ತಿಯನ್ನು ಎಲ್ಲಕಡೆಗೂ ಹರಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಬುದ್ಧ ಧಮ್ಮ ಮತ್ತು ಸಂಘಗಳಲ್ಲಿ ಅತಿ ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನಿಟ್ಟು ಶೀಲಗಳನ್ನು ಆತ ನಿಷ್ಠೆಯಿಂದ ಪಾಲಿಸಿದನು. ಮರಣ ಕಾಲದವರೆಗೂ ಭಗವಂತನ ಕೀರ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಗಳುತ್ತಿದ್ದ ಮಗಧದ ರಾಜ ಬಿಂಬಿಸಾರನು ಕಾಲವಾಗಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ಜನರು ಅವನ ಕೀರ್ತಿಯನ್ನು ಎಲ್ಲಕಡೆಗೂ ಹರಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಕಾಲವಶನಾದ ಆತನನ್ನು ಕುರಿತು ಭಗವಾನರು ಏನನ್ನು ಹೇಳಿಲ್ಲ. ಅವನ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನೂ ವಿವರಿಸುವುದು ಸಾಧ್ಯವಾದುದು. ಇದರಿಂದ ಬಹುಜನರು ಶ್ರದ್ಧಾವಂತರಾಗಿ ಸುಗತಿಗೆ ಹೋಗುವವರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಭಗವಾನರು ಸಂಬೋಧಿಯನ್ನು ಪಡೆದುದು ಮಗಧದಲ್ಲಿ. ಯಾವ ಮಗಧದಲ್ಲಿ ಭಗವಾನರು ಸಂಬೋಧಿಯನ್ನು ಪಡೆದರೋ ಆ ಮಗಧದಲ್ಲಿನ ಶಿಷ್ಯರು ಕಾಲವಾದಮೇಲೆ ಎಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದರು ಎಂಬುದನ್ನು ಭಗವಾನರು ವಿವರಿಸಿಲ್ಲ. ಕಾಲವಶರಾದ ಮಗಧದ ಶಿಷ್ಯರು ಎಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಭಗವಾನರು ಹೇಳದಿದ್ದರೆ ಮಗಧದ ಶಿಷ್ಯರು ನೊಂದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ದೀನ ಮನಸ್ಕರಾಗುವುದರಿಮದ ಭಗವಾನರು ಅಲ್ಲಿ ಕಾಲವಶರಾದವರ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ವಿವರಿಸುವುದು ಸಾಧುವಾದುದು.”

ಆಯುಷ್ಮಂತನಾದ ಆನಂದನು ಮಗಧದ ಶಿಷ್ಯರನ್ನು ಕುರಿತು ಭಗವಾನರಿಗೆ ಇಷ್ಟು ಹೇಳಿ ಆಸನದಿಂದ ಎದ್ದು ಭಗವಾನರಿಗೆ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆಯನ್ನು ಮಾಡಿ ಹೊರಟುಹೋದನು.

ಆಯುಷ್ಮಂತನಾದ ಆನಂದನು ಹೊರಟುಹೋದ ಸ್ವಲ್ಪಕಾಲದಲ್ಲಿಯೇ ಪೂರ್ವಾಹ್ನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಭಗವಾನರು ಚೀವರವನ್ನು ಧರಿಸಿಕೊಂಡು ಪಿಂಡಪಾತ್ರೆಯೊಡನೆ ಭಿಕ್ಷೆಗಾಗಿ ನಾದಿಕವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದರು. ನಾದಿಕದಲ್ಲಿ ಭಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಮುಗಿಸಿದ ಮೇಲೆ ಊಟಮಾಡಿ ಕೈ-ಕಾಲುಗಳನ್ನು ತೊಳೆದುಕೊಂಡರು. ಆಮೇಲೆ ಗಿಜ್ಜಿಕಾವಸಥವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲಿ ತಮಗಾಗಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿದ್ದ ಆಸನದ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತು ಮಗಧದ ಶಿಷ್ಯರ ಬಗೆಗೆ ಚಿಂತಿಸುತ್ತಾ ಮನಸ್ಸೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಅವರ ಸ್ಥಿತಿಯ ಬಗೆಗೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿದರು. ‘ಬೇರೊಂದು ಲೋಕಕ್ಕೆ ಹೋಗಿರುವ ಅವರ ಗತಿ ಏನಾಗಿದೆ? ಅವರು ಇಲ್ಲಿಂದ ಹೋದಮೇಲೆ ಏನಾಗಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಕುರಿತು ಧ್ಯಾನಿಸುತ್ತೇನೆ.’ ಭಗವಾನರು ಆ ಮಗಧದ ಶಿಷ್ಯರು ಇಲ್ಲಿಂದ ಬೇರೊಂದು ಲೋಕಕ್ಕೆ ಹೋದಮೇಲೆ ಯಾವ ಗತಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು, ಏನಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಕಂಡರು. ತಮ್ಮ ಧ್ಯಾನದಿಂದ ಎದ್ದು, ಅ ಸಾಯಂಕಾಲ ಗಿಜ್ಜಕಾವಸಥದಿಂದ ನಿಷ್ಕ್ರಮಿಸಿ ತಮಗಾಗಿ ವಿಹಾರದ ಹಿಂದೆ ಇದ್ದ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾದ ಆಸನದ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತರು.

ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಆಯುಷ್ಮಂತನಾದ ಆನಂದನು ಭಗವಾನರಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದನು. ಭಗವಾನರಿಗೆ ಅಭಿವಂದಿಸಿ ಒಂದುಕಡೆ ಕುಳಿತುಕೊಂಡನು. ಆಮೇಲೆ ಭಗವಾನರನ್ನು ಕುರಿತು ಇಂತೆಂದನು- “ಭಂತೆ, ಭಗವಾ, ಭಗವಾನರ ಮುಖವರ್ಣ ತುಂಬ ಕಾಂತಿಯುತವಾಗಿದೆ. ಇಂದ್ರಿಯಗಳೆಲ್ಲವೂ ಪ್ರಸನ್ನವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಮುಖಕ್ಕೆ ಈ ಕಾಂತಿ ಬಂದಿರಬೇಕು. ಭಂತೆ, ಭಗವಾನರು ಈ ದಿನ ವಿಹಾರದಲ್ಲಿ ತುಂಬ ಶಾಂತಿಯಿಂದಿರಬೇಕಲ್ಲವೇ?”

“ಆನಂದ, ನೀನು ಮಗಧದ ಶಿಷ್ಯರ ಬಗೆಗೆ ಹೇಳಿ ಹೊರಟು ಹೋದಮೇಲೆ ಭಿಕ್ಷೆಗಾಗಿ ನಾದಿಕಕ್ಕೆ ಹೋದೆ. ನಾದಿಕದಲ್ಲಿ ಭಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಮುಗಿಸಿದ ಮೇಲೆ ಊಟಮಾಡಿ ಕೈಕಾಲನ್ನು ತೊಳೆದುಕೊಂಡು ಗಿಜ್ಜಿಕಾವಸಥವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ನನಗಾಗಿ ಇದ್ದ ಆಸನದ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತು ಮಗಧದ ಶಿಷ್ಯರ ಬಗೆಗೆ ಚಿಂತಿಸುತ್ತಾ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಅವರ ಇಂದಿನ ಸ್ಥಿತಿಯ ಬಗೆಗೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿದೆ. ‘ಬೇರೊಂದು ಲೋಕಕ್ಕೆ ಹೋಗಿರುವ ಅವರ ಗತಿ ಏನಾಗಿದೆ, ಅವರು ಇಲ್ಲಿಂದ ಹೋದಮೇಲೆ ಏನಾಗಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಕುರಿತು ಧ್ಯಾನಿಸುತ್ತೇನೆ’ ಎಂದುಕೊಂಡೆ. ಆನಂದ, ಮಗಧದ ಶಿಷ್ಯರು ಯಾವ ಗತಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ, ಇಲ್ಲಿಂದ ಹೋದಮೇಲೆ ಏನಾಗಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಕಂಡೆ.

