ಹೀಗೇ ಕೇಳಿದ್ದೇನೆ; ಒಮ್ಮೆ ಭಗವಾನರು ರಾಜಗಹದ ಗಿಜ್ಝಕೂಟ ಪರ್ವತದಲ್ಲಿ ತಂಗಿದ್ದರು. ರಾತ್ರಿಯಾಗಿ ಬಹು ಹೊತ್ತಾದಮೇಲೆ ಗಿಜ್ಝಕೂಟ ಪರ್ವತವನ್ನೆಲ್ಲಾ ಬೆಳಗಿಸುವಷ್ಟು ಕಾಂತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಸುಂದರನಾದ ಪಂಚಸಿಖನೆಂಬ ಗಂಧರ್ವ ಪುತ್ರನು ಭಗವಾನರ ಹತ್ತಿರಕ್ಕೆ ಬಂದನು. ಭಗವಾನರಿಗೆ ಅಭಿವಂದಿಸಿ ಒಂದುಕಡೆ ನಿಂತುಕೊಂಡನು. ಆಮೇಲೆ ಭಗವಾನರನ್ನು ಕುರಿತು ಇಂತೆಂದನು: “ಭಂತೆ, ತಾವತಿಂಸದಿಂದಲೇ ಕೇಳಿ ಗ್ರಹಿಸುವುದನ್ನು ತಮಗೆ ತಿಳಿಸಬೇಕೆಂದಿದ್ದೇನೆ.” “ಪಂಚಸಿಖ, ಅದನ್ನು ಹೇಳು” ಎಂದು ಭಗವಾನರು ಉತ್ತರವಿತ್ತರು.

ದೇವಸಭೆ

“ಹಿಂದೆ ಬಹುದಿನದ ಹಿಂದೆ, ಒಂದು ಪೂರ್ಣಿಮೆಯ ರಾತ್ರಿ ಉಪೋಸಥದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳೆಲ್ಲಾ ಸುಧಮ್ಮ ಎಂಬ ಸಭಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ಸೇರಿದ್ದರು. ದಿವ್ಯ ಪುರುಷರ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಗುಂಪು ಅಲ್ಲಿ ಸೇರಿದ್ದಿತು. ನಾಲ್ಕು ದಿಕ್ಕುಗಳಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಮಹಾರಾಜ ದೇವತೆಗಳು ಮಂಡಿಸಿದ್ದರು. ಪೂರ್ವ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಧತರಟ್ಠ ಮಹಾರಾಜನು ತನ್ನ ಅನುಯಾಯಿ ದೇವತೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಪಶ್ಚಿಮಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ಕುಳಿತಿದ್ದನು. ಮತ್ತೊಂದು ದೇವತೆಗಳ ಗುಂಪಿಗೆ ಒಡೆಯನಾದ ವಿರೂಳ್ಹಕ ಮಹಾರಾಜರು ದಕ್ಷಿಣ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ತನ್ನ ದೇವತೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಉತ್ತರಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ಕುಳಿತಿದ್ದನು. ಇನ್ನೊಂದು ಗುಂಪಿನ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಒಡೆಯನಾಗಿದ್ದ ವಿರೂಪಕ್ಖ ಮಹಾರಾಜನು ಪಶ್ಚಿಮ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ತನ್ನ ದೇವತೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಪೂರ್ವಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ಕುಳಿತಿದ್ದನು. ಉಳಿದೊಂದು ಗುಂಪಿನ ಒಡೆಯನಾದ ವೇಸ್ಸವಣ್ಣ ಮಹಾರಾಜನು ಉತ್ತರ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ತನ್ನ ದೇವತೆಗಳೊಂದಿಗೆ ದಕ್ಷಿಣಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ಕುಳಿತಿದ್ದನು. ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳು ಸಭಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟಾಗಿ ಸೇರಿದಾಗಲೆಲ್ಲಾ ದಿವ್ಯ ಪುರುಷರ ದೊಡ್ಡ ಗುಂಪುಗಳು ನಾಲ್ಕು ಮಹಾರಾಜ ದೇವತೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೀಗೆಯೇ ಕೂರುತ್ತಿದ್ದವು. ನಾಲ್ಕು ಮಹಾರಜ ದೇವತೆಗಳು ಹೀಗೆಯೇ ಕೂರುತ್ತಿದ್ದರು. ಇವರ ಹಿಂದೆ ನಮ್ಮ ಆಸನಗಳು ಇರುತ್ತಿದ್ದವು.

“ಭಂತೆ, ಭಗವಾನರನ್ನನುಸರಿಸಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯವನ್ನು ಪಾಲಿಸಿದುದರಿಂದ ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳು ಆಮೇಲೆ ಹುಟ್ಟಿದವರಾದರೂ, ಉಳಿದ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಕಾತಿಯಲ್ಲೂ ಯಶಸ್ಸಿನಲ್ಲೂ ಮೀರಿಸಿದ್ದರು. ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಬಂದ ಒಳ್ಳೆಯ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದ ಆ ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳು ಆನಂದದಿಂದಲೂ ಸಂತೋಷದಿಂದಲೂ ಇದ್ದರು. ‘ದಿವ್ಯ ಕಾಯವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದವರು ವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, ಅಸುರ ಕಾಯವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದವರು ಹಾನಿ ಹೊಂದುತ್ತಿದ್ದಾರೆ’ ಎಂದು ತಮ್ಮ ತಮ್ಮಲ್ಲಿ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು.

“ಆಗ ಭಂತೆ, ದೇವೇಂದ್ರನಾದ ಸಕ್ಕನು ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳು ಸಂತೋಷದಿಂದಿರುವುದನ್ನು ತಿಳಿದು ಈ ಗಾಥೆಗಳ ಮೂಲಕ ತನ್ನ ಅನುಮೋದನೆಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದನು-

‘ತಥಾಗತಗೆ ಧಮ್ಮಕ್ಕೆ ಸುಧಮ್ಮಕ್ಕೆ ನಮಿಪ

ಈ ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳತಿಸಂತಸದೊಳಿಹರು

ಸುಗತನರುಹಿದ ತೆರದಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯವ ನಡೆಸಿ

ವರ್ಣವಂತ ಯಶೋವಂತರಾಗಿ ಜನಿಸಿಹವೀ ದೇವರ್ಗಳಿಂ ನೋಡುವುದೇ ದೇವಗಣವು ನಿಜದಿ

ವರ್ಣದಲಿ, ಕೀರ್ತಿಯಲಿ ಅನ್ಯರನು ಮೀರಿರ್ಪ ಸುಗತನನುಯಾಯಿಗಳು

ನೆರೆದಿರುವರಿಲ್ಲಿ ಪಞ್ಞಿಯನು ಪಡೆದಿಹರು

ತಾವತಿಂಸರಿವರು ಇಂದ್ರನನು ಕಂಡು ಸಂತಸದೊಳಿಹರು |

ನಮಿಸುವರು ತಥಾಗತಗೆ ಅವನ ಧಮ್ಮಕ್ಕೆ ||

“ಭಂತೆ, ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳು ಒಳ್ಳೆಯ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಹುಟ್ಟುವ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಮತ್ತಷ್ಟು ಆನಂದ ಸಂತೋಷವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದರು. ‘ದಿವ್ಯ ಕಾಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವವರು ವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅಸುರ ಕಾಯವ ಪಡೆದವರು ಹಾನಿಯನ್ನು ಹೊಂದುತ್ತಿದ್ದಾರೆ’ ಎಂದು ತಮ್ಮಲ್ಲೇ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು.

ಎಂಟು ನೈಜವಾದ ಉಚ್ಚ ವರ್ಣನೆಗಳು

“ಆಗ ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳು ಸಂತೋಷದಿಂದಿರುವುದನ್ನು ತಿಳಿದ ದೇವತೆಗಳೊಡೆಯನಾದ ಸಕ್ಕನು ಅವರನ್ನು ಕುರಿತು ಇಂತೆಂದನು- ‘ಗೆಳೆಯರೆ, ಭಗವಾನರ ಎಂಟು ವರ್ಣನೆಗಳನ್ನು ಕೇಳಲು ಇಚ್ಛಿಸುತ್ತೀರಾ?’ ‘ಗೆಳೆಯ, ಭಗವಾನರ ಎಂಟು ವರ್ಣನೆಗಳನ್ನು ಕೇಳಲು ನಮಗೆ ಇಷ್ಟ’ ಎಂದರು. ಆಗ ಭಂತೆ, ದೇವತೆಗಳ ಒಡೆಯನಾದ ಸಕ್ಕನು ಭಗವಾನರ ಎಂಟು ವರ್ಣನೆಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಿದನು. ‘ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳಿರಾ, ಬಹುಜನ ಹಿತಕ್ಕಾಗಿ, ಬಹುಜನ ಸುಖಕ್ಕಾಗಿ, ಲೋಕಾನುಕಂಪೆಯಿಂದ ದೇವತೆಗಳ ಮತ್ತು ಮನುಷ್ಯರಿಗೋಸ್ಕರ ಅವರ ಹಿತಕ್ಕಾಗಿ ಅವರ ಸುಖಕ್ಕಾಗಿ ಶ್ರಮಿಸಿದ ಭಗವಾನರ ಬಗೆಗೆ ನಿಮಗೆ ಏನನ್ನಿಸುತ್ತದೆ? ಹೀಗೆ ಬಹುಜನ ಹಿತಕ್ಕಾಗಿ, ಬಹುಜನ ಸುಖಕ್ಕಾಗಿ ಲೋಕಾನುಕಂಪೆಯಿಂದ ದೇವತೆಗಳ ಮತ್ತು ಮನುಷ್ಯರಿಗೋಸ್ಕರ ಅವರ ಹಿತಕ್ಕಾಗಿ, ಅವರ ಸುಖಕ್ಕಾಗಿ ಶ್ರಮಿಸಿದ ಇನ್ನಾವ ಗುರುವನ್ನಾಗಲೀ ಕಾಣಬಲ್ಲವೇ? ಹಿಂದೆ ಅಂಥವರು ಇದ್ದರೇ? ಈಗಲಾದರೂ ಇದ್ದಾರೆಯೇ?

“ಭಗವಾನರಿಂದಲೇ ಬೋಧಿತವಾಗಿರುವ ಒಳ್ಳೆಯ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಕೊಡುವ ಇಲ್ಲಿಯೇ ಫಲ ಕೊಡುವ ಪರೀಕ್ಷಿಸಬಹುದಾದ ಒಳ್ಳೆಯ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಕೊಂಡೊಯ್ಯುವ ಜಾಣರಿಂದ ಅರಿಯಬಹುದಾದ ಧಮ್ಮವನ್ನು ಬೋಧಿಸಿರುವ ಇನ್ನಾವುದಾದರೂ ಗುರುವನ್ನು ಕಾಣಬಲ್ಲವೇ? ಹಿಂದೆ ಅಂಥವರು ಇದ್ದರೇ, ಈಗಲಾದರೂ ಇದ್ದಾರೆಯೇ?

‘ಇದು ಕುಶಲವಾದದ್ದು ಎಂಬುದನ್ನು ಭಗವಾನರು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ಅಕುಶಲವಾದದ್ದು ಎಂಬುದನ್ನು ಭಗವಾನರು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ವರ್ಜಿಸತಕ್ಕದ್ದು, ಇದನ್ನು ವರ್ಜಿಸಬಾರದು; ಇದು ಅನುಸರಿಸತಕ್ಕದ್ದು, ಇದನ್ನು ಅನುಸರಿಸಬಾರದು; ಇದು ಹೀನವಾದದ್ದು, ಇದು ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದದ್ದು; ಇದು ಕಪ್ಪಾದುದು, ಇದು ಬೆಳ್ಳಗಿರುವುದು ಎಂಬುದನ್ನು ಭಗವಾನರು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವುಗಳ ಧಮ್ಮ ಹೀಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಸಿರುವವರು ಭಗವಾನರು. ಈ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬೋಧಿಸಿರುವ ಇನ್ನಾವುದಾದರೂ ಗುರುವನ್ನು ಕಾಣಬಲ್ಲೆವೇ? ಹಿಂದೆ ಇಂಥವರು ಇದ್ದರೇ? ಈಗಲಾದರೂ ಇದ್ದಾರೆಯೇ?

“ಶಿಷ್ಯರಾದವರಿಗೆ ನಿಬ್ಬಾನದ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಭಗವಾನರು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತೋರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ನಿಬ್ಬಾನವೂ ಅದರ ಮಾರ್ಗವೂ ಪರಸ್ಪರ ಹೆಣೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಗಂಗೆಯ ನೀರೂ ಯಮುನೆಯ ನೀರೂ ಹೇಗೆ ಪರಸ್ಪರ ಸೇರಿಕೊಂಡಿದ್ದೆಯೋ ಹಾಗೆ ನಿಬ್ಬಾನವೂ ಅದರ ಮಾರ್ಗವೂ ಇವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಭಗವಾನರು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಹೀಗೆ ನಿಬ್ಬಾನ ಮತ್ತು ಅದರ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ವಿವರಿಸಿರುವ ಇನ್ನಾವುದಾದರೂ ಗುರುವನ್ನು ನಾವು ಕಾಣಬಲ್ಲವೇ? ಹಿಂದೆ ಇದ್ದರೆ ಈಗಲಾದರೂ ಇದ್ದಾರೆಯೋ?

“ಭಗವಾನರಿಗೆ ಲಭಿಸಿರುವ ಕೀರ್ತಿಯು ಭದ್ರವಾಗಿ ನಿಂತಿದೆ. ಕ್ಷತ್ರಿಯರಾದವರು ಅವರ ಬಗೆಗೆ ಪ್ರಿಯರಾಗಿಯೇ ಉಳಿದಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೂ ಭಗವಾನರು ಮದದಿಂದ ದೂರವಾಗಿಯೇ ಉಳಿದಿದ್ದಾರೆ. ಹೀಗೆ ಮದದಿಂದ ದೂರವಾದ ಇನ್ನಾರಾದರೂ ಗುರುವನ್ನು ಕಾಣಬಲ್ಲವೇ? ಅಂಥವರು ಹಿಂದೆ ಇದ್ದರೇ, ಈಗಲಾದರೂ ಇದ್ದಾರೆಯೇ?

‘ಭಗವಾನರನ್ನು ಸೇವಿಸಲು ಸರಿಯಾದ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಹೋಗುತ್ತಿರುವವರೂ ಖೀನಾಸವರೂ ಆದ ಸಹಾಯಕರಿದ್ದಾರೆ. ಅವರಾರನ್ನೂ ಭಗವಾನರು ಹೊರಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಅವರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಇರುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗೆ ಒಂದೇ ಉದ್ದೇಶವುಳ್ಳವರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಉಳಿಯುವ ಮತ್ತಾರಾದರೂ ಗುರುವನ್ನು ಕಾಣಬಲ್ಲವೇ? ಹಿಂದೆ ಇಂಥವರು ಇದ್ದರೇ? ಈಗಲಾದರೂ ಇದ್ದಾರೆಯೇ?

‘ಭಗವಾನರು ಹೇಳಿದಂತೆ ಮಾಡುವವರು, ಮಾಡಿದಂತೆ ಹೇಳುವವರು. ಹೀಗೆ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮವನ್ನು ಪಾಲಿಸುತ್ತಿರುವ ಇನ್ನಾರಾದರೂ ಗುರುವನ್ನು ಕಾಣಬಲ್ಲವೇ? ಹಿಂದೆ ಇಂಥವರು ಇದ್ದರೇ? ಈಗಲಾರದೂ ಇರುವರೇ?

