ಪರಿವ್ರಾಜಕ ನಿಗ್ರೋಧ

ಹೀಗೇ ಕೇಳಿದ್ದೇನೆ; ಒಮ್ಮೆ ಭಗವಾನರು ರಾಜಗಹದ ಹತ್ತಿರವಿರುವ ಗಿಜ್ಝಕೂಟ ಪರ್ವತದಲ್ಲಿ ತಂಗಿದ್ದರು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಿಗ್ರೋಧ12ನೆಂಬ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕನು ಮುನ್ನೂರು ಪರಿಬ್ಬಾಜಕರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಉದುಂಬರಿಕಳು ಪರಿಬ್ಬಾಜಕರಿಗಾಗಿ ಕಟ್ಟಿಕೊಟ್ಟ ಆಶ್ರಮದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದನು. ಆಗ ಸಂಧಾನ ಎಂಬ ಗೃಹಸ್ಥನು ಭಗವಾನರ ದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ ಒಂದು ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ರಾಜಗಹದಿಂದ ಹೊರಗೆ ಹೊರಟನು. ಅವನಿಗೆ ಹೀಗೆನ್ನಿಸಿತು- ‘ಭಗವಾನರನ್ನು ನೋಡಲು ಇದು ಸಕಾಲವಲ್ಲ. ಅವರು ಈಗ ವಿಶ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ಭಿಕ್ಷುಗಳ ದರ್ಶನ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೂ ಇದು ತಕ್ಕ ಸಮಯವಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ಅವರು ಧ್ಯಾನದಲ್ಲಿ ನಿರತರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಉದುಂಬರಿಕಳು ಪರಿಬ್ಬಾಜಕರಿಗಾಗಿ ಕಟ್ಟಿಕೊಟ್ಟ ಆಶ್ರಮದಲ್ಲಿರುವ ನಿಗ್ರೋಧ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕ ಬಳಿಗೆ ಹೋಗಬಹುದಲ್ಲವೇ!’ ಆನಂತರ ಸಂಧಾನನು ನಿಗ್ರೋಧನ ಬಳಿಗೆ ಹೋದನು.

ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಿಗ್ರೋಧ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕನು ಪರಿಬ್ಬಾಜಕರ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಸಮೂಹದೊಂದಿಗೆ ಗೊಡ್ಡು ಹರಟೆಯನ್ನು ಹೊಡೆಯುತ್ತಿದ್ದನು. ಅವರೆಲ್ಲಾ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ರಾಜಕಥೆ, ಚೋರಕಥೆ, ಮಹಾಮಂತ್ರಿಗಳ ಕಥೆ, ಸೈನಿಕರ ಕಥೆ, ಭಯವನ್ನು ಹುಟ್ಟಿಸುವ ಕಥೆ, ಯುದ್ಧಕಥೆ, ತಿಂಡಿ ತಿನಿಸುಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಷಯ, ಪಾನಗಳನ್ನು ಕುರಿತ ವಿಷಯ, ವಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಕುರಿತ ವಿಷಯ, ಹಾಸಿಗೆ ಹೊದಿಕೆಗಳನ್ನು ಕುರಿತ ವಿಷಯ, ಮಾಲೆ ಮತ್ತು ಗಂಧಗಳನ್ನು ಕುರಿತ ವಿಷಯ, ದಾಯಾದಿಗಳ ವಿಷಯ, ಯಾನಗಳನ್ನು ಕುರಿತ ವಿಷಯ, ಗ್ರಾಮ ಪಟ್ಟಣ ನಗರ ಜನಪದಗಳಲ್ಲಿನ ಸಂಗತಿಗಳು, ಸ್ತ್ರೀಯರನ್ನು ಕುರಿತ ವಿಷಯ, ಶೂರರನ್ನು ಕುರಿತ ಕಥೆ, ಬೀದಿಗಳಲ್ಲಾಗುವ ಘಟನೆಗಳು, ಬಾವಿಗಳ ಹತ್ತಿರ ನಡೆಯುವ ಮಾತುಕತೆ, ಬೆಟ್ಟಗಳ ಕಥೆ, ಬೇರೆ ಬೇರೆಯವರನ್ನು ಕುರಿತ ಕಥೆ, ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಮತ್ತು ಸಮುದ್ರದ ಮೇಲೆ ಆಗುವ ಲಾಭ-ನಷ್ಟಗಳು, ಆಗಿರುವ ಅಥವಾ ಆಗಿರಲಾರದ ಘಟನೆಗಳು ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನು ಹೇಳುವುದರಲ್ಲಿ ಕೇಳುವುದರಲ್ಲಿ ತಲ್ಲೀನರಾಗಿದ್ದರು.