ಜನವಸಭನೆಂಬ ಯಕ್ಷ

“ಆನಂದ, ಆಗ ಅದೃಶ್ಯನಾಗಿದ್ದ ಯಕ್ಷನೊಬ್ಬನು ‘ಭಗವಾ ನಾನು ಜನವಸಭ, ಸುಗತ ನಾನು ಜನವಸಭ’ ಎಂದು ಹೇಳಿದ. ಆನಂದ, ಹಿಂದೆಂದಾದರೂ ಜನವಸಭನೆಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ಕೇಳಿದ್ದೀಯಾ?”

“ಭಂತೆ, ಹಿಂದೆ ಜನವಸಭನೆಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ಕೇಳಿಲ್ಲ. ಅವನ ಬಗೆಗೆ ಏನೂ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ‘ಜನವಸಭ’ ಎಂಬುದನ್ನು ಕೇಳಿ ನನಗೆ ರೋಮಾಂಚನವಾಗಿದೆ. ಜನವಸಭನೆಂಬ ಹೆಸರಿನ ಈ ಯಕ್ಷನು ಪುಣ್ಯಾತ್ಮನೆಂದು ನನಗೆ ಅನ್ನಿಸಿದೆ. ಇವನು ಅಸಾಧಾರಣ ಎಂದುಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ.”

“ಆನಂತರ ಆನಂದ, ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದ ಯಕ್ಷನು ತಾನೇ ನನ್ನ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡ. ಅತಿ ಕಾಂತಿಯಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದ ಆತನು ಮತ್ತೆ (ಎರಡನೆಯ ಸಾರಿ) ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದ. ‘ನಾನು ಬಿಂಬಿಸಾರ, ಭಗವಾ ನಾನೇ ಬಿಂಬಿಸಾರ, ಸುಗತ. ನಾನು ಮಹಾರಾಜನಾದ ವೆಸ್ಸವಣ್ಣನ ಜೊತೆಯವನಾಗಿ ಏಳನೆಯ ಸಾರಿ ಹುಟ್ಟಿದ್ದೇನೆ. ಮನುಷ್ಯ ರಾಜನಾಗಿದ್ದೆನಷ್ಟೆ. ಆ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟಮೇಲೆ ಇಲ್ಲಿದ್ದೇನೆ.”

‘ಇಲ್ಲೇಳು ಜನ್ಮಗಳು, ಅಲ್ಹೇಳು ಜನ್ಮಗಳು

ಹದಿನಾಲ್ಕು ಜನ್ಮಗಳ ತಿಳಿದಿಹೆನು ನಾನು.’

‘ಭಂತೆ, ನಾನು ನಿಪಾತಕ್ಕೆ ಹೋಗದವನಾಗಿದ್ದೇನೆ ಎಂಬುದು ಬಹು ಹಿಂದೆಯೇ ತಿಳಿಯಿತು. ಈಗ ಸಕದಾಗಾಮಿಯಾಗಬೇಕೆಂಬ ಆಸೆಯಾಗಿದೆ.’

“ಆಯುಷ್ಮಂತನಾದ ಜನವಸಭ ಯಕ್ಷನ ಸ್ಥಿತಿಯು ಆಶ್ಚರ್ಯಕರವಾಗಿದೆ. ‘ನಿಪಾತಕ್ಕೆ ಹೋಗದ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದೇನೆ ಎಂಬುದನ ಬಹುಹಿಂದಿನ ಕಾಲದಿಂದ ಗೊತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತೀಯೆ. ಸಕದಾಗಾಮಿಯಾಗಬಯಸುತ್ತೇನೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತೀಯೆ. ಆಯುಷ್ಮಂತ ಜನವಸಭ ಯಕ್ಷನು ತನ್ನ ಹಿಂದಿನ ಜನ್ಮಗಳ ಬಗೆಗೆ ಇಷ್ಟು ತಿಳಿದದ್ದು ಹೇಗೆ?”

‘ಭಗವಾ, ತಮ್ಮ ಶಾಸನವೊಂದಲ್ಲದೆ ಮತ್ತಾವುದರಿಂದಲೂ ಅಲ್ಲ, ಬೇರೆ ಯಾವುದರಿಂದಲೂ ಅಲ್ಲ. ಸುಗತ, ಎಂದು ನಾನು ಭಗವಂತನಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಟ್ಟವನಾದೆನೋ ಅಂದಿನಿಂದಲೇ ನಿಪಾತಕ್ಕೆ ಹೋಗದ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದೇನೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿದೆ. ಆದರೆ ಈಗ ಸಕದಾಗಾಮಿಯಾಗಬೇಕೆಂಬ ಆಸೆ ಬಂದಿದೆ. ಭಂತೆ, ವೆಸ್ಸವಣ್ಣಿ ಮಹಾರಾಜನ ಒಂದು ಕಾರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ವಿರೂಳ್ಹಕ ಮಹಾರಾಜನ ಹತ್ತಿರಕ್ಕೆ ಹೋಗಬೇಕಾಗಿದೆ. ನನ್ನ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಭಗವಾನರು ಗಿಜ್ಜಿಕಾವಸಥವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುವುದನ್ನು ಕಂಡೆ. ಮಗಧದ ಶಿಷ್ಯರನ್ನು ಕುರಿತು ಚಿಂತಿಸುತ್ತಾ ಮನಸ್ಸೆಲ್ಲವನ್ನು ಅವರ ಬಗೆಗೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿ ಕುಳಿತಿರುವ ಭಗವಾನರನ್ನು ಕಂಡೆನು. ಮುಂದಿನ ಜನ್ಮಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ಏನಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಅವರ ಗತಿ ಏನಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಕುರಿತು ಧ್ಯಾನಿಸುತ್ತಿದ್ದರಷ್ಟೆ. ಭಂತೆ, ವೆಸ್ಸವಣ್ಣ ಮಹಾರಾಜನ ಹತ್ತಿರವಿದ್ದವರು ಯಾವ ಗತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯತ್ತಾರೆ, ಏನಾಗುತ್ತಾರೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅವನಿಂದಲೇ ಈಗತಾನೇ ತಿಳಿದೆ. ಆಗ ಭಗವಾನರನ್ನು ನಾನು ನೋಡುತ್ತೇನೆ, ಅವರಿಗೆ ತಿಳಿಸುತ್ತೇನೆ ಎಂದುಕೊಂಡೆ. ಭಗವಾನರನ್ನು ನೋಡುವುದಕ್ಕಾಗಿ ನಾನು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಿರುವುದಕ್ಕೆ ಇವೇ ಎರಡು ಕಾರಣಗಳು.