“ಎಲ್ಲ ಸಂದೇಹಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಎಲ್ಲ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ತಿಳಿದಿರುವ ಸ್ಥಿರವಾದ ಸಂಕಲ್ಪವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡಿರುವ ಸಂಕಲ್ಪಗಳಂತೆ ಸಾಧಿಸಿರುವ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯವನ್ನು ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾಗಿ ಪಾಲಿಸುತ್ತಿರುವ ಭಗವಾನರು ಇವರು. ಇಂಥ ಮತ್ತಾರಾದರೂ ಗುರುವನ್ನು ಕಾಣಬಲ್ಲವೇ? ಹಿಂದೆ ಇಂಥವರು ಇದ್ದರೇ? ಈಗಲಾದರು ಇದ್ದಾರೆಯೇ?

“ಭಂತೆ, ದೇವೇಂದ್ರನಾದ ಸಕ್ಕನು ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಭಗವಾನರ ಎಂಟು ನೈಜ ವರ್ಣನೆಗಳನ್ನು ಹೀಗೆ ಮಾಡಿದನು. ಭಗವಾನರ ಅಷ್ಟ ವರ್ಣನೆಯನ್ನು ಕೇಳಿ ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳು ಅತಿ ಸಂತೋಷಪಟ್ಟರು. ಒಳ್ಳೆಯ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಹುಟ್ಟಿದ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ಪಡೆದು ಅತಿಯಾದ ಆನಂದನ್ನು ಹೊಂದಿದರು. ಆಗ ಕೆಲವು ದೇವತೆಗಳು ಹೀಗೆಂದುಕೊಂಡರು- ‘ಗಳೆಯರೇ, ಯಾವರೀತಿ ಭಗವಾನರು ಬಹುಜನ ಹಿತಕ್ಕಾಗಿ, ಬಹುಜನ ಸುಖಕ್ಕಾಗಿ ಲೋಕಾನುಕಂಪೆಯಿಂದ ದೇವತೆಗಳ ಮತ್ತು ಮನುಷ್ಯರಿಗೋಸ್ಕರ ಅವರ ಹಿತಕ್ಕಾಗಿ, ಅವರ ಸುಖಕ್ಕಾಗಿ ಧಮ್ಮವನ್ನು ಬೋಧಿಸಿದರೋ ಹಾಗೆಯೇ ಒಮ್ಮೆಲೇ ನಾಲ್ಕು ಸಮ್ಮಾಸಂಬುದ್ಧರು ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಉದಿಸಿ ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಧಮ್ಮವನ್ನು ಬೋಧಿಸುವಂತಾಗಲಿ.’ ಮತ್ತೆ ಕೆಲವು ದೇವತೆಗಳು ಹೀಗೆಂದರು- ‘ಗೆಳೆಯರೆ, ನಾಲ್ಕು ಸಮ್ಮಾಸಂಬುದ್ಧರಿರಲಿ, ಭಗವಾನರು ಬಹುಜನ ಹಿತಕ್ಕಾಗಿ, ಬಹುಜನ ಸುಖಕ್ಕಾಗಿ ಲೋಕಾನುಕಂಪೆಯಿಂದ ದೇವತೆಗಳ ಮತ್ತು ಮನುಷ್ಯರಿಗೋಸ್ಕರ ಅವರ ಹಿತಕ್ಕಾಗಿ ಅವರ ಸುಖಕ್ಕಾಗಿ ಧಮ್ಮವನ್ನು ಬೋಧಿಸಿದಂತೆ ಮೂರು ಸಮ್ಮಾಸಂಬುದ್ಧರು ಒಮ್ಮೆಗೇ ಉದಿಸಿ ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬೋಧಿಸುವಂತಾಗಲಿ’. ಮತ್ತೆ ಕೆಲವು ದೇವತೆಗಳು ಹೀಗೆಂದರು- ‘ಗಳೆಯರೆ, ಮುರು ಸಮ್ಮಾಸಂಬುದ್ಧರಿರಲಿ, ಭಗವಾನರು ಬಹುಜನ ಹಿತಕ್ಕಾಗಿ, ಬಹುಜನ ಸುಖಕ್ಕಾಗಿ ಲೋಕಾನುಕಂಪೆಯಿಂದ ದೇವತೆಗಳ ಮತ್ತು ಮನುಷ್ಯರಿಗೋಸ್ಕರ ಅವರ ಹಿತಕ್ಕಾಗಿ ಅವರ ಸುಖಕ್ಕಾಗಿ ಧಮ್ಮವನ್ನು ಬೋಧಿಸಿದಂತೆ ಇಬ್ಬರು ಸಮ್ಮಾಸಂಬುದ್ಧರು ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಒಮ್ಮೆಗೆ ಉದಿಸಿ ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಧಮ್ಮವನ್ನು ಬೋಧಿಸುವಂತಾಗಲಿ.’

“ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದ ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ದೇವೇಂದ್ರನಾದ ಸಕ್ಕನು ಇಂತೆಂದನು- ‘ಗೆಳೆಯರೆ, ಒಂದು ಲೋಕಧಾತುವಿನಲ್ಲಿ ಇಬ್ಬರು ಅರಹಂತ ಸಮ್ಮಾಸಂಬುದ್ಧರು ಯಾವ ಕಾಲದಲ್ಲಿಯೂ, ಎಲ್ಲಿಯೂ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಹುಟ್ಟುವುದು ಸಾಧ್ಯವೇ ಇಲ್ಲ. ಅಂಥ ಸ್ಥಿತಿ ಇರುವುದೂ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ, ಬರುವುದೂ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಬಹುಜನ ಹಿತಕ್ಕಾಗಿ, ಬಹುಜನ ಸುಖಕ್ಕಾಗಿ ಲೋಕಾನುಕಂಪೆಯಿಂದ ದೇವತೆಗಳ ಮತ್ತು ಮನುಷ್ಯರಿಗೋಸ್ಕರ ಅವರ ಹಿತಕ್ಕಾಗಿ ಅವರ ಸುಖಕ್ಕಾಗಿ ಬಾಧೆ ರೋಗಗಳಿಲ್ಲದೆ ಭಗವಾನರು ಚಿರಕಾಲ ಉಳಿಯಲಿ.’ ಭಂತೆ, ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳು ಸುಧಮ್ಮ ಸಭಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಯಾವುದಕ್ಕಾಗಿ ಸಭೆ ಸೇರಿದ್ದರೋ ಅದನ್ನು ಕುರಿತು ಚಿಂತಿಸಿದರು, ಮಂಥಿಸಿದರು. ಆ ಬುದ್ಧಿ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಆ ಮಹಾರಾಜ ಚತುಷ್ಟಯರು ತಮ್ಮ ಆಸನಗಳಲ್ಲೇ ನಿಂತು ಅರ್ಥತಿಸಿಕೊಂಡರು.

‘ಹೇಳಿದೀ ಮಾತುಗಳ ರಾಜರು ಗ್ರಹಿಸಿದರು

ಕಂಡರರ್ಥವನು ಶಾಂತರಾದರು ಅವರು ಆಸನದೊಳು ನಿಂತು

“ಭಂತೆ, ಅನಂತರ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಅವರು ಮುಖಂಡರನ್ನು ಮೀರಿಸುವ ಬೆಳಕೊಂದು ಉತ್ತರ ದಿಕ್ಕಿನಿಂದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಿನ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಬೆಳಗಿಸುತ್ತಾ ಬಂತು. ಆಗ ದೇವೇಂದ್ರನಾದ ಸಕ್ಕನು ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ಇಂತೆಂದನು- ‘ದಿಗಂತಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಜ್ಯೋತಿಯು ಬ್ರಹ್ಮನ ಪ್ರಾತುರ್ಭವಿಸುವ ಶಕುನವಾಗಿದೆ. ಬ್ರಹ್ಮನ ಪ್ರಾತುರ್ಭವಕ್ಕೆ ಈ ಜ್ಯೋತಿಯು ಕಾರಣವೂ ಆಗಿದೆ.’

ದಿಗಂತದೊಳುದಿಸುವ ಮಹಾ ಜ್ಯೋತಿಯದು

ಬ್ರಹ್ಮನುದಯಕೆ ಶಕುನ ಅವನ ಉದಯಕೆ ಹೇತು.

ಸನತ್ಕುಮಾರ ಕಥೆ

“ಆ ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳು ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಆಸನಗಳಲ್ಲಿ ಕುಳಿತರು. ‘ಈ ಬೆಳಕಿನ ಫಲವನ್ನು ಅರಿಯೋಣ. ಅರಿತಮೇಲೆ ಅವನಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗೋಣ.’ ಚತುರ್ಮಹಾರಾಜರೂ ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಆಸನಗಳಲ್ಲಿ ಕುಳಿತರು. ‘ಈ ಬೆಳಕಿನ ಫಲವನ್ನು ಅರಿಯೋಣ. ಅರಿತಮೇಲೆ ಅವನಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗೋಣ.’ ಇದನ್ನು ಕೇಳಿದ ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳೆಲ್ಲರೂ ಒಮ್ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಹೀಗೆಂದುಕೊಂಡರು- ‘ಜ್ಯೋತಿಯ ಫಲವನ್ನು ಅರಿಯೋಣ, ಅರಿತಮೇಲೆ ಅವನಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗೋಣ.’

“ಭಂತೆ, ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮಾರನು ಪ್ರಾತುರ್ಭವಿಸಿದಾಗ ಅವನು ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಾಣಬಲ್ಲ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ರೂಪವನ್ನು ತಾಳಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಬ್ರಹ್ಮನ ಸಾಧಾರಣ ವರ್ಣರೂಪಗಳು ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಾಣದಷ್ಟು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಬ್ರಹ್ಮನು ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಮೈದೋರಿಕೊಂಡಾಗ ಅವನ ವರ್ಣವು ಯಶಸ್ಸೂ ಬೇರೆ ದೇವತೆಗಳ ವರ್ಣ ಯಶಸ್ಸುಗಳನ್ನು ಮೀರಿರುತ್ತವೆ. ಸುವರ್ಣ ವಿಗ್ರಹವು ಮನುಷ್ಯರ ವರ್ಣವನ್ನು ಮೀರಿಸುವಂತೆ ಬ್ರಹ್ಮಸನಂಕುಮಾರನು ವರ್ನ ಯಶಸ್ಸುಗಳು ಬೇರೆ ದೇವತೆಗಳು ವರ್ಣ ಯಶಸ್ಸುಗಳನ್ನು ಮೀರಿಸುತ್ತವೆ. ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮಾರನು ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಾಗ ಆ ಸಭೆಯಲ್ಲಿನ ಯಾವ ದೇವತೆಯೂ ಅವನಿಗೆ ಅಭಿವಂದಿಸುವುದಿಲ್ಲ, ಎದ್ದೇಳುವುದಿಲ್ಲ, ಆಸನವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವಂತೆ ಭಿನ್ನವಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ. ಎಲ್ಲರೂ ಮೌನದಿಂದ ಕೈಕಟ್ಟಿಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಆಸಗಳಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಿರುತ್ತಾರೆ- ಯಾವ ದೇವತೆಯ ಆಸನದಲ್ಲಿ ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮಾರನು ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳಲು ಇಚ್ಛಿಸುತ್ತಾನೋ ಆ ಆಸನದಲ್ಲಿಯೇ ಕೂರುತ್ತಾನೆ ಎಂದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಯಾರ ಆಸನದಲ್ಲಿ ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮಾರನು ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೋ ಆ ದೇವತೆಗೆ ಕಾಂತಿಯೂ ಸುಮನಸ್ಸೂ ದೊರೆಯುತ್ತವೆ. ಮೂರ್ಧ್ವಾಭಿಷಕ್ತನಾದ ಕ್ಷತ್ರಿಯನು ಪಡೆಯುವ ಕಾಂತಿಯು ಸುಮನಸ್ಸೂ ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮಾರನು ಯಾವ ದೇವತೆಯ ಆಸನದಲ್ಲಿ ಕೂರುತ್ತಾನೆಯೋ ಆ ದೇವತೆಗೆ ಲಭಿಸುತ್ತವೆ. ಆಗ ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳು ಸಂತೋಷದಿಂದಿರುವುದನ್ನು ತಿಳಿದ ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮಾರನು ತಾನಿನ್ನು ಅದೃಶ್ಯನಾಗಿರುವಾಗಲೇ ಈ ಗಾಥೆಯನ್ನು ಹೇಳಿದನು-

‘ತಥಾಗತಗೆ ಧಮ್ಮಕ್ಕೆ ಸುಧಮ್ಮಕ್ಕೆ ನಮಿಪ

ಈ ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳತಿಸಂತಸದೊಳಿಹರು

ಸುಗತನರುಹಿದ ತೆರದಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯವ ನಡೆಸಿ

ವರ್ಣವಂತ ಯಶೋವಂತರಾಗಿ ಜನಿಸಿಹವೀ ದೇವರ್ಗಳಿಂ

ನೋಡುವುದೇ ದೇವಗಣವು ನಿಜದಿ

ವರ್ಣದಲಿ, ಕೀರ್ತಿಯಲಿ ಅನ್ಯರನು ಮೀರಿರ್ಪ ಸುಗತನನುಯಾಯಿಗಳು

ನೆರೆದಿರುವರಿಲ್ಲಿ ಪಞ್ಞಿಯನು ಪಡೆದಿಹರು

ತಾವತಿಂಸರಿವರು ಇಂದ್ರನನು ಕಂಡು ಸಂತಸದೊಳಿಹರು |

ನಮಿಸುವರು ತಥಾಗತಗೆ ಅವನ ಧಮ್ಮಕ್ಕೆ ||

“ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮಾರನ ಮಾತುಗಳು ಸತ್ಯವಾಗಿದ್ದವು. ಬ್ರಹ್ಮಸನಂಕುಮಾರನು ಹೇಳಿದ ಮಾತುಗಳಲ್ಲಿ ಎಂಟು ಗುಣಗಳಿದ್ದುವು. ಅವು ನಿರರ್ಗಳವಾಗಿಯೂ ವಿವೇಕದಿಂದ ಕೂಡಿದವುಗಳೂ, ಮಂಜುಳವೂ, ಕೇಳಲು ಇಂಪಾಗಿಯೂ, ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿಯೂ, ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಪೂರ್ಣವಾಗಿಯೂ, ಗಂಭೀರವಾಗಿಯೂ ಒಳ್ಳೆಯ ನಾದದಿಂದ ಕೂಡಿದವುಗಳೂ ಆಗಿದ್ದವು. ಆ ಸಭೆಯು ಮಾತ್ರ ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮಾರನ ಸ್ವರವನ್ನು ಕೇಳಬಹುದಾಗಿತ್ತು. ಆ ಘೋಷವನ್ನು ಸಭೆಯ ಹೊರಗಡೆ ಇದ್ದವರು ಕೇಳಲಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಯಾರ ಸ್ವರವು, ಭಂತೆ, ಈ ಎಂಟು ಗುಣಗಳಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತದೋ, ಅವನದು ಬ್ರಹ್ಮಸ್ವರ’ ಎಂದೇ ಹೆಸರು ಪಡೆಯುತ್ತದೆ. ಆಗ ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳು ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮಾರನನ್ನು ಕುರಿತು ಹೀಗೆಂದರು- ‘ಸಾಧು, ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮ, ನಾವು ಮೋದಗೊಂಡಿದ್ದೇವೆ, ದೇವೇಂದ್ರನಾದ ಸಕ್ಕನು ಭಗವಾನರ ಎಂಟು ನೈಜವರ್ಣನೆಗಳಿಂದ ನಮ್ಮನ್ನು ಸಂತೋಷಪಡಿಸಿದ್ದಾನೆ.’