ನಿಗ್ರೋಧ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕನು ದೂರದಿಂದ ಬರುತ್ತಿದ್ದ ಸಂಧಾನನನ್ನು ನೋಡಿದನು. ಆಗ ಆ ಸಮೂಹಕ್ಕೆ ‘ಮೆಲ್ಲಗೆ ಮಾತನಾಡಿ; ಸದ್ದು ಮಾಡಬೇಡಿ. ಗೋತಮನ ಶಿಷ್ಯನಾದ ಗೃಹಸ್ಥ ಸಂಧಾನನು ಬರುತ್ತಿದ್ದಾನೆ. ರಾಜಗಹದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿರುವ ಸಮಣ ಗೋತಮನ ಬಿಳಿಯ ಬಟ್ಟೆಯ (ಗೃಹಸ್ಥ) ಶಿಷ್ಯರಲ್ಲಿ ಈ ಸಂಧಾನನೂ ಒಬ್ಬನು. ಈ ಆಯುಷ್ಮಂತರಾದರೋ ಮೆಲ್ಲಗೆ ಮಾತನಾಡುವವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಸದ್ದು ಮಾಡದೆ ವಿನೀತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಸದ್ದು ಮಾಡದಿರುವುದನ್ನು ಮೆಚ್ಚುತ್ತಾರೆ. ಮೆಲ್ಲಗೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿರುವ ಸಮೂಹವನ್ನು ನೋಡಿ ನಮ್ಮ ಜೊತೆಗಿದ್ದುಬಿಡುತ್ತಾನೆ’ ಇದನ್ನು ಕೇಳಿದ ಆ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕರು ಮೌನರಾದರು.

ಆಮೇಲೆ ಗೃಹಸ್ಥ ಸಂಧಾನನು ನಿಗ್ರೋಧ ಪಾರಿಬ್ಬಾಜಕನ ಬಳಿಗೆ ಬಂದನು. ಆ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕನ ಕುಶಲವನ್ನು ಕೇಳಿ ಅವನಿಗೆ ಶುಭ ಹೇಳಿ ಗೌರವ ತೋರಿ ಒಂದುಕಡೆ ಕುಳಿತುಕೊಂಡನು. ಆಮೇಲೆ ಅವನನ್ನು ಕುರಿತು ಇಂತೆಂದನು- “ಭಗವಾನರ ಶಿಷ್ಯರಲ್ಲದ ಈ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕ ಮಹನೀಯರು ತಾವೆಲ್ಲರೂ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರಿಕೊಂಡಾಗ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ರೀತಿಯೇ ಬೇರೆ. ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಮಾತಾಡುತ್ತ, ಗೊಡ್ಡು ಹರಟೆಯಲ್ಲಿ ತಲ್ಲೀನರಾಗುತ್ತಾರೆ. ರಾಜಕಥೆ, ಚೋರಕಥೆ, ಮಹಾಮಂತ್ರಿಗಳ ಕಥೆ... ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಮತ್ತು ಸಮುದ್ರದ ಮೇಲೆ ಆಗುವ ಲಾಭ ನಷ್ಟಗಳು, ಆಗಿರುವ ಅಥವಾ ಆಗಿರಲಾರದ ಘಟನೆಗಳು ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನು ಹೇಳುವುದರಲ್ಲಿ, ಕೇಳುವುದರಲ್ಲಿ ತಲ್ಲೀನರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಭಗವಾನರಾದರೋ ಮೌನವಾಗಿರುವ ಜನರಿಲ್ಲದ ಮನುಷ್ಯರಿಗೆ ಶಾಂತಿಯನ್ನು ಕೊಡಬಲ್ಲ ಅರಣ್ಯ ವನಗಳಲ್ಲಿ ಧ್ಯಾನನಿರತರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ.”