ದೇವಸಭೆ

‘ಹಿಂದೊಮ್ಮೆ ಭಂತೆ, ಬಹುದಿನಗಳ ಹಿಂದೊಮ್ಮೆ ಪುಣ್ಯಕಾಲವಾದ ಪೂರ್ಣಿಮೆಯ ರಾತ್ರಿ ಉಪೋಸಥವನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಿರುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳೆಲ್ಲರೂ ಸುಧಮ್ಮ ಸಭಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟಾಗಿ ಸೇರಿದ್ದರು. ಅವರ ಸುತ್ತಲೂ ದಿವ್ಯರಾದ ಇತರ ಬಹುಸಂಖ್ಯೆಯ ದೇವತೆಗಳು ಕುಳಿತುಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಮಹಾರಾಜ ಚತುಷ್ಟಯರು ನಾಲ್ಕು ದಿಕ್ಕುಗಳಲ್ಲಿ ಕುಳಿತುಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಪೂರ್ವ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ (ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಮುಖಂಡನಾದ) ಧತರಟ್ಠ ಮಹಾರಾಜನು ಪಶ್ಚಿಮಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ಕುಳಿತುಕೊಂಡಿದ್ದನು. ದಕ್ಷಿಣ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು ತಂಡದ ದೇವತೆಗಳ ಮುಖಂಡನಾದ ವಿರೂಳ್ಹಕ ಮಹಾರಾಜನು ಉತ್ತರಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ಕುಳಿತುಕೊಂಡಿದ್ದನು. ಪಶ್ಚಿಮ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಇನ್ನೊಂದು ಗುಂಪಿನ ದೇವತೆಗಳ ಒಡೆಯನಾದ ವಿರೂಪಾಕ್ಷನು ಪೂರ್ವಾಭಿಮುಕವಾಗಿ ಕುಳಿತುಕೊಂಡಿದ್ದನು. ಮಗದೊಂದು ದೇವತೆಗಳ ತಂಡದ ಒಡೆಯನಾದ ವೆಸ್ಸವಣ್ಣ ಮಹಾರಾಜನು ದಕ್ಷಿಣಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ಉತ್ತರ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಕುಳಿತುಕೊಂಡಿದ್ದನು. ದಿವ್ಯರಾದ ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳೆಲ್ಲ ಒಟ್ಟಾಗಿ ಸುಧಮ್ಮ ಸಭಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾಜ ಚತುಷ್ಟಯರೊಂದಿಗೆ ಸಭೆ ಸೇರಿದಾಗಲೆಲ್ಲಾ ಈ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿಯೇ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಇದಾದ ಮೇಲೆ ನಮ್ಮ ಆಸನಗಳಿರುತ್ತಿದ್ದುವು. ಭಗವಂತನಲ್ಲಿ ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಟ್ಟು ಯಾರು ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯೆಯನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಆಚರಿಸಿದರೋ ಅವರು ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳಾಗಿ ಆಗತಾನೇ ಹುಟ್ಟಿದ್ದರು. ಅವರು ಬೇರೆ ದೇವತೆಗಳಿಗಿಂತ ಉತ್ತಮವಾದ ಕಾಂತಿಯನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಯಶಸ್ಸನ್ನೂ ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಆ ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳು ಆನಂದದಿಂದಲೂ, ಸಂತೋಷದಿಂದಲೂ ಇದ್ದರು. ಒಳ್ಳೆಯ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಹುಟ್ಟಬಹುದಾದ ಸುಖವನ್ನನುಭವಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ದಿವ್ಯಕಾಯದಿಮದ ಪರಿಪೂರ್ಣರಾದ ಅವರು ಕಾಂತಿಯಿಂದ ಶೋಭಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅಸುರಕಾಯವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದ ಇತರರು ಕಳೆಗುಂದಿದ್ದರು. ದೇವೇಂದ್ರನಾದ ಸಕ್ಕನು ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳು ಸಂತೋಷದಿಂದಿರುವುದನ್ನು ಕಂಡು ಈ ಗಾಥೆಗಳನ್ನು ಹೇಳಿದನು-

‘ಆನಂದ ತುಂಬಿರುವ ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳೀಕೂಟ

ತಥಾಗತಗೆ ನಮಿಸುವುದು ಧಮ್ಮವನ್ನು ಪೂಜಿಸುವುದು

ವರ್ಣವಂತರು ಅವರು ಯಶವನ್ನೇ ಪಡೆದಿಹರು,

ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯವ ಮೆರೆವ ಆ ದೇವ ದೇವತೆಗಳು,

ನವಜಾತರಾಗಿಹರು ಇಹದ ಯಾತ್ರೆಯ ಮುಗಿಸಿ;

ವರ್ಣ ಕೀರ್ತಿಯ ಪಡೆದಿಹರು ಇತರರಿಗಿಲ್ಲದ ತೆರದಿ,

ಅರಿವಿನಾಗರಗಾಗಿಹರು ಶ್ರಾವಕರು ಮುದದಿ,

ಅತಿಶಯದ ಆನಂದದೊಳಿರ್ಪ ತಾವತಿಂಸರು ನಿಜದಿ

ನಮಿಸುವರು ಸುಗತನಿಗೆ ಅವನ ಧಮ್ಮಕ್ಕೆ.’

“ಭಂತೆ, ಆ ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳು ಅತಿಶಯವಾದ ಆನಂದವುಳ್ಳವರಾಗಿ ಪ್ರೀತಿ ಸಂತೋಷಗಳಿಂದಿದ್ದರು. ದಿವ್ಯ ಕಾಯದಿಂದ ಶೋಭಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅಸುರ ಕಾಯವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದವರು ಕಳೆಗುಂದಿದ್ದರು.

ಸುಧಮ್ಮ ಸಭಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟಾಗಿ ಸೇರಿದ್ದ ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳು ಯಾವುದಕ್ಕಾಗಿ ಅಲ್ಲಿ ಸೇರಿದ್ದರೋ ಅದನ್ನು ಕುರಿತು ಚಿಂತಿಸಿ, ಅದನ್ನು ಪರ್ಯಾಲೋಚಿಸಿ ಸಮಾಲೋಚನೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು. ಮಹಾರಾಜ ಚತುಷ್ಟಯರು ಯಾವುದನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಸಭೆ ಸೇರಿದ್ದರೋ ಅದನ್ನು ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳು ತಿಳಿಸಿದರು. ಮಹಾರಾಜ, ಚತುಷ್ಟಯರ ಆಸನಗಳ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ನಿಂತುಕೊಂಡು ಅವರನ್ನು ಎಚ್ಚರಿಸಿದರು.

‘ರಾಜರವರು ಗ್ರಹಿಸಿದರು ಅನುಶಾಸನವೆಲ್ಲವನು

ದೇವತೆಗಳ ಶಾಂತಿಯನೆ ಪಡೆದು ನಿಂತರಾಸನದ ಬಳಿ’ ||

‘ಭಂತೆ, ದೇವತೆಗಳ ಮತ್ತು ಅವರಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಷ್ಠರಾದವರ ಕಾಂತಿಯನ್ನು ಮೀರಿಸಿದ ಒಂದು ಜ್ಯೋತಿಯು ಉತ್ತರ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಆಗ ದೇವತೆಗಳ ಒಡೆಯನಾದ ಸಕ್ಕನು ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ಇಂತೆಂದನು- ಈ ನಿಮಿತ್ತಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಾಗ. ಗೆಳೆಯರೆ, ಯಾವ ಜ್ಯೋತಿಯು ಹುಟ್ಟುತ್ತದೆಯೋ ಯಾವ ಕಾಂತಿಯು ಪ್ರಾತುರ್ಭವಿಸುತ್ತದೋ, ಅದು ಬ್ರಹ್ಮನ ಬರುವಿಕೆಯನ್ನು ಸಾರುತ್ತದೆ. ಬ್ರಹ್ಮನು ಹುಟ್ಟುವುದಕ್ಕೆ ಮುಂದೆ ಕಾಣುವ ನಿಮಿತ್ತವಾಗಿ ಇಲ್ಲಿ ಈ ಬೆಳಕು ಅಸಾಧಾರಣವಾದ ಕಾಂತಿಯಿಂದ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.’