ಎಂಟು ನೈಜ ಉಚ್ಚ ವರ್ಣನೆಗಳು

“ಆಗ ಭಂತೆ, ಬ್ರಹ್ಮಸನಂಕುಮಾರನು ದೇವೇಂದ್ರನಾದ ಸಕ್ಕನಿಗೆ ಇಂತೆಂದನು- ‘ಸಾಧು, ದೇವೇಂದ್ರ, ನಾವೂ ಭಗವಾನರ ಎಂಟು ನೈಜವರ್ಣನೆಗಳನ್ನು ಕೇಳಲು ಇಚ್ಛಿಸುತ್ತೇವೆ’. ‘ಹಾಗೆಯೇ ಆಗಲಿ’ ಎಂದು ದೇವೇಂದ್ರ ಕ್ಕನು ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮಾರನಿಗೆ ಹೇಳಿ ಭಗವಾನರ ಎಂಟು ನಿಜವಾದ ವರ್ಣನೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದನು.

ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮ, ಭಗವಾನರು ಬಹುಜನ ಹಿತಕ್ಕಾಗಿ ಬಹುಜನ ಸುಖಕ್ಕಾಗಿ ಲೋಕಾನುಕಂಪೆಯಿಂದ ದೇವತೆಗಳ ಮತ್ತು ಮನುಷ್ಯರ ಹಿತಕ್ಕಾಗಿ, ಸುಖಕ್ಕಾಗಿ ಶ್ರಮಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಹೀಗೆ ಬಹುಜನ ಹಿತಕ್ಕಾಗಿ ಬಹುಜನ ಸುಖಕ್ಕಾಗಿ ಲೋಕಾನುಕಂಪೆಯಿಂದ ದೇವತೆಗಳ ಮತ್ತು ಮನುಷ್ಯರ ಹಿತಕ್ಕಾಗಿ ಸುಖಕ್ಕಾಗಿ ಶ್ರಮಿಸಿದ ಗುರುವನ್ನು ಹಿಂದೆ ನೋಡಿದ್ದೇವೆಯೇ? ಇಂದಾದರೂ ನೋಡಬಲ್ಲವೇ?

‘ಭಗವಾನರಿಂದಲೇ ಬೋಧಿತವಾಗಿರುವ ಒಳ್ಳೆಯ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಕೊಡುವ ಇಲ್ಲಿಯೇ ಫಲ ಕೊಡುವ ಪರೀಕ್ಷಿಸಬಹುದಾದ ಒಳ್ಳೆಯ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಕೊಂಡೊಯ್ಯುವ ಜಾಣರಿಂದ ಅರಿಯಬಹುದಾದ ಧಮ್ಮವನ್ನು ಬೋಧಿಸಿರುವ ಇನ್ನಾವುದಾದರೂ ಗುರುವನ್ನು ಕಾಣಬಲ್ಲವೇ? ಹಿಂದೆ ಅಂಥವರು ಇದ್ದರೇ? ಈಗಲಾದರೂ ಇದ್ದಾರೆಯೇ?

‘ಇದು ಕುಶಲವಾದದ್ದು, ಇದು ಅಕುಶಲವಾದದ್ದು ಎಂಬುದನ್ನು ಭಗವಾನರು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ವರ್ಜಿಸತಕ್ಕದ್ದು, ಇದನ್ನು ವರ್ಜಿಸಬಾರದು. ಇದು ಅನುಸರಿಸತಕ್ಕದ್ದು, ಇದನ್ನು ಅನುಸರಿಸಬಾರದು, ಇದು ಹೀನವಾದದ್ದು, ಇದು ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದದ್ದು. ಇದು ತಪ್ಪಾದದ್ದು, ಇದು ಬೆಳಗಿರುವುದು ಎಂಬುದನ್ನು ಭಗವಾನರು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವುಗಳ ಧರ್ಮ ಹೀಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಸಿರುವವರು ಭಗವಾನರು. ಈ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬೋಧಿಸಿರುವ ಇನ್ನಾವುದಾದರೂ ಗುರುವನ್ನು ಕಾಣಬಲ್ಲವೆ? ಇಂಥವರು ಇದ್ದರೇ? ಈಗಲಾದರೂ ಇದ್ದಾರೆಯೇ?

‘ಶಿಷ್ಯರಾದವರಿಗೆ ನಿಬ್ಬಾನದ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಭಗವಾನರು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತೋರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ನಿಬ್ಬಾನವೂ ಅದರ ಮಾರ್ಗವೂ ಹೆಣೆದುಕೊಂಡಿವೆ. ಗಂಗೆಯ ನೀರೂ ಯಮುನೆಯ ನೀರೂ ಹೇಗೆ ಪರಸ್ಪರ ಸೇರಿಕೊಂಡಿವೆಯೋ ಹಾಗೆಯೇ ನಿಬ್ಬಾನವೂ ಅದರ ಮಾರ್ಗವೂ ಹೆಣೆದುಕೊಂಡಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಭಗವಾನರು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಹೀಗೆ ನಿಬ್ಬಾನ ಮತ್ತು ಅದರ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ವಿವರಿಸಿರುವ ಇನ್ನಾವುದಾದರೂ ಗುರುವನ್ನು ಕಾಣಬಲ್ಲವೇ? ಹಿಂದೆ ಇದ್ದರೇ? ಈಗಲಾದರೂ ಇದ್ದಾರೆಯೇ?

‘ಭಗವಾನರಿಗೆ ಲಭಿಸಿರುವ ಕೀರ್ತಿಯು ಭದ್ರವಾಗಿ ನಿಂತಿದೆ. ಕ್ಷತ್ರಿಯರಾದವರು ಅವರ ಬಗೆಗೆ ಪ್ರಿಯರಾಗಿಯೇ ಇದ್ದಾರೆ, ಆದರೂ ಭಗವಾನರು ಮದದಿಂದ ದೂರವಾಗಿಯೇ ಉಳಿದಿದ್ದಾರೆ. ಹೀಗೆ ಮದದಿಂದ ದೂರವಾದ ಇನ್ನಾರಾದರೂ ಗುರುವನ್ನು ಕಾಣಬಲ್ಲವೇ? ಅಂಥವರು ಹಿಂದೆ ಇದ್ದರೇ? ಈಗಲಾದರೂ ಇದ್ದಾರೆಯೇ?

‘ಭಗವಾನರನ್ನು ಸೇವಿಸಲು ಒಳ್ಳೆಯ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಹೋಗುತ್ತಿರುವ ಮತ್ತು (ಸಾಧಕರು) ಖೀಣಾಸವ (ಗುರಿಯನ್ನು ಮುಟ್ಟಿರುವವರು) ರಾದ ಸಹಾಯಕರು ಇದ್ದಾರೆ. ಅವರಾರನ್ನೂ ಭಗವಾನರು ಹೊರಕ್ಕೆ ಕಳಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಅವರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಇರುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗೆ ಒಂದೇ ಉದ್ದೇಶವುಳ್ಳವರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಉಳಿಯುವ ಮತ್ತಾರಾದರು ಗುರುವನ್ನು ಕಾಣಬಲ್ಲವೇ? ಹಿಂದೆ ಇಂಥವರು ಇದ್ದರೇ, ಈಗಲಾದರೂ ಇದ್ದಾರೆಯೇ?

‘ಭಗವಾನರು ಹೇಳಿದಂತೆ ಮಾಡುವವರು, ಮಾಡಿದಂತೆ ಹೇಳುವವರು. ಹೀಗೆ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮವನ್ನು ಪಾಲಿಸುತ್ತಿರುವ ಇನ್ನಾರಾದರೂ ಗುರುವನ್ನು ಕಾಣಬಲ್ಲವೇ? ಹಿಂದೆ ಇಂಥವರು ಇದ್ದರೇ? ಈಗಲಾದರೂ ಇರುವರೇ?

‘ಎಲ್ಲ ಸಂದೇಹಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಎಲ್ಲ ಕಾರಣಗಳನ್ನೂ ತಿಳಿದಿರುವ ಸ್ಥಿರವಾದ ಸಂಕಲ್ಪವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡಿರುವ ಸಂಕಲ್ಪಗಳಂತೆ ಸಾಧಿಸಿರುವ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯವನ್ನು ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾಗಿ ಪಾಲಿಸುತ್ತಿರುವ ಭಗವಾನರು ಇವರು. ಇಂಥ ಮತ್ತಾರಾದರೂ ಗುರುವನ್ನು ಕಾಣಬಲ್ಲವೇ, ಹಿಂದೆ ಇಂಥವರು ಇದ್ದರೇ, ಈಗಲಾದರೂ ಇದ್ದಾರೆಯೇ?

‘ಭಂತೆ, ದೇವೇಂದ್ರನಾದ ಸಕ್ಕನು ಸನಂಕುಮಾರ ಬ್ರಹ್ಮನಿಗೆ ಭಗವಾನರ ಈ ಎಂಟು ನೈಜ ವರ್ಣನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದನು. ಇದನ್ನು ಹೇಳಿದ ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮಾರನು ಆನಂದಪಟ್ಟನು, ಸಂತೋಷಪಟ್ಟನು. ಒಳ್ಳೆಯ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಹುಟ್ಟುವ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ಪಡೆದನು. ಆಗ ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮಾರನು ಸ್ಥೂಲ ರೂಪವನ್ನು ತಾಳಿ ಪಂಚಸಿಖೆಯುಳ್ಳ ಕುಮಾರನಾಗಿ ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡನು. ಅವನು ಆಕಾಶಕ್ಕೆ ಏರಿ ಅಂತರಿಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಪದ್ಮಾಸನದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತುಕೊಂಡನು. ಬಲವಾದ ಪುರುಷನೊಬ್ಬನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿದ ಪಲ್ಲಂಕದ ಮೇಲೆಯೋ, ನುಣುಪಾಗಿರುವ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೋ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮಾರನು ಆಕಾಶದ ಪಲ್ಲಂಕದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತುಕೊಂಡರು. ಆಮೇಲೆ ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಇಂತೆಂದನು-

ಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ವಸ್ತು

‘ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳೇ, ಎಷ್ಟು ದೀರ್ಘ ಕಾಲದಿಂದ ಭಗವಾನರು ಮಹಾಪಞ್ಞರಾಗಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದು ತಿಳಿದಿದೆಯೇ?

‘ಹಿಂದೆ ದಿಸಂಪತಿ ಎಂಬ ರಾಜನಿದ್ದ. ಅವನಿಗೆ ಗೋವಿಂದ ಎಂಬ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ಪುರೋಹಿತನಾಗಿದ್ದ. ದಿಸಂಪತಿ ರಾಜನಿಗೆ ರೇಣು ಎಂಬ ಮಗನಿದ್ದ. ಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನಿಗೆ ಜೋತಿಪಾಲನೆಂಬ ಮಗನಿದ್ದ. ರಾಜಪುತ್ರನಾದ ರೇಣುವಿಗೂ ಪುರೋಹಿತ ಪುತ್ರನಾದ ಜೋತಿಪಾಲನಿಗೂ ಆರು ಜನ ಕ್ಷತ್ರಿಯ ಯುವಕರು ಜೊತೆಗಾರರಾಗಿದ್ದರು. ಅಂದರೆ ಎಲ್ಲರೂ ಸೇರಿ ಎಂಟು ಗೆಳೆಯರಿದ್ದರು. ಕೆಲವು ಕಾಲದ ಮೇಲೆ ಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ಕಾಲವಾದನು. ಗೋವಿಂದನ ಸಾವಿನಿಂದ ದಿಸಂಪತಿ ರಾಜನು ದುಃಖಿತನಾದನು. ಎಲ್ಲ ಕರ್ತವ್ಯಗಳನ್ನೂ ಗೋವಿಂದನಿಗೆ ವಹಿಸಿ ತಾನು ಪಂಚಕಾಮಗುಣಗಳಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಿಕೊಂಡು ಅವುಗಳಿಂದ ಪರಿವೃತವಾಗಿದ್ದಾಗಲೇ ಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ಕಾಲವಾಗಿ ಬಿಟ್ಟನು. ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದ ದಿಸಂಪತಿ ರಾಜನಿಗೆ ರಾಜಪುತ್ರನಾದ ರೇಣುವು ಇಂತೆಂದನು- ದೇವ, ಕಲವಾದ ಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನಿಗಾಗಿ ಅತಿಯಾಗಿ ಶೋಕಿಸುವುದು ಬೇಡ. ಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನಿಗೆ ಜೋತಿಪಾಲನೆಂಬ ಮಗನಿದ್ದನಷ್ಟೆ. ಅವನು ತಂದೆಗಿಂತಲೂ ಜಾಣನಾಗಿದ್ದಾನೆ; ತಂದೆಗಿಂತಲು ಯಾವುದು ಉತ್ತಮವಾದದ್ದು ಎಂಬುದನ್ನು ಅರಿತವನಾಗಿದ್ದಾನೆ- ಅವನ ತಂದೆಯು ಹೇಗೆ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದನೋ ಯುವಕನಾದ ಜೋತಿಪಾಲನು ಹಾಗೆಯೇ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸಲಿ.

‘ನಿನಗೆ ಹಾಗೆನ್ನಿಸುತ್ತಿದೆಯೇ, ಕುಮಾರ?’ ‘ಹೌದು ದೇವ.’