‘ನಿಮಿತ್ತಗಳಿವು ಕಂಡಾಗ ಜನಿಸುವನು ಅತಿ ಬಲನು ಬ್ರಹಮದೇವತೆಯು

ಬ್ರಹ್ಮನ ನಿಮಿತ್ತವದು ಅತಿವಿಪುಲ ಅದ್ಭುತ ಜ್ಯೋತಿ’

ಸನತ್ಕುಮಾರ ಕಥೆ

‘ಆಮೇಲೆ ಆ ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳು ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಆಸನಗಳಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ‘ಈ ಜ್ಯೋತಿಯು ವಿಪಾಕ ಹೊಂದಿ ಏನಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಯೋಣ. ಅದನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಂಡು ಅವರಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗೋಣ’ ಎಂದುಕೊಂಡರು. ಮಹಾರಾಜ ಚತುಷ್ಟಯರು ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಆಸನಗಳಲ್ಲಿ ಕುಳಿತರು- ‘ಈ ಜ್ಯೋತಿಯು ವಿಪಾಕ ಹೊಂದಿ ಏನಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಯೋಣ, ಅದನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಂಡು ಅದರ ಬಳಿ ಹೋಗೋಣ’ ಎಂದರು. ಇದನ್ನು ಕೇಳಿದ ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳು ಒಮ್ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ‘ಈ ಜ್ಯೋತಿಯು ವಿಪಾಕಹೊಂದಿ ಏನಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಯೋಣ, ತಿಳಿದಮೇಲೆ ಅದರ ಬಳಿಗೆ ಹೋಗೋಣ’ ಎಂದುಕೊಂಡರು.

‘ಆಗ ಭಂತೆ, ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮಾರನು ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡನು. ಒಂದು ಸ್ಥೂಲರೂಪದಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ತೋರಿಸಿಕೊಂಡನು. ತಾನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಯಾವ ರೂಪದಲ್ಲಿರುತ್ತಾನೋ ಅದರಂತೆಯೇ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರೆ ಆತನು ಆ ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಾಣುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಬ್ರಹ್ಮನು ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳ ನಡುವೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಾಗ ಭಂತೆ, ಇತರ ದೇವತೆಗಳ ಕಾಂತಿಯೂ ಯಶಸ್ಸೂ ಕುಂದುತ್ತಿದ್ದವು. ಸುವರ್ಣ ವಿಗ್ರಹದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಮನುಷ್ಯರ ಕಾಂತಿಯು ಕುಗ್ಗುವಂತೆ ಸನಂಕುಮಾರನು ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳ ನಡುವೆ ಇದ್ದಾಗ ಬೇರೆ ದೇವತೆಗಳ ಕಾಂತಿ ಯಶಸ್ಸುಗಳು ಕುಗ್ಗುತ್ತಿದ್ದವು. ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮಾರನು ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳ ನಡುವೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಾಗ ದೇವತೆಗಳ ಕೂಟದಲ್ಲಿ ಯಾವ ದೇವತೆಯೂ ಅಭಿನಂದನೆ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ, ಎದ್ದು ನಿಲ್ಲಲಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ಆಸನವನ್ನು ಕೊಡಲಿಲ್ಲ. ಎಲ್ಲರೂ ಮೌನದಿಂದ ಕೈ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡು ಪಲ್ಲಂಕದ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತಿದ್ದರು. ಯಾವ ದೇವತೆಯ ಪಲ್ಲಂಕದ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದು ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮಾರನು ಇಚ್ಛಿಸುತ್ತಾನೆಯೋ ಅದೇ ಪಲ್ಲಂಕದ ಮೇಲೆ ಅವನು ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ ಎಂದುಕೊಂಡರು.

‘ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮಾರನು, ಭಂತೆ, ಯಾವ ದೇವತೆಯ ಆಸನದ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೋ ಆ ಸಾಧಾರಣ ದೇವತೆಯ ಒಳ್ಳೆಯ ಮನಸ್ಸನ್ನೂ ಅತಿ ಲಾಭವನ್ನು ಗಳಿಸುತ್ತಾನೆ. ರಾಜ್ಯವಾಳುವ ಅರ್ಹತೆಯನ್ನು ಪಡೆಯುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಕ್ಷತ್ರಿಯನೊಬ್ಬನು ಮೂರ್ಧಾಭಿಷಕ್ತನಾಗುತ್ತಾನಷ್ಟೆ. ಅಂಥ ಕ್ಷತ್ರಿಯ ರಾಜನು ಪಡೆಯುವ ಸಂತುಷ್ಟಿಯನ್ನೂ ಒಳ್ಳೆ ಮನಸ್ಸನ್ನೂ ಆ ದೇವತೆಯು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ. ಆನಂತರ ಭಂತೆ, ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮಾರನು ಪಂಚಶಿಖೆಯುಳ್ಳ ಕುಮಾರನಾಗಿ ಸ್ಥೂಲ ರೂಪದಲ್ಲಿ ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡನು. ಅಂತರಿಕ್ಷಕ್ಕೆ ಏರಿ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿಯೇ ಪಲ್ಲಂಕದ ಮೇಲೆ ಕೂರುವಂತೆ ಕುಳಿತುಕೊಂಡನು.

ಅತಿ ಶಾಂತಿಯಿಂದಿದ್ದ ಆ ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಈ ಗಾಥೆಗಳನ್ನು ಹೇಳಿದನು-

ಆನಂದ ತುಂಬಿರುವ ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳೀಕೂಟ,

ತಥಾಗತಗೆ ನಮಿಸುವುದು ಧಮ್ಮವನು ಪೂಜಿಪುದು

ವರ್ಣವಂತರು ಅವರು ಯಶವನ್ನು ಪಡೆದಿಹರು,

ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯವ ಮೆರೆವ್ವ ದೇವತೆಗಳಿವರು,

ನವಜಾತರಾಗಿಹರು ಇಹದ ಯಾತ್ರೆಯ ಮುಗಿಸಿ

ಇತರರಿಗಿಲ್ಲದ ತೆರದಿ ವರ್ಣ ಕೀರ್ತಿಯ ಪಡೆದು

ಅರಿವನಾಗರರಾಗಿಹರು ಶ್ರಾವಕರು ಮುದದಿ

ಅತಿಶಯದ ಆನಂದದೊಳಿರ್ಪ ತಾವತಿಂಸರು ನಿಜದಿ

ನಮಿಸುವರು ಸುಗತನಿಗೆ ಅವನ ಧಮ್ಮಕ್ಕೆ.

‘ಭಂತೆ, ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮಾರನು ಇಷ್ಟನ್ನು ಹೇಳಿದ ಮೇಲೆ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಮಂಜುಳವಾದ ಕೇಳಲು ಅರ್ಹವಾಗಿರುವ ನಿರರ್ಗಳವಾಗಿ ಹರಿಯುವ ಅಪಾರ್ಥಕ್ಕೆ ಎಡೆಗೊಡದ ಗಂಭೀರವಾದ ಮತ್ತು ಇಂಪಾದ ಮಾತುಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಹೇಳಿದನು. ಅವನ ಮಾತುಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಎಂಟು ವಿಶೇಷ ಲಕ್ಷಣಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮಾರನು ಹೇಳಿದ ಈ ಮಾತುಗಳು ಆ ದೇವತೆಗಳ ಸಭೆಯಿಂದಾಚೆಗೆ ಕೇಳುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಯಾರ ಮಾತುಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಎಂಟು ವಿಶೇಷ ಲಕ್ಷಣಗಳಿವೆಯೋ ಅಂಥವನ ಮಾತುಗಳು ಬ್ರಹ್ಮಸ್ವರವೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.