ಮಹಾಗೋವಿಂದ ವಸ್ತು

‘ಆಗ ದಿಸಂಪತಿರಾಜನು ಒಬ್ಬನನ್ನು ಕರೆಸಿ ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದನು- ಅಯ್ಯಾ, ನೀನು ಜೋತಿಪಾಲ ಯುವಕನ ಬಳಿಗೆ ಹೋಗು. ಅವನಿಗೆ ಹೀಗೆಂದು ಹೇಳು- ‘ಜೋತಿಪಾಲ ಯುವಕನಿಗೆ ಶುಭವಾಗಲಿ, ದಿಸಂಪತಿ ರಾಜನು ಜೋತಿಪಾಲನನ್ನು ನೋಡಬಯಸುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾನೆ’. ಆತನು ದಿಸಂಪತಿಯು ಹೇಳಿದಂತೆ ಜೋತಿಪಾಲನ ಬಳಿಗೆ ಹೋದನು. ಆಮೇಲೆ ಯುವಕ ಜೋತಿಪಾಲನಿಗೆ ಇಂತೆಂದನು- ‘ಜೋತಿಪಾಲನಿಗೆ ಶುಭವಾಗಲಿ, ದಿಸಂಪತಿ ರಾಜನು ಜೋತಿಪಾಲನಿಗೆ ಹೇಳಿ ಕಳಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಅವನು ಜೋತಿಪಾಲನನ್ನು ನೋಡಬೇಕೆಂದಿದ್ದಾನೆ’. ಯುವಕ ಜೋತಿಪಾಲನು ಆ ಪುರುಷನು ಹೇಳಿದುದನ್ನು ಕೇಳಿ ರಾಜ ದಿಸಂಪತಿಯ ಬಳಿಗೆ ಬಂದನು. ರಾಜನನ್ನು ನೋಡಿ ಸಂತೋಷಪಟ್ಟನು. ಕುಶಲ ಪ್ರಶ್ನೆ ಮಾಡಿ ಶುಭವನ್ನು ಹೇಳಿ ಒಂದುಕಡೆ ಕುಳಿತುಕೊಂಡನು. ಆನಂತರ ಜೋತಿಪಾಲನನ್ನು ಕುರಿತು ರಾಜನು ಇಂತೆಂದನು- ‘ಜೋತಿಪಾಲನು ಅನುಶಾಸನ ಮಾಡಲಿ. ಜೋತಿಪಾಲನು ನಾವು ಹೇಳುವುದನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸುವುದು ಬೇಡ. ಆತನನ್ನು ಪಿತನ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ನೇಮಿಸುತ್ತೇನೆ. ಅವನನ್ನೂ ಗೋವಿಂದನನ್ನಾಗಿ* ಮಾಡುತ್ತೇನೆ’. ಜೋತಿಪಾಲನು ರಾಜನು ಹೇಳಿದುದನ್ನು ಒಪ್ಪಿದನು. ಆಮೇಲೆ ದಿಸಂಪತಿ ರಾಜನು ಜೋತಿಪಾಲನನ್ನು ಆತನ ಪಿತನ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ನೇಮಿಸಿದನು. ಪಿತನ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ನೇಮಕಗೊಂಡ ಜೋತಿಪಾಲನು ತನ್ನ ಪಿತನು ಯಾವುದನ್ನು ಅನುಶಾಸನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದನೋ ಅದನ್ನು ಅನುಶಾಸನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದನು. ಯಾವುದನ್ನು ಅನುಶಾಸನ ಮಾಡುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲವೋ ಅವನು ಅನುಶಾಸನ ಮಾಡುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವನ ತಂದೆಯು ಯಾವ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಸಾಧಿಸುತ್ತಿದ್ದನೋ ಜೋತಿಪಾಲನೂ ಅದೇ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಸಾಧಿಸುತ್ತಿದ್ದನು. ಆತನ ತಂದೆಯು ಯಾವ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲವೋ ಅವನೂ ಅದನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಜನರು ಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ಮಹಾ ಗೋವಿಂದನೇ ಆಗಿದ್ದಾನೆ ಎನ್ನುತ್ತಿದರು. ಈ ಪರಿಯಲ್ಲಿ ಯುವಕ ಜೋತಿಪಾಲನ ಹೆಸರು ಗೋವಿಂದ ಎನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಿ ಮಹಾಗೋವಿಂದ ಎಂದೇ ಪ್ರಸಾರವಾಯಿತು.

ರಾಜ್ಯ ಸಂವಿಭಜನೆ

‘ಆನಂತರ ಮಹಾಗೋವಿಂದನು ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ಆರು ಕ್ಷತ್ರಿಯರ ಬಳಿಗೆ ಹೋದನು- ದಿಸಂಪತಿ ರಾಜನು ವೃದ್ಧನಾಗಿ ಕೃಶನಾಗಿಬಿಟ್ಟಿದ್ದಾನೆ. ಅವನು ತುಂಬಾ ವಯಸ್ಸಾದವನಾಗಿ ಅವನ ಕಾಲವು ಮುಗಿಯುತ್ತ ಬಂದಿದೆ. ಅವನು ಎಷ್ಟುದಿನ ಇರುತ್ತಾನೆಂದು ಯಾರಿಗೆ ಗೊತ್ತು? ದಿಸಂಪತಿ ರಾಜನು ಕಾಲವಾದ ಮೇಲೆ ಅವನ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವವರು (ರಾಜಕತ್ತಾರೋ) ರಾಜಪುತ್ರನಾದ ರೇಣುವನ್ನು ರಾಜನನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ರೇಣು ರಾಜಪುತ್ರನ ಬಳಿಗೆ ಹೋಗಿ ಗೆಳೆಯರೆ, ಅವನಿಗೆ ಹೀಗೆ ಹೇಳಿ- ‘ನಾವು ರೇಣುವಿನ ಗೆಳೆಯರಾಗಿ ಅವನ ಪ್ರಿಯರಾಗಿ ಅವನಿಗೆ ಅನುಕೂಲಕ್ಕಾಗಿ ಅವನನ್ನು ಸಂತೋಷಪಡಿಸುವವರಾಗಿದ್ದೇವೆ. ಯಾವುದರಿಂದ ನಿನಗೆ ಸುಖವಾಗುತ್ತದೋ ಅದರಿಂದ ನಾವೂ ಸುಖಪಡುತ್ತೇವೆ. ನಿನಗೆ ದುಃಖವಾದಾಗ ನಮಗೂ ದುಃಖವಾಗುತ್ತದೆ. ದಿಸಂಪತಿ ರಾಜನು ವೃದ್ಧನಾಗಿದ್ದಾನೆ, ಕೃಶನಾಗಿಬಿಟ್ಟಿದ್ದಾನೆ. ಅವನು ತುಂಬ ವಯಸ್ಸಾದವನಾಗಿ ಅವನ ಕಾಲವು ಮುಗಿಯುತ್ತಾ ಬಂದಿದೆ. ಅವನು ಎಷ್ಟು ಬದುಕುತ್ತಾನೆಂದು ಯಾರು ಬಲ್ಲರು? ದಿಸಂಪತಿ ರಾಜನು ಕಾಲವಾದ ಮೇಲೆ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವವರು ರಾಜನ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ರೇಣುವನ್ನೇ ರಾಜನನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ರೇಣುವಿಗೆ ರಾಜ್ಯವು ಲಭಿಸಿದಾಗ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ನಮಗೂ ಭಾಗಮಾಡಿಕೊಡಬೇಕು. ಆ ಆರು ಕ್ಷತ್ರಿಯರು ಮಹಾಗೋವಿಂದನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಕೇಳಿ ಅದರಂತೆ ರಾಜಪುತ್ರನಾದ ರೇಣುವಿನ ಬಳಿಗೆ ಹೋದರು. ಅನಂತರ ಅವನಿಗೆ ಇಂತೆಂದರು- ‘ನಾವು ರೇಣುವಿನ ಗೆಳೆಯರಾಗಿ ಅವನ ಪ್ರಿಯರಾಗಿ ಅವನಿಗೆ ಅನುಕೂಲವಾಗಿ ಅವನನ್ನು ಸಂತೋಷಪಡಿಸುವವರಾಗಿದ್ದೇವೆ, ಯಾವುದರಿಂದ ನಿನಗೆ ಸುಖವಾಗುತ್ತದೋ ಅದರಿಂದ ನಾವೂ ಸುಖಪಡುತ್ತೇವೆ. ನಿನಗೆ ದುಃಖವಾದಾಗ ನಮಗೂ ದುಃಖವಾಗುತ್ತದೆ. ದಿಸಂಪತಿ ರಾಜನು ವೃದ್ಧನಾಗಿ ಕೃಶನಾಗಿಬಿಟ್ಟಿದ್ದಾನೆ. ಅವನು ತುಂಬ ವಯಸ್ಸಾದವನಾಗಿ ಅವನ ಕಾಲವು ಮುಗಿಯುತ್ತಾ ಬಂದಿದೆ. ಅವನು ಎಷ್ಟುದಿನ ಬದುಕುತ್ತಾನೆಂದು ಯರು ಬಲ್ಲರು? ದಿಸಂಪತಿ ರಾಜನು ಕಾಲವಾದ ಮೇಲೆ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವವರು ರಾಜನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ರೇಣುವನ್ನೇ ರಾಜನನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ, ರೇಣುವಿಗೆ ರಾಜ್ಯವು ಲಭಿಸಿದಾಗ ನಮಗೂ ಭಾಗ ಮಾಡಿಕೊಡಬೇಕು.’

‘ನನಗೆ ಸುಖವು ಲಭಿಸಿದಾಗ ನೀವಲ್ಲದೆ ಮತ್ತಾರು ಸುಖಪಡುತ್ತಾರೆ? ನಾನು ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಪಡೆದಾಗ ನಿಮಗೆ ಅದನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಡುತ್ತೇನೆ.’

ಹಲವು ಹಗಲು ರಾತ್ರಿಗಳುರುಳಿದ ಮೇಲೆ ದಿಸಂಪತಿ ರಾಜನು ಕಾಲವಶನಾದನು. ಆಗ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವವರು ರಾಜಪುತ್ರ ರೇಣುವನ್ನು ರಾಜನನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದರು. ರೇಣುವು ರಾಜ್ಯಾಭಿಷಕ್ತನಾದ ಮೇಲೆ ಪಂಚಕಾಮ ಗುಣಗಳಿಂದ ಪರಿವೃತ್ತನಾಗಿದ್ದನು. ಆಗ ಮಹಾಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ಆರು ಕ್ಷತ್ರಿಯರ ಬಳಿಗೆ ಬಂದನು ಅವರಿಗೆ ಇಂತೆಂದನು- ‘ದಿಸಂಪತಿ ರಾಜನು ಕಾಲವಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಅವನ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿರುವ ರೇಣು ಪಂಚಕಾಮ ಗುಣಗಳಿಂದ ಪರಿವೃತ್ತನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಮುಂದೆ ಏನಾಗುತ್ತದೆಂದು ಯಾರಿಗೆ ಗೊತ್ತು? ಕಾಮಗಳು ಮದವನ್ನುಂಟುಮಾಡುವಂಥವು. ಗೆಳೆಯರೆ, ರೇಣು ರಾಜನ ಬಳಿಗೆ ಹೋಗಿ, ಅವನಿಗೆ ಹೀಗೆ ಹೇಳಿ- ‘ದಿಸಂಪತಿ ರಾಜನು ಕಾಲವಾಗಿದ್ದಾನೆ, ರೇಣುವು ರಾಜ್ಯಾಭಿಷಕ್ತನಾಗಿದ್ದಾನೆ, ನಿನ್ನ ವಚನವು ನೆನಪಿನಲ್ಲಿದೆಯೇ?’

‘ಹಾಗೆಯೇ ಆಗಲಿ, ಗೆಳೆಯ’ ಎಂದು ಆ ಆರು ಕ್ಷತ್ರಿಯರು ಮಹಾಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ಹೇಳಿದಂತೆ ರಾಜನಾದ ರೇಣುವಿನ ಬಳಿಗೆ ಹೋದರು. ಆಮೇಲೆ ಅವನನ್ನು ಕುರಿತು ಇಂತೆಂದರು- ‘ದಿಸಂಪತಿ ರಾಜನು ಕಾಲವಾಗಿದ್ದಾನೆ. ರೇಣುವು ರಾಜನಾಗಿ ಅಭಿಷಿಕ್ತನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ನೀನು ಕೊಟ್ಟಿರುವ ವಚನವು ನೆನಪಿನಲ್ಲಿದೆಯೇ?’

‘ಆ ವಚನವು ನೆನಪಿನಲ್ಲಿದೆ ಗೆಳೆಯರೆ, ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ವಿಶಾಲವಾಗಿಯೂ, ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಬಂಡಿಯ ಮೂಕಿಯಂತೆಯೂ ಇರುವ ಈ ಮಹಾಪೃಥ್ವಿಯನ್ನು ಯಾರು ಸಮಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಭಾಗಿಸುತ್ತಾರೆ?’

‘ಮಹಾಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನ ಹೊರತು ಇನ್ನಾರು ವಿಭಜಿಸಬಲ್ಲರು?’

ಆಗ ರಾಜನಾದ ರೇಣುವು ಒಬ್ಬನನ್ನು ಕರೆದು ಇಂತೆಂದನು- ‘ಅಯ್ಯಾ! ಮಹಾಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನ ಬಳಿಗೆ ಹೋಗು. ಅವನಿಗೆ ಹೀಗೆ ಹೇಳು, ‘ರೇಣು ರಜನು ನಿನಗೆ ಹೇಳಿ ಕಳಿಸಿದ್ದಾನೆ’. ‘ಹಾಗೆಯೇ ಆಗಲಿ ದೇವ’ ಎಂದು ಆತನು ಹೇಳಿ ರೇಣುರಾಜನಿಗೆ ಹೇಳಿದನು. ರೇಣು ರಾಜನು ಹೇಳಿದಂತೆ ಮಹಾಗೋವಿಂದನ ಬಳಿಗೆ ಹೋದನು. ಅವನಿಗೆ ರಾಜನ ಕರೆಯನ್ನು ತಿಳಿಸಿದನು. ‘ಅಯ್ಯಾ, ಹಾಗೆಯೇ ಆಗಲಿ’ ಎಂದು ಮಹಾಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ಆ ಮನುಷ್ಯನಿಗೆ ಹೇಳಿ ರೇಣುರಾಜನ ಹತ್ತಿರ ಹೋದನು. ಆನಂತರ ರೇಣುರಾಜನಿಗೆ ಶುಭ ಹೇಳಿ ಕುಶಲ ಪ್ರಶ್ನೆ ಮಾಡಿ ಒಂದುಕಡೆ ಕುಳಿತುಕೊಂಡನು. ಆಗ ರಾಜನಾದ ರೇಣುವು ಆ ಮಹಾಗೋವಿಂದನಿಗೆ ಇಂತೆಂದನು- ‘ಗೋವಿಂದ, ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ವಿಶಾಲವಾಗಿಯೂ, ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಬಂಡಿಯ ಮೂಕಿಯಂತೆಯೂ ಇರುವ ಈ ಮಹಾಪೃಥ್ವಿಯನ್ನು ಏಳು ಸಮಭಾಗಗಳನ್ನಾಗಿ ಮಾಡು. ಮಹಾಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ರಾಜನ ಮಾತುಗಳಂತೆ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ವಿಶಾಲವಾಗಿಯೂ ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಬಂಡಿಯ ಮೂಕಿಯಂತೆಯೂ ಇರುವ ಈ ಮಹಾ ಪೃಥ್ವಿಯನ್ನು ಏಳು ಸಮಭಾಗಗಳನ್ನಾಗಿ ವಿಭಜಿಸಿದನು. ರಾಜನಾದ ರೇಣುವಿನ ಜನಪದವು ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿತ್ತು.

ಕಳಿಂಗಕ್ಕೆ ದಂತಪುರ ಅಸ್ಸಕಾನವು ಪೋತನಕ್ಕೆ

ಆವಂತಿ ಜನಪದಕೆ ಮಹಸ್ಸತಿಯು ಸೋರುಕಕ್ಕೆ ಸೋವಿರನವು,

ವಿದೇಹತೆ ಮಿಥಲೆ, ಅಂಗ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಚಂಪೆಯು

ಕಾಶೀ ಜನಪದಕೆ ವಾರಾಣಸಿ ಬರುವಂತೆ

ವಿಭಜಿಸಿದನಾ ಗೋವಿಮದ ಮಹಾಮತಿಯು

ಆಗ ಆ ಕ್ಷತ್ರಿಯರು ತಾವು ಪಡೆದು ಭಾಗದಿಂದ ಸಂತೃಪ್ತರಾದರು. ಅವರು ತೃಪ್ತಿಯು ಪರಿಪೂರ್ಣವಾಗಿತ್ತು. ‘ಯಾವುದನ್ನು ಬಯಸಿದೆವೋ, ಯಾವುದನ್ನು ಇಷ್ಟಪಟ್ಟಿದ್ದೆವೋ, ಯಾವುದನ್ನು ಅಪೇಕ್ಷಿಸಿದ್ದೆವೋ, ಯಾವುದನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದೆವೋ ಅದನ್ನೇ ಪಡೆದಿದ್ದೇವೆ.’

ಸತ್ತಭೂ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತರು ಮೇಣ್ ವಸ್ಸಭೂಭರತರ್

ರೇಣು ರಾಜನ ಜೊತೆಗೆ ಧತರಿಟ್ಠರೀರ್ವರ್

ಸಪ್ತ ಭಾರತಕ್ಕಾದರೈ ಅಧಿಪತಿಗಳು

ಪ್ರಥಮ ಪಠಣ ಮುಗಿಯಿತು

ಎಲ್ಲಕಡೆಗೂ ಹರಡಿದ ಕೀರ್ತಿ

ಆನಂತರ ಆ ಆರು ಜನ ಕ್ಷತ್ರಿಯರು ಮಹಾಗೋವಿಂದನಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದು ಅವನಿಗೆ ಇಂತೆಂದರು- ‘ಗೋವಿಂದನು ಹೇಗೆ ರೇಣು ರಾಜನಿಗೆ ಗೆಳೆಯನೂ, ಪ್ರಿಯನೂ ಇಷ್ಟವಾದವನೂ, ಅನುಕೂಲನೂ ಆಗಿದ್ದಾನೆಯೋ ಹಾಗೆಯೇ ಗೋವಿಂದನು ನಮಗೂ ಗೆಳೆಯನೂ ಪ್ರಿಯನೂ ಇಷ್ಟವಾದವನೂ, ಅನುಕೂಲನೂ ಆಗಿದ್ದಾನೆ. ಗೋವಿಂದನು ನಮಗಾಗಿ ಆಡಳಿತ ಮಾಡುವವನಾಗಲಿ, ಅವನು ನಾವು ಹೇಳುವುದನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸದಿರಲಿ.’ ‘ಹಾಗೆಯೇ ಆಗಲಿ’ ಎಂದು ಮಹಾಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ಆ ಕ್ಷತ್ರಿಯರಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಗೆಯನ್ನಿತ್ತನು. ಆಮೇಲೆ ಆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ಅವರನ್ನು ಮೂರ್ಧ್ವಾಭಿಷೇಕ ಮಾಡಿ ರಾಜರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದನು. ಏಳುಜನ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದ ಶ್ರೀಮಂತ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರಿಗೂ ಏಳುನೂರು ಜನ ಸ್ನಾತಕರಿಗೂ ಆಡಳಿತ ಮಾಡುವುದನ್ನು ಹೇಳಿಕೊಟ್ಟನು.

‘ಅನಂತರ, ಸ್ವಲ್ಪ ಕಾಲವಾದ ಮೇಲೆ, ಮಹಾಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನ ಸತ್ಕೀರ್ತಿಯು ಎಲ್ಲಕಡೆಗೂ ಹರಡಿತು. ಅರಿತನವಾದ ಮಹಾಗೋವಿಂದನು ಬ್ರಹ್ಮನೊಂದಿಗೆ ಚರ್ಚಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅವನೊಂದಿಗೆ ಸಲ್ಲಾಪ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ, ಅವನೊಂದಿಗೆ ಸಮಾಲೋಚನೆ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ ಎಂಬ ಕೀರ್ತಿ ಹರಡಿತು. ಆದರೆ ಆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು, ನಾನು ಬ್ರಹ್ಮನನ್ನು ನೋಡಿಲ್ಲ, ಅವನೊಂದಿಗೆ ಸಲ್ಲಾಪ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ, ಅವನೊಂದಿಗೆ ಸಮಾಲೋಚನೆ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದನು. ಯಾವನು ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳ ಕಾಲ ಕರುಣೆಯನ್ನು ಕುರಿತು ಧ್ಯಾನವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾನೋ ಅವನು ಬ್ರಹ್ಮನನ್ನು ನೋಡಬಲ್ಲ, ಅವನೊಂದಿಗೆ ಚರ್ಚಿಸಬಲ್ಲ, ಅವನೊಂದಿಗೆ ಸಮಾಲೋಚನೆ ಮಾಡಬಲ್ಲ ಎಂದು ಬ್ರಾಹ್ಮಣರೂ ವೃದ್ಧರೂ ಆಚಾರ್ಯ ಪ್ರಾಚಾರ್ಯರೂ ಹೇಳುವುದನ್ನು ಮಹಾಗೋವಿಂದನು ಕೇಳಿದ್ದನು. ಅದರಂತೆಯೇ ತಾನೂ ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳಿನಷ್ಟು ಕಾಲ ಏಕಾಂತ ವಾಸ ಮಾಡಿ ಕರುಣೆಯನ್ನು ಕುರಿತು ಧ್ಯಾನ ಮಾಡುತ್ತೇನೆ ಎಂದುಕೊಂಡನು.

‘ಆನಂತರ ಮಹಾಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ರೇಣುರಾಜನ ಬಳಿಗೆ ಹೋದನು; ಅವನಿಗೆ ಇಂತೆಂದನು- ‘ಗೆಳೆಯ, ನನಗೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಕೀರ್ತಿಯು ಬಂದಿದೆ. ಅರಿತವನಾದ ಮಹಾಗೋವಿಂದನು ಬ್ರಹ್ಮನನ್ನು ನೋಡಬಲ್ಲವನಾಗಿದ್ದಾನೆ, ಅವನೊಂದಿಗೆ ಚರ್ಚಿಸಬಲ್ಲವನಾಗಿದ್ದಾನೆ, ಸಲ್ಲಾಪ ಮಾಡಬಲ್ಲವನಾಗಿದ್ದಾನೆ, ಸಮಾಲೋಚನೆ ಮಾಡಬಲ್ಲವನಾಗಿದ್ದಾನೆ ಎಂಬ ಕೀರ್ತಿಯು ಬಂದಿದೆ. ಆದರೆ ಗೆಳೆಯ, ನಾನು ಬ್ರಹ್ಮನನ್ನು ನೋಡಿಲ್ಲ, ಅವನೊಂದಿಗೆ ಚರ್ಚಿಸಿಲ್ಲ. ಯಾವನು ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳು ಕಾಲ ಕರುಣೆಯನ್ನು ಕುರಿತು ಧ್ಯಾನ ಮಾಡುತ್ತಾನೋ ಅವನು ಬ್ರಹ್ಮನನ್ನು ನೋಡಬಲ್ಲವನಾಗುತ್ತಾನೆ, ಅವನೊಂದಿಗೆ ಸಲ್ಲಾಪ ಮಾಡಬಲ್ಲವನಾಗುತ್ತಾನೆ, ಚರ್ಚಿಸಬಲ್ಲವನಾಗುತ್ತನೆ, ಸಮಾಲೋಚನೆ ಮಾಡಬಲ್ಲವನಾಗುತ್ತಾನೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ನಾನೂ ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳ ಕಾಲ ಏಕಾಂತ ವಾಸಮಾಡಿ ಕರುಣೆಯನ್ನು ಕುರಿತು ಧ್ಯಾನಿಸುತ್ತೇನೆ. ನನಗೆ ಆಹಾರ ತರುವವನು ಹೊರತು ಮತ್ತಾರೂ ನನ್ನಲ್ಲಿಗೆ ಬರುವುದು ಬೇಡ.

‘ಗೋವಿಂದನಿಗೆ ಸರಿದೋರಿದಂತೆ ಅವನು ಮಾಡಲಿ’ ಎಂದು ರಾಜನು ಹೇಳಿದನು.

‘ಆನಂತರ ಮಹಾಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ಆ ಆರು ಜನ ಕ್ಷತ್ರಿಯರ ಬಳಿಗೆ ಹೋದನು. ‘ಗೆಳೆಯರೆ, ನನಗೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಕೀರ್ತಿಯು ಬಂದಿದೆ. ಅರಿತವನಾದ ಮಹಾಗೋವಿಂದನು ಬ್ರಹ್ಮನನ್ನು ನೋಡಬಲ್ಲವನಾಗಿದ್ದಾನೆ, ಅವನೊಂದಿಗೆ ಚರ್ಚಿಸಬಲ್ಲವನಾಗಿದ್ದಾನೆ, ಸಲ್ಲಾಪ ಮಾಡಬಲ್ಲವನಾಗಿದ್ದಾನೆ, ಸಮಾಲೋಚನೆ ಮಾಡಬಲ್ಲವನಾಗಿದ್ದಾನೆ ಎಂಬ ಕೀರ್ತಿಯು ಬಂದಿದೆ. ಆದರೆ ಗೆಳೆಯರೆ, ನಾನು ಬ್ರಹ್ಮನನ್ನು ನೋಡಿಲ್ಲ, ಅವನೊಂದಿಗೆ ಚರ್ಚಿಸಿಲ್ಲ. ಯಾವನು ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳು ಕಾಲ ಕರುಣೆಯನ್ನು ಕುರಿತು ಧ್ಯಾನ ಮಾಡುತ್ತಾನೋ ಅವನು ಬ್ರಹ್ಮನನ್ನು ನೋಡಬಲ್ಲವನಾಗುತ್ತಾನೆ, ಅವನೊಂದಿಗೆ ಸಲ್ಲಾಪ ಮಾಡಬಲ್ಲವನಾಗುತ್ತಾನೆ, ಚರ್ಚಿಸಬಲ್ಲವನಾಗುತ್ತನೆ, ಸಮಾಲೋಚನೆ ಮಾಡಬಲ್ಲವನಾಗುತ್ತಾನೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ನಾನೂ ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳ ಕಾಲ ಏಕಾಂತ ವಾಸಮಾಡಿ ಕರುಣೆಯನ್ನು ಕುರಿತು ಧ್ಯಾನಿಸುತ್ತೇನೆ. ನನಗೆ ಅಹಾರ ತರುವವನು ಹೊರತು ಮತ್ತಾರೂ ನನ್ನಲ್ಲಿಗೆ ಬರುವುದು ಬೇಡ.’

‘ಗೋವಿಂದ ತನಗೆ ಉಚಿತ ತೋರಿದಂತೆ ಮಾಡಲಿ’ ಎಂದು ಅವರೂ ಹೇಳಿದರು.

ಆನಂತರ, ಗೆಳೆಯ, ಮಹಾಗೋವಿಂದನು ಏಳುಜನ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ಮತ್ತು ಏಳುನೂರು ಯುವಕ ಸ್ನಾತಕರ ಬಳಿಗೆ ಹೋದನು. ರಾಜನಿಗೆ ಹೇಳಿದಂತೆ ಅವರಿಗೂ ಹೇಳಿದನು- ‘ನನಗೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಕೀರ್ತಿಯು ಬಂದಿದೆ. ಅರಿತವನಾದ ಮಹಾಗೋವಿಂದನು ಬ್ರಹ್ಮನನ್ನು ನೋಡಬಲ್ಲವನಾಗಿದ್ದಾನೆ, ಅವನೊಂದಿಗೆ ಚರ್ಚಿಸಬಲ್ಲವನಾಗಿದ್ದಾನೆ, ಸಲ್ಲಾಪ ಮಾಡಬಲ್ಲವನಾಗಿದ್ದಾನೆ, ಸಮಾಲೋಚನೆ ಮಾಡಬಲ್ಲವನಾಗಿದ್ದಾನೆ ಎಂಬ ಕೀರ್ತಿಯು ಬಂದಿದೆ. ಆದರೆ ಗೆಳೆಯರೆ, ನಾನು ಬ್ರಹ್ಮನನ್ನು ನೋಡಿಲ್ಲ, ಅವನೊಂದಿಗೆ ಚರ್ಚಿಸಿಲ್ಲ. ಯಾವನು ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳು ಕಾಲ ಕರುಣೆಯನ್ನು ಕುರಿತು ಧ್ಯಾನ ಮಾಡುತ್ತಾನೋ ಅವನು ಬ್ರಹ್ಮನನ್ನು ನೋಡಬಲ್ಲವನಾಗುತ್ತಾನೆ, ಅವನೊಂದಿಗೆ ಸಲ್ಲಾಪ ಮಾಡಬಲ್ಲವನಾಗುತ್ತಾನೆ, ಚರ್ಚಿಸಬಲ್ಲವನಾಗುತ್ತನೆ, ಸಮಾಲೋಚನೆ ಮಾಡಬಲ್ಲವನಾಗುತ್ತಾನೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ನಾನೂ ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳ ಕಾಲ ಏಕಾಂತ ವಾಸಮಾಡಿ ಕರುಣೆಯನ್ನು ಕುರಿತು ಧ್ಯಾನಿಸುತ್ತೇನೆ. ನನಗೆ ಅಹಾರ ತರುವವನು ಹೊರತು ಮತ್ತಾರೂ ನನ್ನಲ್ಲಿಗೆ ಬರುವುದು ಬೇಡ.’

‘ಗೋವಿಂದನು ತನಗೆ ಉಚಿತ ತೋರಿದಂತೆ ಮಾಡಲಿ.’

ಆನಂತರ ಮಹಾಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ನಲವತ್ತು ಪತ್ನಿಯರ ಬಳಿಗೆ ಹೋದನು. ಅವರಿಗೂ ರೇಣುರಾಜನಿಗೆ ಹೇಳಿದಂತೆ ಆರು ಕ್ಷತ್ರಿಯರಿಗೆ ಹೇಳಿದಂತೆ ಏಳು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರಿಗೆ ಮತ್ತು ಏಳುನೂರು ಸ್ನಾತಕರಿಗೆ ಹೇಳಿದಂತೆ ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದನು-’ನನಗೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಕೀರ್ತಿಯು ಬಂದಿದೆ. ಅರಿತವನಾದ ಮಹಾಗೋವಿಂದನು ಬ್ರಹ್ಮನನ್ನು ನೋಡಬಲ್ಲವನಾಗಿದ್ದಾನೆ, ಅವನೊಂದಿಗೆ ಚರ್ಚಿಸಬಲ್ಲವನಾಗಿದ್ದಾನೆ, ಸಲ್ಲಾಪ ಮಾಡಬಲ್ಲವನಾಗಿದ್ದಾನೆ, ಸಮಾಲೋಚನೆ ಮಾಡಬಲ್ಲವನಾಗಿದ್ದಾನೆ ಎಂಬ ಕೀರ್ತಿಯು ಬಂದಿದೆ. ಆದರೆ ಪತ್ನಿಯರೇ, ನಾನು ಬ್ರಹ್ಮನನ್ನು ನೋಡಿಲ್ಲ, ಅವನೊಂದಿಗೆ ಚರ್ಚಿಸಿಲ್ಲ. ಯಾವನು ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳು ಕಾಲ ಕರುಣೆಯನ್ನು ಕುರಿತು ಧ್ಯಾನ ಮಾಡುತ್ತಾನೋ ಅವನು ಬ್ರಹ್ಮನನ್ನು ನೋಡಬಲ್ಲವನಾಗುತ್ತಾನೆ, ಅವನೊಂದಿಗೆ ಸಲ್ಲಾಪ ಮಾಡಬಲ್ಲವನಾಗುತ್ತಾನೆ, ಚರ್ಚಿಸಬಲ್ಲವನಾಗುತ್ತನೆ, ಸಮಾಲೋಚನೆ ಮಾಡಬಲ್ಲವನಾಗುತ್ತಾನೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ನಾನೂ ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳ ಕಾಲ ಏಕಾಂತ ವಾಸಮಾಡಿ ಕರುಣೆಯನ್ನು ಕುರಿತು ಧ್ಯಾನಿಸುತ್ತೇನೆ. ನನಗೆ ಅಹಾರ ತರುವವನು ಹೊರತು ಮತ್ತಾರೂ ನನ್ನಲ್ಲಿಗೆ ಬರುವುದು ಬೇಡ.’