‘ಆಮೇಲೆ ಭಂತೆ, ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮಾರನು ತನ್ನದೇ ಮೂವತ್ತುಮೂರು ಪ್ರತಿರೂಪಗಳನ್ನು ತಾಳಿ ಮೂವ್ವತ್ತುಮೂರು ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳ ಪಲ್ಲಂಕಗಳ ಮೇಲೆ ಬೇರೆ ಬೇರೆಯಾಗಿಯೇ ಕುಳಿತು ಆ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ಇಂತೆಂದರು- ‘ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳೇ, ಬಹುಜನರ ಹಿತಕ್ಕಾಗಿ, ಬಹುಜನರ ಸುಖಕ್ಕಾಗಿ, ಲೋಕಾನುಕಂಪಪೂರಿತನಾಗಿ ದೇವ ಮನುಷ್ಯರಿಗೋಸ್ಕರ ಅವರ ಹಿತಕ್ಕಾಗಿ ಅವರ ಸುಖಕ್ಕಾಗಿ ಭಗವಾನರು ಶ್ರಮಿಸುತ್ತಿರುವರಷ್ಟೆ. ಬುದ್ಧ, ಧಮ್ಮ ಮತ್ತು ಸಂಘಗಳಿಗೆ ಶರಣು ಹೋಗುವವರು ಶೀಲಗಳನ್ನು ತಪ್ಪದೆ ಪಾಲಿಸುವವರು ಯಾರೇ ಆಗಿರಲಿ, ಕಾಯವು ಬೇರೆಯಾಗಿ ಮರಣ ಹೊಂದಿದ ಮೇಲೆ ಪರನಿಮ್ಮಿತ್ತ ದೇವತೆಗಳ, ವಸವತ್ತ ದೇವತೆಗಳ ಇಲ್ಲವೇ ನಿಮ್ಮಾನರತಿ ದೇವತೆಗಳ ಅಥವಾ ತುಸಿತ ದೇವತೆಗಳ ಅಥವಾ ಯಾಮ ದೇವತೆಗಳ ಅಥವಾ ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳ ಇಲ್ಲವೇ ಚತುರ್ಮಹಾರಾಜ ದೇವತೆಗಳ ಸಹಚರರಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ನಿಮಗೆ ಅನ್ನಿಸುತ್ತದೆಯಲ್ಲವೇ? ಗಂಧರ್ವ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಅನ್ನಿಸುವುದಿಲ್ಲವೇ?

‘ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮಾರನು ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದನು. ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮಾರನು ಹೀಗೆ ಘೋಷಿಸಿದುದನ್ನು ಕೇಳಿ ಆ ದೇವತೆಗಳು ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಪಲ್ಲಂಕಗಳ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತಿರುವ ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮಾರನ ಪ್ರತಿರೂಪವೇ ಹೀಗೆ ಹೇಳಿತೆಂದುಕೊಂಡರು:

ಅವನೊಬ್ಬ ನುಡಿದಾಗ ನುಡಿದುವೆಲ್ಲ ಪ್ರತಿರೂಪಗಳು

ಅವನೊಬ್ಬ ತುಟಿ ಬಿಡದಾಗ ಬಿಂಬನಾದವು ಪ್ರತಿರೂಪಗಳೆಲ್ಲ

ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳೆಲ್ಲಾ ತಿಳಿದರು ಮನದಿ

ಮಾತಾಡಿದವನೊಬ್ಬನೇ, ನಾನಿದ್ದೆಡೆಯಾಳರುವವನು ಎಂದು

ಭಾವಿತ ಇದ್ಧಿಪಾದಗಳು

‘ಆಮೇಲೆ ಭಂತೆ, ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮಾರನು ತಾನೇ ಈ ಉಪಸಂಹಾರದ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಹೇಳಿದನು. ಆಗ ಅವನು ದೇವೇಂದ್ರನಾದ ಸಕ್ಕನ ಪಲ್ಲಂಕದ ಮೆಲೆ ಕುಳಿತುಕೊಂಡಿದ್ದನು.

‘ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳೇ, ಭಗವಾನರು ಅರಿತಿರುವ, ಕಂಡಿರುವ ಅರಹಂತರಾದ ಸಮ್ಮಾಸಂಬುದ್ಧರು ಸಾಧಿಸಿರುವ ನಾಲ್ಕು ಋದ್ಧಿ ಮಾರ್ಗಗಳು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿವೆ ಎಂದು ನೀವು ತಿಳಿದಿರುವಿರಷ್ಟೆ. (ಎಲ್ಲರ) ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಅನುಕೂಲವಾದ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಅರಿವಿಗೆ ಈ ನಾಲ್ಕು ಮಾರ್ಗಗಳು ಸ್ವಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿವೆಯಷ್ಟೆ. ಆ ನಾಲ್ಕು ಯಾವುವು? ಅಶಾಸಹಿತವಾದ ಸಮಾಧಿಯನ್ನು ಪ್ರಧಾನವಾಗುಳ್ಳ ಸಂಖಾರದ ಋದ್ಧಿ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಭಿಕ್ಷುಕನೊಬ್ಬನು ಮಾಡುವ ಸಾಧನೆಯು ಒಂದನೆಯದು. ವೀರ್ಯ ಸಮಾಧಿಯನ್ನು ಪ್ರಧಾನವಾಗುಳ್ಳ ಸಂಖಾರದ ಋದ್ಧಿ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಭಿಕ್ಷುವು ಮಾಡುವ ಸಾಧನೆಯು ಎರಡನೆಯದು. ಚಿತ್ತಸಮಾಧಿಯನ್ನು ಪ್ರಧಾನವಾಗುಳ್ಳ ಸಂಖಾರದ ಋದ್ಧಿ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಭಿಕ್ಷುವೊಬ್ಬನು ಮಾಡುವ ಸಾಧನೆಯು ಮೂರನೆದು. ಮೀಮಾಂಸ ಸಮಾಧಿಯನ್ನು ಪ್ರಧಾನವಾಗುಳ್ಳ ಸಂಖಾರದ ಋದ್ಧಿ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಭಿಕ್ಷುವೊಬ್ಬನು ಮಾಡುವ ಸಾಧನೆಯು ನಾಲ್ಕನೆಯದು. ಭಗವಾನರು ಅರಿತಿರುವ ಕಂಡಿರುವ ಅರಹಂತರಾದ ಅವರು ಸಾಧಿಸಿರುವ ಎಲ್ಲರ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಅನುಕೂಲವಾದ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಅರಿವಿಗೆ ಸಹಾಯಕವಾಗಿರುವ ನಾಲ್ಕು ಋದ್ಧಿ ಮಾರ್ಗಗಳು ಇವೆ. ಋದ್ಧಿಯನ್ನು ವಿವಿಧ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಧಿಸಿರುವ ಹಿಂದಿನ ಸಮಣ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರೆಲ್ಲರೂ ಈ ನಾಲ್ಕು ಋದ್ಧಿ ಮಾರ್ಗಗಳಲ್ಲಿಯೇ ನಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ಋದ್ಧಿಯನ್ನು ವಿವಿಧ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಧಿಸುವ ಮುಂದಿನ ಸಮಣ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರೆಲ್ಲರೂ ಈ ನಾಲ್ಕು ಋದ್ಧಿ ಮಾರ್ಗಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ. ಋದ್ಧಿಯನ್ನು ವಿವಿಧ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಧಿಸುತ್ತಿರುವ ಇಂದಿನ ಸಮಣ ಬ್ರಾಹ್ಮನರೆಲ್ಲರೂ ಈ ನಾಲ್ಕು ಋದ್ಧಿ ಮಾರ್ಗಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳೇ, ಈ ಋದ್ಧಿಯನ್ನು ನಾನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ನೀವು ನೋಡುತ್ತಿರುವವರಲ್ಲವೇ?’ ‘ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದೇವೆ, ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮ.’ ‘ನಾನು ಈ ನಾಲ್ಕು ಋದ್ಧಿ ಮಾರ್ಗಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿ ಮಹಾಶಕ್ತನೂ ಮಹಾನುಭಾವನೂ ಆಗಿದ್ದೇನೆ. ‘ಭಂತೆ, ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮರನು ಹೇಳಿದುದು ಇಷ್ಟನ್ನು. ಇಷ್ಟನ್ನು ಹೇಳಿ ಮತ್ತೆ ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ಇಂತೆಂದನು.