‘ಆನಂತರ ಮಹಾಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ನಗರಕ್ಕೆ ಪೂರ್ವ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಹೊಸ ಮನೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿಸಿದನು. ಅಲ್ಲಿ ತಾನೊಬ್ಬನೇ ನಿಂತು ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳು ಕಾಲ ಕರುಣೆಯನ್ನು ಕುರಿತು ಧ್ಯಾನ ಮಾಡಿದನು. ಆಹಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುವವನ ಹೊರತು ಮತ್ತಾರೂ ಅವನ ಬಳಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳ ನಂತರ ಮಹಾಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನಿಗೆ ನಿರಾಶೆಯೂ ಮಾನಸಿಕ ಯಾತನೆಯೂ ಉಂಟಾದುವು. ಯಾವನು ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳ ಕಾಲ ಏಕಾಕಿಯಾಗಿ ಕರುಣೆಯನ್ನು ಕುರಿತು ಧ್ಯಾನ ಮಾಡುತ್ತಾನೋ ಅವನು ಬ್ರಹ್ಮನನ್ನು ನೋಡಬಲ್ಲವನಾಗುತ್ತಾನೆ, ಸಲ್ಲಾಪ ಮಾಡಬಲ್ಲವನಾಗುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಸಮಾಲೋಚನೆ ಮಾಡಬಲ್ಲವನಾಗುತ್ತಾನೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು, ವೃದ್ಧರೂ, ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದ ಆಚಾರ್ಯ ಪ್ರಾಚಾರ್ಯರೂ ಹೇಳುವುದನ್ನು ಕೇಳಿದ್ದೇನೆ. ಆದರೆ ನಾನು ಬ್ರಹ್ಮನನ್ನು ನೋಡಲಿಲ್ಲ, ಅವನೊಂದಿಗೆ ಸಲ್ಲಾಪ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಸಮಾಲೋಚನೆ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ನೊಂದುಕೊಂಡನು.

ಬ್ರಾಹ್ಮಣರೊಂದಿಗೆ ಚರ್ಚೆ

‘ಆಗ ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮಾರನು ಮಹಾಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನ ಮನಸ್ಸನ್ನು ತಿಳಿದವನಾಗಿ ಬಲಶಾಲಿಯಾದವನೊಬ್ಬನು ಮಡಿಸಿರುವ ತನ್ನ ತೋಳನ್ನು ಚಾಚುವಷ್ಟು ಕ್ಷಿಪ್ರಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಚಾಚಿರುವ ತೋಳನ್ನು ಮಡಿಚಿಕೊಳ್ಳುವಷ್ಟು ಕ್ಷಿಪ್ರಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕದಿಂದ ಅಂತರ್ಧಾನನಾಗಿ ಮಹಾಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡನು. ಆಗ ಮಹಾಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನಿಗೆ ಭಯವೂ, ನಡುಕವೂ ರೋಮಾಂಚನವೂ ಉಂಟಾದುವು. ಭೀತನೂ, ರೋಮಾಂಚನದಿಂದ ಉಂಟಾದ ವಿಹ್ವಲತೆಗೊಳಗಾದವನೂ ಆದ ಮಹಾಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ಸನಂಕುಮಾರಿನಗೆ ಇಂತೆಂದನು-

ಓ ಗೆಳೆಯ, ಶ್ರೀಮಂತ ಯಶವಂತ ತೇಜಸ್ವಿ |

ನೀನಾರೋ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲವೆಮಗೆ ಅರುಹೆಮಗೆ ನಿನ್ನಿರಿವ ಮತ್ತೆಲ್ಲವನು |

ಬ್ರಹ್ಮ ಲೋಕದಿ ಬಂದೆ ಸನಂಕುಮಾರನೆಂಬುರು ನನ್ನ |

ದೇವತೆಗಳೆಲ್ಲ ಬಲ್ಲರು ನನ್ನ ನೀನೀ ಪರಿಯೆ ತಿಳಿ ||

ವಾದ್ಯವನು ತಾ ಆಸನವ ನೀಡು ಮಧುಪರ್ಕವನು ನೀಡು

ಬ್ರಹ್ಮರಿವ ಬಯಸುವರು ||

ಅಘ್ರ್ಯವನು ಕೇಳುವರು ನಮಗದುವೆ ನೀಡೆಂದು |

ನಿನ್ನಘ್ರ್ಯವನು ಪಡೆದು ನಿನ್ನ ಹಿತಕಾಗಿ ನಿನ್ನ ಮುಂದಿನ ಸುಖಕೆ |

ನೀ ಕೇಳಿದುದ ಕೊಡುವೆ, ಗೋವಿಂದ, ನೀ ತಿಳಿದು ಕೇಳು ||

ಆಗ ಮಹಾಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನಿಗೆ ಹೀಗೆನ್ನಿಸಿತು - ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮಾರನು ನಾವು ಕೇಳುವುದಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾನೆ. ಅವನನ್ನು ನಾನು ಏನು ಕೇಳಲಿ? ಇಲ್ಲಿಯೇ ಒಳ್ಳೆಯದಾಗಲಿ ಎಂದು ಕೇಳಲೇ? ಅಥವಾ ಮುಂದಿನ ಒಳಿತಿಗಾಗಿ ಕೇಳಲೇ? ಆಗ ಅವನು ಈ ರೀತಿ ಯೋಚಿಸಿದನು- ಇಲ್ಲಿಯೇ ಯಾವುದು ಕುಶಲ ಎಂಬುದು ನನಗೆ ಗೊತ್ತು. ಬೇರೆಯವರೇ ಇದರ ಬಗೆಗೆ ನನ್ನನ್ನು ಸಲಹೆ ಕೇಳುತ್ತಾರೆ. ಯಾವುದರಿಂದ ನನಗೆ ಮುಂದೆ ಒಳ್ಳೆಯದಾಗುತ್ತದೆಯೋ ಅದನ್ನೇ ಸನಂಕುಮಾರನನ್ನು ಕೇಳುತ್ತೇನೆ. ಆಗ ಮಹಾಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಂಕುಮಾರನಿಗೆ ಈ ಗಾಥೆಯನ್ನು ಹೇಳಿದನು-

ಇತರರಿಗೆ ತಿಳಿಯದಿಹ ಮರ್ತ್ಯದಿಂದಮೃತತ್ವಕೆ ಒಯ್ದ

ಸನ್ಮಾರ್ಗವನು ತಿಳುಹೆಂದು ಸನಂಕುಮಾರನನು ಬ್ರಹ್ಮನನು ಕೇಳ್ವೆ

ಮತ್ತೆ ಇದರ ವಿವರವನ್ನು ಕೇಳುವೆ

ಮಮತೆಯನು ತೊರೆದವನು ಧ್ಯಾನಿಪನು ಏಕಾಂತದಲಿ ಕರುಣೆಯನು

ಮೈಥುನವ ಬಿಟ್ಟವನು ಕಶ್ಮಲಕೆ ಹೇಸುವವ

ಮನಜರಲಿ ಬ್ರಹ್ಮನೆ

ಮರ್ತ್ಯದಿಂದಮೃತತ್ವಕೆ ಪೋಪ

ವೀರನವ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕವ ಪಡೆವ

ನಾನು ಮಮತ್ವವನ್ನು ಬಿಡಬೇಕೆಂಬುದನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ. ಅಲ್ಪವಾದದ್ದೋ ಮಹತ್ವವಾದದ್ದೋ ಇರಬಹುದಾದ ಎಲ್ಲ ಭೋಗಗಳನ್ನು ತೊರೆದು ಅಲ್ಪವಾದವರೋ ಅಧಿಕವಾಗಿರುವವರೋ ಆದ ನೆಂಟರಿಷ್ಠರನ್ನು ತೊರೆದು ಗಡ್ಡ ಕೂದಲುಗಳನ್ನು ತೆಗೆದು ಕಾಷಾಯ ವಸ್ತ್ರವನ್ನು ಧರಿಸಿ ಮನೆಬಿಟ್ಟು ಪಬ್ಬಜನಾಗಬೇಕೆಂಬುದು ನನಗೆ ಗೊತ್ತು. ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ತೊರೆದು ಅರಣ್ಯಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಒಂದು ಮರದ ಬುಡದಲ್ಲೋ, ಪರ್ವತದಲ್ಲೋ, ಕಂದರದಲ್ಲೋ, ಗಿರಿಯಲ್ಲೋ, ಗುಹೆಯಲ್ಲೋ, ಸ್ಮಾಶನದಲ್ಲೋ, ಬಯಲಿನಲ್ಲೋ ಇರುವ ಹುಲ್ಲಿನ ರಾಶಿಯ ಮೇಲೋ ವಾಸಿಸಬೇಕೆಂಬುದು ನನಗೆ ಗೊತ್ತು. ಕರುಣೆಯನ್ನು ಧ್ಯಾನಿಸುವ ಬಗೆಯೂ ನನಗೆ ಗೊತ್ತು. ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಕರುಣೆಯನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ಅದನ್ನು ಒಂದು ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಹರಡಿ ಅದರಲ್ಲಿಯೇ ತಲ್ಲೀನನಾಗಬೇಕೆಂಬುದು ಗೊತ್ತು. ಹೀಗೆಯೇ ಎರಡನೆಯ ದಿಕ್ಕಿಗೂ ಮೂರನೆಯ ದಿಕ್ಕಿಗೂ ನಾಲ್ಕನೆಯ ದಿಕ್ಕಿಗೂ ಹರಡಬೇಕೆಂಬುದು ಗೊತ್ತು. ಊರ್ಧ್ವ ಅಧೋ ದಿಕ್ಕುಗಳಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಕಡೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಎಲ್ಲ ಲೋಕಗಳಿಗೂ ವಿಪುಲವಾದ ಮಹತ್ತಾದ ಅಳತೆಗೆ ಸಿಗದ ವೈರವಿಲ್ಲದ ದ್ವೇಷವಿಲ್ಲದ ಕರುಣೆಯನ್ನು ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಅದರಲ್ಲಿ ತಲ್ಲೀನನಾಗಬೇಕೆಂಬುದು ನನಗೆ ಗೊತ್ತು. ಆದರೆ, ಕಶ್ಮಲವೆಂದರೆ ಏನು, ಅದರ ಬಗೆಗೆ ಹೇಸುವುದು ಎಂದರೇನು ಎಂಬುದು ನನಗೆ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ.

ಧೀರ, ನೀ ತಿಳಿದವನೇ ಜ್ಞಾನಿ

ಮನುಜರೊಳಿರುವ ಕಶ್ಮಲವ ಅರುಹೆನಗೆ

ಪ್ರಜೆಗಳನು ಅಪಾಯ ಲೋಕಕ್ಕೆಳೆದು

ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕವನೆ ತಪ್ಪಿಸುವ ಕಶ್ಮಲವ ತಿಳಿಸು

(ಸನಂಕುಮಾರನು ಹೇಳಿದ)

ಕ್ರೋಧ ಮೋಸಗಳು ಲೋಭ ದ್ವೇಷಗಳು

ಮದ ಮೋಹಗಳು ಅವಿದ್ಯೆ ಕಪಟಗಳು

ಹಿಂಸೆ ಅಸೂಯೆಯತಿಯಾಸೆಗಳು

ಪರಪೀಡನೆಯು ಕೃಪಣತೆಯು

ಅತಿಗರ್ವ, ದುರಹಕಾರಗಳು

ಕಶ್ಮಲವು ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಕೆ ಅಡ್ಡಿ,

ಅಪಾಯಲೋಕಕ್ಕೊಯ್ದ ಮನಸಿನ ಕಶ್ಮಲಗಳು

ಕಶ್ಮಲಗಳಿವು ಎಂಬುದನ್ನೇನೋ ತಿಳಿದೆ. ಮನೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಉಳಿದುಕೊಂಡರೆ ಇವುಗಳನ್ನು ತೊಡೆದುಕೊಳ್ಳಲಾರೆ ಎಂಬುದೂ ತಿಳಿಯಿತು. ಆದುದರಿಂದ ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಪಬ್ಬಜಿತನಾಗುತ್ತೇನೆ.

ನಿನಗೆ ಉಚಿತ ತೋರಿದಂತೆ ಮಾಡು, ಗೋವಿಂದ.

ರೇಣು ರಾಜನ ಬಳಿ ಹೋದುದು

ಆನಂತರ ಮಹಾಗೋವಿಂದನು ರೇಣು ರಾಜನ ಬಳಿಗೆ ಹೋದನು. ಅವನನ್ನು ಕುರಿತು ಇಂತೆಂದನು- ಈ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಅನುಶಾಸನ ಮಾಡಲು ಬೇರೆ ಪುರೋಹಿತನನ್ನು ಹುಡುಕು. ನಾನು ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಪಬ್ಬಜಿತನಾಗುತ್ತೇನೆ. ಗೃಹಸ್ಥನಾಗಿಯೇ ಉಳಿದುಕೊಂಡರೆ ಮನಸ್ಸಿನ ಕೊಳೆಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಬ್ರಹ್ಮನಿಂದಲೇ ಕೇಳಿದ್ದೇನೆ. ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಪಬ್ಬಜಿತನಾಗುತ್ತೇನೆ.

ಭೂಪತಿಯಹ ರೇಣುವಿಗೆ ಪೇಳ್ವೆ

ರಾಜ್ಯವನುಶಾಸನವು ನನಗೆ ರುಚಿಸದು, ಗೆಳೆಯ

ರಾಜ್ಯವನು ಪಾಲಿಸು ಮುದದಿ, ನಾನಿನ್ನು ಪೋಪೆ ||

ಗೆಳೆಯ ಗೋವಿಂದ ನೀಕೇಳು

ನಿನಗಿರುವ ಕೊರತೆಗಳ ನಾನು ತುಂಬುವೆ ದಿಟವು,

ನಿನ್ನ ಹಿಂಸಕರ ದಮಿಪೆ, ಭೂಮಿಪತಿಯು ನಾನು,

ಸೇನಾಪತಿಯು ನಾನೇ ನಿನ್ನಗೆಲ್ಲವೀವೆ

ನೀಪಿತನು ನಾಪುತ್ರ ತೊರೆಯದಿರು ನಮ್ಮ

ಊನವಿಲ್ಲವು ನನಗೆ, ಹಿಂಸಕರು ಎನಗಿಲ್ಲ

ದೇವವಾಣಿಯು ಏನು, ನೀ ಕೇಳ್ದ ವಚನವದೇನು.

ಸತಿ ಸುತರ ಮೇಣ್ ಗೆಳೆಯರನು ತೊರೆಯಿಸಿದ ಆ ವಚನವೇನು.

ಪೂರ್ವದೊಳು ನಾನಿದ್ದೆ ಅಗ್ನಿಪೂಜಕನಾಗಿ

ನನ್ನ ಮನೆ ತುಂಬಿತ್ತು ಕುಶಪತ್ರ ರಾಶಿಯಿಂ

ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕದಳಿರ್ದ ನಾಕಂಡೆನವನ, ಪ್ರಶ್ನೆಗಳ ಕೇಳ್ದೆ

ಅವನ ಮಾತನು ಕೇಳಿ ಮನೆಯನು ತೊರೆದೆ.