ಮೂರು ವಿಧದ ಮಾರ್ಗಗಳು

‘ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳೇ, ಅರಿತವರೂ ಕಂಡವರೂ ಅರಹಂತರೂ ಸಮ್ಮಾಸಂಬುದ್ಧರೂ ಆದ ಭಗವಾನರಿಂದ ಸಾಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಮೂರು ಆನಂದ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ನಿಮಗೇನನ್ನಿಸುತ್ತದೆ? ಅವು ಮೂರು ಯಾವುವು? ಅಕುಶಲ ಧಮ್ಮಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಕಾಮದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನು ನಿರತನಾಗಿದ್ದಾನೆ ಎನ್ನೋಣ. ಒಮ್ಮೆ ಆತನು ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದ ಧಮ್ಮವನ್ನು ಕೇಳಿ ಮನನ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಧಮ್ಮ ಅನುಧಮ್ಮಗಳೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಪಾಲಿಸುತ್ತಾನೆ ಎನ್ನೋಣ. ಹೀಗೆ ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದ ಧಮ್ಮವನ್ನು ಕೇಳಿ ಅದನ್ನು ಪಾಲಿಸುವುದರಿಂದ ಅಕುಶಲ ಧಮ್ಮವನ್ನು ದೂರಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಕಾಮಗಳಿಂದ ದೂರವಾದ ಅವನಿಗೆ ಸುಖವು ದೊರೆಯುತ್ತದೆ. ಅದಕ್ಕಿಂತ ಅಧಿಕವಾದ ಒಳ್ಳೆಯ ಮನಸ್ಸೂ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ. ಸಂತೋಷದಿಂದ, ಆನಂದ ಹುಟ್ಟುವಂತೆ ಅಕುಶಲವಾದ ಧಮ್ಮಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಕಾಮಗಳನ್ನು ದೂರ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಸುಖವೂ, ಆಮೇಲೆ ಅದಕ್ಕಿಂತ ಅಧಿಕವದ ಒಳ್ಳೆಯ ಮನಸ್ಸೂ ಲಭಿಸುತ್ತವೆ. ಅರಿತವರು ಕಂಡವರೂ ಅರಹಂತರೂ ಸಮ್ಮಾಸಂಬುದ್ಧರೂ ಆದ ಭಗವಾನರಿಂದ ಸಾಧಿತವಾಗಿರುವ ಆನಂದಕ್ಕೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯುವ ಮೊದಲನೆಯ ಮಾರ್ಗವು ಇದು.

ಸ್ಥೂಲರೂಪದಲ್ಲಿರುವ ಕಾಯಸಂಖಾರಗಳು ವಚನ ಸಂಖಾರಗಳು ಮತ್ತು ಚಿತ್ತ ಸಂಖಾರಗಳು ಇನ್ನೂ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿರುವ ಇನ್ನೊಬ್ಬನಿದ್ದಾನೆ ಎನ್ನೋಣ. ಆತನು ಒಮ್ಮೆ ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದ ಧಮ್ಮವನ್ನು ಕೇಳಿ ಅದನ್ನು ಮನನ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಧಮ್ಮ ಅನುಧಮ್ಮಗಳೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಪಾಲಿಸುತ್ತಾನೆ ಎನ್ನೋಣ. ಹೀಗೆ ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದ ಧಮ್ಮವನ್ನು ಆಲಿಸಿ ಅದನ್ನು ಪಾಲಿಸುವುದರಿಂದ ಸ್ಥೂಲರೂಪಗಳಲ್ಲಿರುವ ಕಾಯ ಸಂಖಾರಗಳೂ, ವಚೀ ಸಂಖಾರಗಳೂ ಚಿತ್ತ ಸಂಖಾರಗಳೂ ಇಂಗಿಹೋಗುತ್ತವೆ. ಸ್ಥೂಲ ರೂಪದ ಕಾಯ ಸಂಖಾರಗಳೂ ವಚೀ ಸಂಖಾರಗಳೂ ಚಿತ್ತ ಸಂಖಾರಗಳೂ ಇಂಗಿಹೋಗುವುದರಿಂದ ಸುಖವು ದೊರೆಯುತ್ತದೆ. ಅದರಿಂದ ಅದಕ್ಕಿಂತ ಅಧಿಕವಾದ ಒಳ್ಳೆಯ ಮನಸ್ಸು ದೊರೆಯುತ್ತದೆ. ಸಂತೋಷದಿಂದ ಆನಂದವು ಹುಟ್ಟುವಂತೆ ಸ್ಥೂಲರೂಪವಾದ ಕಾಯ ಸಂಖಾರ, ವಚೀ ಸಂಖಾರ, ಚಿತ್ತ ಸಂಖಾರಗಳು ಇಂಗಿಹೋದಾಗ ಸುಖವು ಲಭಿಸುತ್ತದೆ. ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಒಳ್ಳೆಯ ಮನಸ್ಸು ಲಭಿಸುತ್ತದೆ. ಅರಿತವರೂ ಕಂಡವರೂ ಅರಹಂತರೂ ಸಮ್ಮಾಸಂಬುದ್ಧರೂ ಆದ ಭಗವಾನರಿಂದ ಸಾಧಿತವಾಗಿರುವ ಆನಂದಕ್ಕೆ ಕೊಂಡೊಯುವ ಎರಡನೆಯ ಮಾರ್ಗವು ಇದು.

ಇದು ಕುಶಲ, ಇದು ಅಕುಶಲ, ಇದು ವರ್ಜ್ಯ, ಇದು ಅವರ್ಜ್ಯ, ಇದನ್ನು ಅನುಸರಿಸಬೇಕು, ಇದನ್ನು ಅನುಸರಿಸಬಾರದು, ಇದು ಹೀನವಾದದ್ದು, ಇದು ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದದ್ದು, ಇದು ಕೃಷ್ಣ, ಶುಕ್ಲಗಳೆರಡನ್ನೂ ಹೊಂದಿರುವಂಥದು ಎಂಬುದನ್ನು ಯಥಾವತ್ತಾಗಿ ತಿಳಿಯದವನೊಬ್ಬನಿದ್ದಾನೆ ಎನ್ನೋಣ. ಇವನು ಒಮ್ಮೆ ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದ ಧಮ್ಮವನ್ನು ಕೇಳಿ ಅದನ್ನು ಮನನ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಧಮ್ಮ ಮತ್ತು ಅನುಧಮ್ಮಗಳೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಪಾಲಿಸುತ್ತಾನೆ ಎನ್ನೋಣ. ಹೀಗೆ ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದ ಧಮ್ಮವನ್ನು ತಿಳಿದು ಅದನ್ನು ಪಾಲಿಸುವುದರಿಂದ ಇದು ಕುಶಲವಾದದ್ದು, ಇದು ಅಕುಶಲವಾದದ್ದು, ಇದು ವರ್ಜಿಸಬೇಕಾದದ್ದು, ಇದು ಅವರ್ಜ್ಯವಾದದ್ದು, ಇದು ಅನುಸರಿಸಬೇಕಾದದ್ದು, ಇದು ಅನುಸರಿಸಬಾರದಂಥದು, ಇದು ಹೀನವಾದದ್ದು, ಇದು ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದದ್ದು, ಇದು ಕೃಷ್ಣ ಶುಕ್ಲಗಳೆರಡನ್ನೂ ಹೊಂದಿರುವಂಥದು ಎಂಬುದನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತಿಳಿಯುತ್ತಾನೆ. ಇಷ್ಟನ್ನು ತಿಳಿದವನು ಇಷ್ಟನ್ನು ಕಂಡವನು ಅವಿದ್ಯೆಯನ್ನು ದೂರ ಮಾಡಿರುತ್ತಾನೆ. ಅವನಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯೆ ಉದಯಿಸುತ್ತದೆ. ಅವಿದ್ಯೆ ರಾಗಗಳು ದೂರವಾಗುವುದರಿಂದ ಅವನಿಗೆ ಸುಖವು ಲಭಿಸುತ್ತದೆ. ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಒಳ್ಳೆಯ ಮನಸ್ಸು ಲಭಿಸುತ್ತದೆ. ಸಂತೋಷದಿಂದ ಆನಂದವು ಹುಟ್ಟುವಂತೆ ಅವಿದ್ಯೆ ರಾಗಗಳು ದೂರವಾದಾಗ ಸುಖವು ಲಭಿಸುತ್ತದೆ. ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಒಳ್ಳೆಯ ಮನಸ್ಸು ಲಭಿಸುತ್ತದೆ. ಅರಿತವರೂ ಕಂಡವರೂ ಅರಹಂತರೂ ಸಮ್ಮಾಸಂಬುದ್ಧರೂ ಆದ ಭಗವಾನರಿಂದ ಸಾಧಿತವಾಗಿರುವ ಆನಂದಕ್ಕೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯುವ ಮತ್ತು ಭಗವಾನರಿಂದ ಬೋಧಿತವಾಗಿರುವ ಮಾರ್ಗಗಳು ಇವು ಮೂರು.

ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮಾರನು ಆ ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ಮತ್ತೆ ಇಂತೆಂದನು-

ನಾಲ್ಕು ಸತಿಪಟ್ಠಾಣಗಳು

‘ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳೇ, ಅರಿತವರೂ ಕಂಡವರೂ ಅರಹಂತರೂ ಸಮ್ಮಾಸಂಬುದ್ಧರೂ ಆದ ಭಗವಾನರು ವಿವರಿಸಿದ ಕುಶಲಕ್ಕೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯುವ ನಾಲ್ಕು ಸತಿಪಟ್ಠಾನಗಳ ಪರಿಪೂರ್ಣತೆಯ ಬಗೆಗೆ ನಿಮಗೆ ಏನನ್ನಿಸುತ್ತದೆ? ಇವು ನಾಲ್ಕು ಯಾವುವು? ಲೋಕದ ಮೇಲಿನ ಆಸೆಯಿರುವ ಕೆಟ್ಟ ಮನಸ್ಸಿನ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ದೂರ ಮಾಡಿ ಕಾಯವನ್ನು ಧ್ಯಾನದ ಬಲದಿಂದ ಯಥಾವತ್ತಾಗಿ ನೋಡಬಲ್ಲ ಒಬ್ಬ ಸ್ಮೃತಿವಂತ ಭಿಕ್ಷುವಿದ್ದಾನೆನ್ನೋಣ. ಕಾಯವನ್ನು ಧ್ಯಾನದ ಬಲದಿಂದ ಯಥಾವತ್ತಾಗಿ ನೋಡಬಲ್ಲ ಆ ಸ್ಮೃತಿವಂತನು ಸಮ್ಮಾಸಮಾಧಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸುತ್ತಾನೆ. ಶಾಂತವಾಗಿರುವವನೂ ಸಮ್ಮಾ ವಿಪಸ್ಸನವನ್ನು ಸಾಧಿಸಿರುವವನೂ ಆದ ಆತನು ಹೊರಗಿನ ಕಾಯಗಳನ್ನು ತಿಳಿಯಬಲ್ಲ ಞಾಣದಸ್ಸನವನ್ನು ಸಾಧಿಸುತ್ತಾನೆ. ಧ್ಯಾನದ ಬಲದಿಂದ ವೇದನೆಗಳನ್ನು ಯಥಾವತ್ತಾಗಿ ನೋಡಬಲ್ಲ ಹೊರಗಿನ ವೇದನೆಗಳನ್ನು ಅರಿಯಬಲ್ಲ ಞಾಣದಸ್ಸನವನ್ನು ಸಾಧಿಸುತ್ತಾನೆ. ಧ್ಯಾನದ ಬಲದಿಂದ ಚಿತ್ತವನ್ನು ಯಥಾವತ್ತಾಗಿ ನೋಡಬಲ್ಲ ಆತನು ಹೊರಗಿನ ಚಿತ್ತಗಳನ್ನು ಅರಿಯಬಲ್ಲ ಞಾಣದಸ್ಸನವನ್ನು ಸಾಧಿಸುತ್ತಾನೆ. ಧ್ಯಾನದ ಬಲದಿಂದ ಧಮ್ಮಗಳನ್ನು ಯಥಾವತ್ತಾಗಿ ನೋಡಬಲ್ಲ ಆತನು ಲೋಕದ ಮೇಲಿನ ಆಸೆಗಳನ್ನು ತೊರೆದಿರುತ್ತಾನೆ. ಇದರಿಂದ ಆತನು ಸಮ್ಮಾ ಸಮಾಧಿಯನ್ನು ಸಮ್ಮಾವಿಪಸ್ಸನವನ್ನೂ ಸಾಧಿಸಿರುತ್ತಾನೆ. ಶಾಂತವಾಗಿರುವವನೂ ವಿಪಸ್ಸನವನ್ನು ಸಾಧಿಸಿರುವವನೂ ಆದ ಆತನು ಇತರ ಧರ್ಮಗಳನ್ನು ತಿಳಿಯಬಲ್ಲ ಞಾಣದಸ್ಸನವನ್ನು ಪಡೆದಿರುತ್ತಾನೆ. ಅರಿತವರೂ ಕಂಡವರೂ ಅರಹಂತರೂ, ಸಮ್ಮಾಸಂಬುದ್ಧರೂ ಆದ ಭಗವಾನರಿಂದ ಬೋಧಿತವಾಗಿರುವ ಕುಶಲಕ್ಕೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯಬಲ್ಲ ನಾಲ್ಕು ಸತಿಪಟ್ಠಾನಗಳು ಇವು.

‘ಇಷ್ಟನ್ನು ಹೇಳಿದ ಮೇಲೆ ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮಾರನು ಮತ್ತೆ ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ಇಂತೆಂದನು-