ನನಗೆ ತಿಳಿಯಿತು, ಗೆಳೆಯ, ನಿನ್ನ ಮಾತುಗಳರ್ಥ

ದೇವವಾಣಿಯ ಕೇಳ್ದ ನೀ ಅನ್ಯರೀತಿಯೊಳ್ನಡೆಯೆ.

ನೀನೆಮಗೆ ಗುರು, ಅನುಯಾಯಿಗಳು ನಾವು.

ಸುಭತರುವ ವೇಲೂರಿಯವದು

ಕೊರತೆಗಳ ಮೆಟ್ಟಿಹುದು ಮಣಿಗಳೊಳು ಅತಿಶ್ರೇಷ್ಠ

ಈ ಪರಿಯ ಪರಿಶುದ್ಧ ಗೋವಿಂದನೆಮ್ಮಯ ಗುರುವು.

ಗೋವಿಂದನು ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಪಬ್ಬಜಿತನಾದರೆ ನಾವೂ ಪಬ್ಬಜಿತರಾಗುತ್ತೇವೆ. ನೀನು ಯಾವ ದಾರಿಯನ್ನು ಹಿಡಿಯುತ್ತೀಯೋ ನಾವೂ ಅದೇ ದಾರಿಯನ್ನು ಹಿಡಿಯುತ್ತೇವೆ.

ಆರು ಕ್ಷತ್ರಿಯರಿಗೆ ಹೇಳಿದುದು

‘ಆನಂತರ ಮಹಾಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ಆ ಆರು ಜನ ಕ್ಷತ್ರಿಯರ ಬಳಿಗೆ ಹೋದನು. ಅವರನ್ನು ಕುರಿತು ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಆಳಬಲ್ಲ ಬೇರೊಬ್ಬ ಪುರೋಹಿತನನ್ನು ಹುಡುಕಿಕೊಳ್ಳಿ ಎಂದನು. ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಪಬ್ಬಜಿತನಾಗಬೇಕೆಂಬ ಇಚ್ಛೆ ಹುಟ್ಟಿದೆ. ಬ್ರಹ್ಮನು ಹೇಳಿದುದನ್ನು ಕೇಳಿದ್ದೇನೆ. ಅವನು ಕಶ್ಮಲಗಳನ್ನು ತೊರೆದುಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನೂ ಹೇಳಿದ್ದಾನೆ. ಮನೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಉಳಿದುಕೊಂಡು ನಾನು ಕಶ್ಮಲಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳಲಾರೆ. ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಪಬ್ಬಜಿತನಾಗುತ್ತೇನೆ. ಆಗ ಆ ಆರು ಕ್ಷತ್ರಿಯರು ಒಂದುಕಡೆ ಸೇರಿ ಹೀಗೆ ಸಮಾಲೋಚನೆ ನಡೆಸಿದರು- ಈ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ಧನಲೋಭಿಗಳು, ಮಹಾಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನನ್ನು ಧನದಿಂದ ಕೊಂಡುಕೊಳ್ಳೋಣ. ಆಮೇಲೆ ಮಹಾಗೋವಿಂದನ ಬಳಿಗೆ ಹೋಗಿ ಇಂತೆಂದರು- ಈ ಸಪ್ತ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಬೇಕಾದಷ್ಟು ಐಶ್ವರ್ಯವಿದೆ. ನಿನಗೆ ಬೇಕಾದಷ್ಟನ್ನು ನೀನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು.

‘ಸಾಕು, ಗೆಳೆಯರೆ, ನನಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಐಶ್ವರ್ಯವಿದೆ. ಅವೆಲ್ಲವನ್ನೂ ನಾನು ತ್ಯಜಿಸಿ ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆಯಬೇಕೆಂದು ಬ್ರಹ್ಮನಿಂದ ಕೇಳಿದ ಮೇಲೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸಲಾರೆ. ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಪಬ್ಬಜಿತನಾಗುತ್ತೇನೆ.’

ಆಗ ಆ ಕ್ಷತ್ರಿಯರು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಒಂದುಕಡೆ ಸೇರಿ ಸಮಾಲೋಚನೆ ನಡೆಸಿದರು- ಈ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ಸ್ತ್ರೀಯರನ್ನು ಆಶಿಸುವಂಥವರು, ಮಹಾಗೋವಿಂದನನ್ನು ಸ್ತ್ರೀಯರಿಂದ ತೃಪ್ತಿಪಡಿಸೋಣ ಆಮೇಲೆ ಮಹಾಗೋವಿಂದನ ಬಳಿಗೆ ಹೋಗಿ ಇಂತೆಂದರು- ಈ ಸಪ್ತ ರಾಜ್ಯಗಲಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಸ್ತ್ರೀಯರಿದ್ದಾರೆ. ಗೆಳೆಯ, ನಿನಗೆ ಬೇಕಾದ ಯಾರನ್ನಾದರೂ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಬಹುದು.

‘ಸಾಕು ಗಳೆಯರೇ, ನನಗೆ ನಲವತ್ತು ಭಾರ್ಯೆಯರಿದ್ದಾರೆ. ಅವರೆಲ್ಲರನ್ನೂ ತ್ಯಜಿಸಿ ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಪಬ್ಬಜಿತನಾಗುತ್ತೇನೆ. ಕಶ್ಮಲಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆಯಬೇಕೆಂದು ಬ್ರಹ್ಮನಿಂದ ಕೇಳಿದ ಮೇಲೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸಲಾರೆ. ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಪಬ್ಬಜಿತನಾಗುತ್ತೇನೆ.’

‘ಗೋವಿಂದನು ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಪಬ್ಬಜಿತನಾಗುವುದಾದರೆ ನಾವೂ ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆಯುತ್ತೇವೆ, ಪಬ್ಬಜಿತರಾಗುತ್ತೇವೆ. ನೀನು ಹೋದಲ್ಲಿಗೆ ನಾವೂ ಬರುತ್ತೇವೆ.’

ಜೀವಿಗಳ ಬಾಧಿಸುವ ಕಾಮಗಳ ತೊರೆದು

ಮನವನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸಿ ಸಹನೆಯನೆ ಪಡೆದು

ತಲ್ಲಣಿಸದಿಹ ಚಿತ್ತವನು ಗಳಿಸಿದೊಡೆ

ಸೇರುವಿರಿ ಋಜುಮಾರ್ಗವನು ಸದ್ಧರ್ಮವನು

ತಿಳಿಯುವಿರಿ ಅನುಪಮ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕವನು ಸೇರುವಿರಿ ದಿಟದಿ ||

‘ಗೋವಿಂದನು ಏಳು ವರ್ಷ ಕಾಯಬಲ್ಲವನಲ್ಲವೇ; ಆನಂತರ ನಾವೂ ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆಯುತ್ತೇವೆ. ಪಬ್ಬಜಿತರಾಗುತ್ತೇವೆ. ನೀನು ಹೋದಲ್ಲಿಗೆ ನಾವೂ ಬರುತ್ತೇವೆ.’

‘ಗೆಳೆಯರೆ, ಏಳು ವರ್ಷಗಳೆಂದರೆ ಬಹಳ ಕಾಲವಾಯಿತು, ನಾನಷ್ಟು ಕಾಲ ಕಾಯಲಾರೆ. ಜೀವಿಗಳ ಬಗೆಯನ್ನು ಬಲ್ಲವರಾರು? ಮುಂದಿನದನ್ನು ಸಾಧಿಸಬೇಕು ಪಞ್ಞವನ್ನು ಗಳಿಸಬೇಕು. ಕುಶಲವನ್ನು ಮಾಡಬೇಕು. ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯವನ್ನು ತೊರೆಯಬೇಕೆಂಬ ಬ್ರಹ್ಮನ ಮಾತಿನಂತೆ ಮನೆಯನ್ನು ಬಿಡುತ್ತೇನೆ, ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಪಬ್ಬಜಿತನಾಗುತ್ತಾನೆ.’

‘ಹಾಗಾದರೆ ಗೋವಿಂದನು ಆರು ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಕಾಯಲಿ... ಐದು ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಕಾಯಲಿ... ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಕಾಯಲಿ... ಮೂರು ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಕಾಯಲಿ... ಎರಡು ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಕಾಯಲಿ... ಒಂದು ವರ್ಷದಷ್ಟು ಕಾಯಲಿ. ಒಂದು ವರ್ಷ ತುಂಬಿದ ಮೇಲೆ ನಾವೂ ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಪಬ್ಬಜಿತರಾಗುತ್ತೇವೆ, ನೀನು ಹೋದಲ್ಲಿಗೆ ನಾವೂ ಬರುತ್ತೇವೆ.’

‘ಗೆಳೆಯರೆ, ಒಂದು ವರ್ಷವೂ ಅತಿಯಾಯಿತು, ನಾನು ಅಷ್ಟು ಕಾಲ ಕಾಯಲಾರೆ. ಜೀವಿಗಳ ಬಗೆಯನ್ನು ಬಲ್ಲವರಾರು? ಮುಂದಿನದನ್ನು ಸಾಧಿಸಬೇಕು, ಪಞ್ಞವನ್ನು ಗಳಿಸಬೇಕು, ಕುಶಲವನ್ನು ಮಾಡಬೇಕು, ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯವನ್ನು ಪಾಲಿಸಬೇಕು. ಹುಟ್ಟಿದವನಿಗೆ ಮರಣವಿಲ್ಲದೆ ಇಲ್ಲ. (ಆದುದರಿಂದ) ಕಶ್ಮಲಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆಯಬೇಕೆಂಬ ಬ್ರಹ್ಮನ ಮಾತಿನಂತೆ ಮನೆಯನ್ನು ಬಿಡುತ್ತೇನೆ. ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಪಬ್ಬಜಿತನಾಗುತ್ತೇನೆ.’

‘ಹಾಗಾದರೆ ಗೋವಿಂದನು ಏಳು ತಿಂಗಳಿನಷ್ಟು ಕಾಲ ಕಾಯಲಿ, ಏಳು ತಿಂಗಳು ತುಂಬಿದ ಮೇಲೆ ನಾವೂ ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆಯುತ್ತೇವೆ, ಪಬ್ಬಜಿತರಾಗುತ್ತೇವೆ, ನೀನು ಹೋದಲ್ಲಿಗೆ ನಾವೂ ಬರುತ್ತೇವೆ.’

‘ಗೆಳೆಯರೆ, ಏಳು ತಿಂಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು, ನಾನು ಅಷ್ಟು ಕಾಲ ಕಾಯಲಾರೆ, ಜೀವಿಗಳ ಬಗೆಯನ್ನು ಬಲ್ಲವರಾರು? ಮುಂದಿನದನ್ನು ಸಾಧಿಸಬೇಕು, ಪಞ್ಞವನ್ನು ಗಳಿಸಬೇಕು, ಕುಶಲವನ್ನು ಮಾಡಬೇಕು, ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯವನ್ನು ಪಾಲಿಸಬೇಕು. ಹುಟ್ಟಿದವನಿಗೆ ಮರಣವಿಲ್ಲದೆ ಇಲ್ಲ. (ಆದುದರಿಂದ) ಕಶ್ಮಲಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆಯಬೇಕೆಂಬ ಬ್ರಹ್ಮನ ಮಾತಿನಂತೆ ಮನೆಯನ್ನು ಬಿಡುತ್ತೇನೆ. ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಪಬ್ಬಜಿತನಾಗುತ್ತೇನೆ.’

‘ಹಾಗಾದರೆ ಗೋವಿಂದನು ಏಳು ದಿನಗಳಷ್ಟು ಕಾಯಲಿ. (ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ) ನಾವು ರಾಜ್ಯದ ಆಡಳಿತವನ್ನು ನಮ್ಮ ತಮ್ಮಂದಿರಿಗೂ, ಮಕ್ಕಳಿಗೂ ವಹಿಸುತ್ತೇವೆ. ಏಳು ದಿನಗಳ ನಂತರ ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಪಬ್ಬಜಿತರಾಗುತ್ತೇವೆ. ನೀನು ಹೋದಲ್ಲಿಗೆ ನಾವೂ ಬರುತ್ತೇವೆ.’

‘ಗೆಳೆಯರೆ, ಏಳು ದಿನ ಹೆಚ್ಚಲ್ಲ, ಅಷ್ಟು ದಿನಗಳು ಕಾಯುತ್ತೇನೆ.’

ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಮಹಾಶಾಲೆಗೆ ಹೇಳಿದುದು

ಆನಂತರ ಮಹಾಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದ ಏಳು ಬ್ರಾಹ್ಮಣರ ಮತ್ತು ಏಳುನೂರು ಸ್ನಾತಕರ ಬಳಿಗೆ ಹೋದನು. ಅವರನ್ನು ಕುರಿತು ಇಂತೆಂದನು- ‘ಮಂತ್ರಗಳನ್ನು ಹೇಳಿಕೊಡಬಲ್ಲ ಬೇರೊಬ್ಬ ಗುರುವನ್ನು ಹುಡುಕಿಕೊಳ್ಳಿ. ನನಗೆ ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಪಬ್ಬಜಿತನಾಗಬೇಕೆಂದು ಇಚ್ಛೆಯಿದೆ. ಕಶ್ಮಲವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವ ರೀತಿಯನ್ನು ಬ್ರಹ್ಮನಿಂದ ಕೇಳಿದ ಮೇಲೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲಲಾರೆ. ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಪಬ್ಬಜಿತನಾಗುತ್ತೇನೆ.

‘ಗೋವಿಂದನು ಪಬ್ಬಜಿತನಾಗುವುದು ಬೇಡ. ಪಬ್ಬಜಿತರಾದವರು ಅಲ್ಪ ಸುಖವನ್ನು ಅಲ್ಪ ಲಾಭವನ್ನೂ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣರಿಗೆ ಪಮಹಾಸುಖವೂ, ಮಹಾಲಾಭವೂ ದೊರಕುತ್ತವೆ.’

‘ಹಾಗೆ ಹೇಳುವುದು ಬೇಡ, ಪಬ್ಬಜಿತನಾದವನು ಅಲ್ಪ ಸುಖ, ಅಲ್ಪ ಲಾಭಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆಂದೂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣನಾದವನು ಮಹಾ ಸುಖವನ್ನೂ, ಮಹಾ ಲಾಭವನ್ನೂ ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆಂದೂ ಹೇಳುವುದು ಬೇಡ. ನನಗಿಂತ ಮಹಾಸುಖವನ್ನೂ, ಮಹಾಲಾಭವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವವರು ಮತ್ತಾರಿದ್ದಾರೆ? ಇಲ್ಲಿ ನಾನು ರಾಜರಿಗೆ ರಾಜನಾಗಿಯೂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣರಿಗೆ ಬ್ರಹ್ಮನಾಗಿಯೂ ಗೃಹಸ್ಥರಿಗೆ ದೇವತೆಯಾಗಿಯೂ ಇದ್ದೇನೆ. ಇವೆಲ್ಲವನ್ನೂ ತ್ಯಜಿಸಿ ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಪಬ್ಬಜಿತನಾಗುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಕಶ್ಮಲಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವ ರೀತಿಯನ್ನು ಬ್ರಹ್ಮನಿಂದ ಕೇಳಿದ ಮೇಲೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲಲಾರೆ, ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಪಬ್ಬಜಿತನಾಗುತ್ತೇನೆ.’