ಏಳು ಸಮಾಧಿ ಪರಿಕರಗಳು

‘ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳೇ, ಅರಿತವರೂ ಕಂಡವರೂ ಅರಹಂತರೂ ಸಮ್ಮಾಸಂಬುದ್ಧರೂ ಆದ ಭಗವಾನರಿಂದ ಬೋಧಿತವಾಗಿರುವ ಸಮ್ಮಾಸಮಾಧಿಯನ್ನು ಗಳಿಸಲು ಮತ್ತು ಅನುಭವಿಸಲು ಅವಶ್ಯಕವಾದ ಏಳು ಸಮಾಧಿಪರಿಕಾರಗಳ ಬಗೆಗೆ ನಿಮಗೆ ಏನನ್ನಿಸುತ್ತದೆ? ಆ ಏಳು ಯಾವುವು? ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ, ಸಮ್ಮಾಸಂಕಲ್ಪ, ಸಮ್ಮಾವಾಚಾ, ಸಮ್ಮಾಕಮ್ಮಾಂತ, ಸಮ್ಮಾಜೀವ, ಸಮ್ಮಾವಾಯಾಮ, ಸಮ್ಮಾಸತಿಗಳೇ ಆ ಏಳು ಪರಿಕರಗಳು. ಈ ಏಳು ಸಪ್ತಂಗಗಳನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಿ ಚಿತ್ತೈಕಾಗ್ರತೆಯಿಂದ ಅರಿತಾಗ ಬರುವ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದ ಸಮ್ಮಾಸಮಾಧಿ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಈ ಚಿತ್ತ ಸಮಾಧಿಯು ಎಲ್ಲ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಗೆ ಸಮ್ಮಾಸಂಕಪ್ಪವು, ಸಮ್ಮಾಸಂಕಪ್ಪಕ್ಕೆ ಸಮ್ಮಾವಾಚಾವೂ, ಸಮ್ಮಾವಾಚಕ್ಕೆ ಸಮ್ಮಾಜೀವವೂ, ಸಮ್ಮಾಜೀವಕ್ಕೆ ಸಮ್ಮಾವಾಯಾಮವೂ, ಸಮ್ಮಾವಾಯಾಮಕ್ಕೆ ಸಮ್ಮಾಸತಿಯೂ, ಸಮ್ಮಾಸತಿಗೆ ಸಮ್ಮಾಸಮಾಧಿಯೂ, ಸಮ್ಮಾಸಮಾಧಿಗೆ ಸಮ್ಮಾಞಾಣವೂ, ಸಮ್ಮಾಞಾಣಕ್ಕೆ ಸಮ್ಮಾಸಮಾಧಿಯೂ ಮೂಲವಾಗಿವೆ. ಭಗವಾನರಿಂದ ವಿವರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಧಮ್ಮವು ಬಹು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿಯೇ ಫಲ ಕೊಡುವಂಥದ್ದಾಗಿದೆ. ಎಲ್ಲಕಾಲಕ್ಕೂ ಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ. ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಸೇರಿದುದಾಗಿದೆ. ಮುಂದು ಮುಂದ್ಕೆ ಕೊಂಡೊಯುವಂಥದ್ದಾಗಿದೆ. ತಿಳಿದವರು ತಾವೇ ಅರಿತು ವಿವರಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಭಗವಾನರ ಈ ಧಮ್ಮವು ಅಮೃತತ್ವಕ್ಕೆ ಮುಕ್ತದ್ವಾರವಾಗಿದೆ ಎಂದೇ ಹೇಳಿದಂತಾಗುತ್ತದೆ. ಯಾರು ಬುದ್ಧನಲ್ಲಿ ಅಚಲವಾದ ಶ್ರದ್ಧೆಯುಳ್ಳವರಾಗಿರುವರೋ ಧಮ್ಮದಲ್ಲಿ ಅಚಲವಾದ ಶ್ರದ್ಧೆಯುಳ್ಳವರಾಗಿರುವರೋ, ಸಂಘದಲ್ಲಿ ಅಚಲವಾದ ಶ್ರದ್ಧೆಯುಳ್ಳವರಾಗಿರುವರೋ, ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದ ಸಂತೋಷವನ್ನುಂಟು ಮಾಡುವ, ಶೀಲಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವರೋ ಓಪಪಾತಿಕರಾಗಿರುವರೋ, ಧಮ್ಮವನ್ನು ಪಾಲಿಸುತ್ತಿರುವರೋ ಆ ಇಪ್ಪತ್ತನಾಲ್ಕು ಲಕ್ಷ ಮಗಧದ ಶಿಷ್ಯರು ಕಾಲವಶರಾದ ಮೇಲೆ ಮೂರು ಸಂಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡು ಕೀಳು ಜನ್ಮಗಳನ್ನು ಪಡೆಯದಂಥ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸೋತಾಪನ್ನರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಸಂಬೋಧಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು ಅವರಿಗಿದೆ. ಸಕದಾಗಾಮಿಗಳೂ ಅವರಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ.

‘ಇನ್ನಿತರ ಪುಣ್ಯ ಭಾಗಿಗಳಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಮನದೊಳಗೆ,

ಅವರ ಗತಿಯನು ಪೇಳೆ ಸಟೆಯ ನುಡಿದಂತಪ್ಪುದೈ.’

‘ಭಂತೆ, ಬ್ರಹ್ಮ ಸಂಪತ್ತಿಯು ಇಷ್ಟನ್ನು ಹೇಳಿದನು. ಇದನ್ನು ಕೇಳಿದ ವೇಸ್ಸವನ್ಣ ಮಹಾರಾಜನ ಚಿತ್ತದಲ್ಲಿ ಭಾವನೆಯು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತು- ‘ಆಶ್ಚರ್ಯ, ಅದ್ಭುತ! ಧರ್ಮವನ್ನು ಹೀಗೆ ವಿವರಿಸುವವನೂ, ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಶಕ್ತಿಯುಳ್ಳವನೂ ಆದ ಗುರುವು ಇರುವುದು ಆಶ್ಚರ್ಯ, ಅದ್ಭುತ! ಆಗ ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮಾರನು ಮಹಾರಾಜ ವೇಸವಣ್ಣನ ಚಿತ್ತದಲ್ಲಿರುವುದನ್ನು ಅರಿತವನಾಗಿ ಅವನಿಗೆ ಇಂತೆಂದನು- ‘ವೇಸವಣ್ಣ ಮಹಾರಾಜ, ನಿನಗೆ ಏನನ್ನಿಸುತ್ತದೆ? ಇಂಥ ಧೀಮಂತ ಗುರುಗಳು ಹಿಂದೆ ಇದ್ದರು, ಹೀಗೆಯೇ ಧಮ್ಮವನ್ನು ವಿವರಿಸಬಲ್ಲ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಶಕ್ತಿಯನ್ನುಳ್ಳ ಗುರುವು ಮುಂದೆಯೂ ಇರುತ್ತಾರೆನಿಸುತ್ತದೆಯಲ್ಲವೇ.’

‘ಭಂತೆ, ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮಾರನು ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಇಷ್ಟನ್ನು ಹೇಳಿದನು. ಬ್ರಹ್ಮನು ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಹೇಳಿದುದನ್ನು ಆತನಿಂದಲೇ ಕೇಳಿ ವೇಸ್ಸವಣ್ಣ ಮಹಾರಾಜನು ಅದನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಿದನು.’

ಜನವಸ್ಸಭ ಯಕ್ಷನು ವೇಸ್ಸವಣ್ಣ ಮಹಾರಾಜನಿಂದ ತಾನೇ ಕೇಳಿದವನಾಗಿ ತನ್ನವರಿಗೆ ಹೇಳಿದನು. ಆ ಯಕ್ಷನು ಭಗವಾನರಿಗೂ ಇದನ್ನು ಹೇಳಿದನು. ಹೀಗೆ ಜನವಸ್ಸಭ ಯಕ್ಷನಿಂದ ತಾವೇ ಕೇಳಿ ತಾವೇ ಪರಿಗ್ರಹಿಸಿ ಭಗವಾನರು ಆಯುಷ್ಮಂತನಾದ ಆನಂದನಿಗೆ ಅದನ್ನು ಹೇಳಿದರು. ಭಗವಾನರಿಂದ ತಾನೇ ಕೇಳಿ ಪರಿಗ್ರಹಿಸಿ ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ಆಯುಷ್ಮಂತ ಆನಂದನು ಭಿಕ್ಷು ಭಿಕ್ಷುಣಿಯರಿಗೂ, ಉಪಾಸಕ ಉಪಾಸಿಕೆಯರಿಗೂ ವಿವರಿಸಿದನು. ಈ ಪರಿಶುದ್ಧವಾದ ಧರ್ಮವು ಶಕ್ತಿಯುತವಾಗಿ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿಯಾಗಿ ವಿಸ್ತಾರ ಹೊಂದಿ ಬಹುಜನರಿಂದ ಬೆಳೆದುದಾಗಿ ದೇವತೆಗಳಿಂದಲೂ ಮನುಷ್ಯರಿಂದಲೂ ಪ್ರಸಾರವಾಯಿತು.

ಇಲ್ಲಿಗೆ ಜನವಸಭ ಐದನೇ ಸುತ್ತ ಮುಗಿಯಿತು.

The Long Discourses

|_II. The Great Chapter

DN18. ಜನವಸಭ ಸುತ್ತ

Translations [19]

English

繁體字

日本語

Deutsch

Italiano

Português

Norsk

Srpski

עִבְרִית

हिंदी

ಕನ್ನಡ

বাংলা

Việt Ngữ

Bahasa Indonesia

සිංහල

ပြန်သွားရန်

ภาษาไทย

पाळिभासा (Pāli)

Reference