‘ಗೋವಿಂದನು ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಪಬ್ಬಜಿತನಾಗುವುದಾದರೆ ನಾವೂ ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಪಬ್ಬಜಿತರಾಗುತ್ತೇವೆ. ಅವನು ಹೋದಲ್ಲಿಗೆ ನಾವೂ ಹೋಗುತ್ತೇವೆ.’

ಭಾರ್ಯೆಯರಿಗೆ ಹೇಳಿದುದು

‘ಅನಂತರ ಮಹಾಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ತನ್ನ ನಲವತ್ತು ಭಾರ್ಯೆಯರ ಬಳಿಗೆ ಹೋದನು. ಅವರಿಗೆ ಹೀಗೆಂದನು- ನಿಮಲ್ಲಿ ಯಾರಿಗೆ ಬೇರೆ ಭರ್ತನು ಬೇಕಾಗಿದೆಯೋ ಅವರು ಜ್ಞಾತಿಗಳಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಿ, ಬೇರೆ ಭರ್ತನನ್ನು ಹುಡುಕಿಕೊಳ್ಳಿ. ನಾನು ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಪಬ್ಬಜಿತನಾಗುತ್ತಾನೆ. ಕಶ್ಮಲವನ್ನು ನೀಗಿಕೊಳ್ಳುವ ರೀತಿಯನ್ನು ಬ್ರಹ್ಮನಿಂದ ಕೇಳಿದ ಮೆಲೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸಲಾರೆ. ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಪಬ್ಬಜಿತನಾಗುತ್ತೇನೆ.

ನೀನೇ ನಮಗೆ ಜ್ಞಾತಿಯಾಗಿದ್ದೀಯೇ, ಭರ್ತನಾಗಿದ್ದೀಯೆ. ನಮಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಸಮೀಪದ ಜ್ಞಾತಿಯೂ ನೀನೇ, ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಿಯನಾದ ಭರ್ತನೂ, ನೀನೆ. ಗೋವಿಂದನು ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಪಬ್ಬಜಿತನಾಗುವುದಾದರೆ ನಾವೂ ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಪಬ್ಬಜಿತರಾಗುತ್ತೇನೆ, ನೀನು ಹಒಳದಲ್ಲಿಗೆ ನಾವೂ ಬರುತ್ತೇವೆ.

ಮಹಾಗೋವಿಂದನು ಪಬ್ಬಜಿತನಾದುದು

ಆಮೇಲೆ, ಏಳು ದಿನಗಳ ತರುವಾಯ ಮಹಾಗೋವಿಂದನು ಗಡ್ಡ ಕೂದಲುಗಳನ್ನು ತೆಗೆದು ಕಾಷಾಯ ವಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿಕೊಂಡು ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಪಬ್ಬಜಿತನಾದನು. ಹೀಗೆ ಪಬ್ಬಜಿತನಾದ ಮಹಾಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನನ್ನು ಮೂರ್ಧ್ವಾಭಿಷಿಕ್ತರಾದ ಏಳು ಜನ ಕ್ಷತ್ರಿಯ ರಾಜರೂ, ಏಳುಜನ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರೂ, ಏಳು ಸ್ನಾತಕರೂ, ನಲ್ವತ್ತು ಜನ ಭಾರ್ಯೆಯರೂ ಅನೇಕ ಸಹಸ್ರ ಕ್ಷತ್ರಿಯರೂ ಅನೇಕ ಸಾವಿರ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರೂ ಅನೇಕ ಗೃಹಸ್ಥರೂ ಗೃಹಗಳಿಮದ ಬಂದ ಅನೇಕ ಸ್ತ್ರೀಯರೂ ಹಿಂಬಾಲಿಸಿದರು. ಗಂಡಸರು ಗಡ್ಡ-ಕೂದಲುಗಳನ್ನು ತೆಗೆದರು. ಹೆಂಗಸರು ಕೂದಲನ್ನೂ ತೆಗೆದರು. ಎಲ್ಲರೂ ಕಾಷಾಯ ವಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿಕೊಂಡು ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಪಬ್ಬಜಿತರೋ ಅನುಪಬ್ಬಜಿತರೋ ಆದರು. ಪರಿವಾರವೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಕೂಡಿಕೊಂಡು ಮಹಾಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ಗ್ರಾಮ ನಿಗಮ ರಾಜಧಾನಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸಿದನು. ಮಹಾಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ಗ್ರಾಮ ನಿಗಮಗಳಿಗೆ ಹೋದಾಗ ಅಲ್ಲಿ ಅವನು ರಾಜರಿಗೆ ರಾಜನಾದನು. ಬ್ರಾಹ್ಮಣರಿಗೆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನಾದನು, ಗೃಹಸ್ಥರಿಗೆ ದೇವತೆಯಾದನು. ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಯಾರಾದರೂ ಸೀನಿದರೆ ಅಥವಾ ಎಡವಿದರೆ ಹೀಗೆಂದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು: ‘ಮಹಾಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನಿಗೆ ನಮಸ್ಕಾರ, ಏಳುಜನ ಪುರೋಹಿತರಿಗೆ ನಮಸ್ಕಾರ.’

‘ಮಹಾಗೋವಿಂದನು ತನ್ನ ಚಿತ್ತದಲ್ಲಿ ಮೈತ್ರಿಯನ್ನು ತುಂಬಿಕೊಂಡು ಆ ಮೈತ್ರಿ ಭಾವನೆಯನ್ನು ಒಂದು ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಸರಿಸಿದನು. ಎರಡನೆಯ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲೂ, ಮೂರನೆಯ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲೂ ಮೈತ್ರಿಯನ್ನು ಪ್ರಸರಿಸಿದನು. ಹೀಗೆಯೇ ಚಿತ್ತದಲ್ಲಿ ವಿಪುಲವಾದ ಆತುಳವಾದ ಅಳತೆಗೆ ಮೀರಿದ ವೈರ ದ್ವೇಷಗಳಿಲ್ಲದ ಮೈತ್ರಿ ಭಾವನೆಯನ್ನು ತುಂಬಿಕೊಂಡು ಅದನ್ನು ಊರ್ಧ್ವ ಅಧೋ ತಿರ್ಯಕ್ ಲೋಕಗಳಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಕಡೆಯಲ್ಲಿಯೂ ವ್ಯಾಪಿಸುವಂತೆ ಪ್ರಸರಿಸಿದನು... ಚಿತ್ತದಲ್ಲಿ ಮುದಿತ ಭಾವನೆಯನ್ನು ತುಂಬಿಕೊಂಡು... ದ್ವೇಷವಿಲ್ಲದ ಮೈತ್ರಿ ಭಾವನೆಯಲ್ಲಿ ತಲ್ಲೀನನಾದನು. ಶಿಷ್ಯರಿಗೆ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕವನ್ನು ಸೇರುವ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ತಿಳಿಸಿದನು.

“ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಹಾಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನ ಎಲ್ಲ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಂಡ ಶಿಷ್ಯರು ಕಾಯದಿಂದ ಬೇರೆಯಾಗಿ ಮರಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದಮೇಲೆ ಸುಗತಿಯನ್ನು ಪಡೆದು ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದರು. ಎಲ್ಲ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಯಾರು ಸರಿಯಾಗಿ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲವೋ ಅವರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಕಾಯದಿಂದ ಬೇರೆಯಾಗಿ ಮರಣ ಹೊಂದಿದ ಮೇಲೆ ಪರನಿಮ್ಮಿತವಸವತ್ತ ದೇವತೆಗಳ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದರು. ಕೆಲವರು ನಿಮ್ಮಾನ ದೇವತೆಗಳ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದರು. ಕೆಲವರು ತುಸಿತ ದೇವತೆಗಳ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದರು. ಕೆಲವರು ಯಾಮ ದೇವತೆಗಳ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದರು. ಕೆಲವರು ತಾವತಿಂಸ ದೇವತೆಗಳ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದರು. ಯಾರು ಕೇವಲ ಯಾಂತ್ರಿಕವಾಗಿ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸಿದರೋ ಅವರು ಗಂಧರ್ವ ಜನ್ಮವನ್ನು ಪಡೆದರು. ಹೀಗೆ, ಅಮೋಘವಾದ ಪಬ್ಬಜಿತತ್ವವನ್ನು ಪಾಲಿಸಿದ ಕುಲಪುತ್ರರಾರೂ ನಿಷ್ಫಲರಾಗಲಿಲ್ಲ, ಸಫಲರಾಗಿ ಬೆಳೆದರು.”

“ಭಗವಾ, ನಿಮಗಿದೆಲ್ಲವೂ ನೆನಪಿನಲ್ಲಿದೆಯೇ ?”

“ನನಗೆ ನೆನಪಿದೆ, ಪಂಚಸಿಖ. ಆಗ ನಾನು ಮಹಾಗೋವಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನಾಗಿದ್ದೆ. ನಾನು ಆ ಶಿಷ್ಯರಿಗೆ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕವನ್ನು ಸೇರುವ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ತೋರಿಸಿದೆ. ಆದರೆ, ಪಂಚಸಿಖ, ನನಗೆ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯವಾಗಲಿ, ನಿರ್ಮೋಹವಾಗಲಿ, ವೈರಾಗ್ಯವಾಗಲೀ (ದುಃಖ) ನಿರೋಧವಾಗಲೀ, ಸಂಬೋಧಿಯಾಗಲೀ, ನಿಬ್ಬಾನದ ದಾರಿಯಾಗಲೀ ತಿಳಿದಿರಲಿಲ್ಲ. ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಕ್ಕೆ ಹೋಗುವ ದಾರಿ ಮಾತ್ರ ಗೊತ್ತಿತ್ತು. ಈಗಾದರೋ ಪಂಚಸಿಖ, ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯ ನಿರ್ಮೋಹ, ವೈರಾಗ್ಯ (ದುಃಖ) ನಿರೋಧ ಉಪಶಮನ, ಅಭಿಜ್ಞ ಸಂಬೋಧಿ ನಿಬ್ಬಾನದ ದಾರಿಗಳೆಲ್ಲ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಗೊತ್ತಾಗಿವೆ. ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯ ನಿರ್ಮೋಹ, ವೈರಾಗ್ಯ (ದುಃಖ) ನಿರೋಧ ಉಪಶಮನ ಅಭಿಜ್ಞ ಸಂಬೋಧಿ ನಿಬ್ಬಾನದ ದಾರಿಗಳೆಲ್ಲ ಗೊತ್ತಾದದ್ದು ಹೇಗೆ? ಅರಿಯ ಅಟ್ಠಂಗ ಮಗ್ಗದಿಂದ ಮಾತ್ರ. ಅಂದರೆ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ, ಸಮ್ಮಾಸಂಕಪ್ಪ, ಸಮ್ಮಾವಾಚಾ, ಸಮ್ಮಾಕಮ್ಮಾಂತ, ಸಮ್ಮಾಜೀವ, ಸಮ್ಮಾವಾಯಾಮ, ಸಮ್ಮಾಸತಿ ಮತ್ತು ಸಮ್ಮಾಸಮಾಧಿಗಳಿಂದ ಮಾತ್ರ ನಿಬ್ಬಾನದ ದಾರಿ ಗೊತ್ತಾಗುತ್ತವೆ. ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯೆ ನಿರ್ಮೋಹ, ವೈರಾಗ್ಯ (ದುಃಖ) ನಿರೋಧ ಉಪಶಮನ ಅಭಿಜ್ಞ ಸಂಬೋಧಿ, ನಿಬ್ಬಾನದ ಮಾರ್ಗವೆಂದರೆ ಇದೇ ಅಟ್ಠಂಗಮಗ್ಗ.

“ಪಂಚಸಿಖ, ಯಾವ ಶಿಷ್ಯರು ನನ್ನ ಧರ್ಮವೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತಿಳಿದುಕೊಂಡಿರುವರೋ ಅವರು ಆಸವಗಳೆಲ್ಲವನ್ನೂ ನಾಶ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಅನಾಸವರಾಗಿ ಚೇತೋವಿಮುಕ್ತಿ ಪಞ್ಞವಿಮುಕ್ತಿ ಧಮ್ಮವನ್ನು ತಾವೇ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರ ಮಾಡಿಕೊಂಡವರಾಗಿ ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದವರಾಗುತ್ತಾರೆ? ಯಾರು ಧಮ್ಮವೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲವೋ (ಅಂದರೆ ಅರ್ಧಂಬರ್ಧ ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿರುವರೋ) ಅವರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಈ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಬಂಧಿಸುವ ಐದು ಸಂಕೋಲೆಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿಕೊಂಡವರಾಗಿ ಓಪಪಾತಿಕರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಈ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಮತ್ತೆ ಬರದಂಥ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಪಡೆದು ಪರಿನಿಬ್ಬಾನವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಮತ್ತೆ ಕೆಲವರು ಮೂರು ಸಂಕೋಲೆಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿಕೊಂಡವರಾಗಿ ರಾಗ-ಮೋಹ-ದ್ವೇಷಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದು ಸಕದಾಗಾಮಿಗಳಾಗುತ್ತಾರೆ. ಈ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಒಂದುಸಾರಿ ಮಾತ್ರ ಬಂದು ದುಃಖವನ್ನು ಅಂತ್ಯಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮತ್ತೆ ಕೆಲವರು ಮೂರು ಸಂಕೋಲೆಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿಕೊಂಡು ಸೋತಾಪನ್ನರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಅಧೋಸ್ಥಿತಿಗೆ ಇಳಿಯುವುದೇ ಇಲ್ಲ. ಸಂಬೋಧಿಯ ದಾರಿಯಲ್ಲಿರುತ್ತಾರೆ. ಪಂಚಸಿಖ, ಹೀಗೆ ಅಮೋಘವಾದ ಪಬ್ಬಜಿತವನ್ನು ಪಡೆದ ಕುಲಪುತ್ರರಾರೂ ನಿಷ್ಫಲರಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಸಫಲರಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಾರೆ.

ಭಗವಾನರು ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದರು. ಭಗವಾನರ ಮಾತುಗಳಿಂದ ಆನಂದಗೊಂಡ ಪ್ರಮೋದಗೊಂಡ ಸಂತೋಷಗೊಂಡ ಗಂಧರ್ವ ಪುತ್ರ ಪಂಚಸಿಖನು ಅವರಿಗೆ ಅಭಿವಂದಿಸಿ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ ಮಾಡಿ ಅಲ್ಲಿಂದ ಅಂತರ್ಧಾನನಾದನು.

ಇಲ್ಲಿಗೆ ಮಹಾಗೋವಿಂದ ಆರನೇ ಸುತ್ತ ಮುಗಿಯಿತು.

The Long Discourses

|_II. The Great Chapter

DN19. ಮಹಾಗೋವಿಂದ ಸುತ್ತ

Translations [19]

English

繁體字

日本語

Deutsch

Italiano

Português

Norsk

Srpski

עִבְרִית

हिंदी

ಕನ್ನಡ

বাংলা

Việt Ngữ

Bahasa Indonesia

සිංහල

ภาษาไทย

पाळिभासा (Pāli)

Reference