ಇದನ್ನು ಕೇಳಿದ ನಿಗ್ರೋಧ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕನು ಸಂಧಾನನಿಗೆ ಇಂತೆಂದನು- “ಗೃಹಪತಿ ಸಮಣ ಗೋತಮನು ಯಾರೊಂದಿಗೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾನೆಂದು ನಿನಗೆ ತಿಳಿದಿದೆಯೇ? ಯಾರೊಂದಿಗೆ ಸಮಾಲೋಚಿಸುತ್ತಾನೆ ತಿಳಿದಿದೆಯೇ? ಯಾರೊಂದಿಗೆ ಚರ್ಚಿಸಿ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ ಗೊತ್ತಿದೆಯೇ? ಸಮಣ ಗೋತಮನ ಪ್ರಜ್ಞೆಯು ಶೂನ್ಯವಾಗಿ ಹೋಗಿದೆ. ಸಮಣ ಗೋತಮನು ಬಹುಜನರು ಸೇರಿರುವ ಕಡೆ ಮಾತನಾಡಲಾರ. ಆದುದರಿಂದಲೇ ಅವನು ಜನರಿಂದ ದೂರವಿರುತ್ತಾನೆ. ಗಾಣಕ್ಕೆ ಕಟ್ಟಿದ ಒಂದೇ ಕಣ್ಣಿನ ಹಸುವೊಂದು ಒಂದುಕಡೆ ಮಾತ್ರ ನೋಡುವುದಕ್ಕೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿ ನಿಜವನ್ನು ಕಾಣಲಾರದಂತೆ ಸಮಣ ಗೋತಮನ ಪ್ರಜ್ಞೆಯು ಶೂನ್ಯವಾಗಿದೆ. ಸಮಣ ಗೋತಮನು ಜನರ ಸಮೂಹದಲ್ಲಿ ಇರಲಾರ. ಅಂಥ ಸಮೂಹದಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಲಾರ. ಆದುದರಿಂದ ಅವನು ಜನ ಸಮೂಹದಿಂದ ದೂರವಿರುತ್ತಾನೆ. ಗೃಹಪತಿ, ಸಮಣ ಗೋತಮನು ಈ ಸಮೂಹದ ಮಧ್ಯಕ್ಕೆ ಬರುವುದಾದರೆ ಒಂದೇ ಒಂದು ಪ್ರಶ್ನೆಯಿಂದ ಅವನನ್ನು ಮುಗಿಸಿಬಿಡುತ್ತೇವೆ. ಬರಿದಾದ ಮಡಕೆಯಂತೆ ಅವನನ್ನು ಉರುಳಿಸಿಬಿಡುತ್ತೇವೆ.”

ನಿಗ್ರೋಧ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕನು ಸಂಧಾನನೊಡನೆ ಮಾಡಿದ ಸಲ್ಲಾಪವನ್ನು ಮನುಷ್ಯರಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗದ ಪರಿಶುದ್ಧವಾಗಿರುವ ತಮ್ಮ ದಿವ್ಯಕರ್ಣದಿಂದ ಭಗವಾನರು ಕೇಳಿದರು. ಅವರು ಗಿಜ್ಝಕೂಟ ಪರ್ವತದಿಂದ ಇಳಿದು ಸಮಾಘದ ನದಿಯ ತೀರದಲ್ಲಿದ್ದ ನವಿಲುಗಳ ಆವಾಸ ಸ್ಥಾನದ ಬಳಿಗೆ ಬಂದರು. ಅಲ್ಲಿ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿಯೇ ಈ ಕಡೆಯಿಂದ ಆ ಕಡೆಗೆ ನಡೆದಾಡಿದರು. ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ನಡೆದಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಭಗವಾನರನ್ನು ನಿಗ್ರೋಧ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕನು ನೋಡಿದನು. ಆಮೇಲೆ ಆ ದೊಡ್ಡ ಸಮೂಹಕ್ಕೆ ಈ ರೀತಿಯ ಆದೇಶ ಕೊಟ್ಟನು- “ಗೆಳೆಯರೆ, ಮೆಲ್ಲಗೆ ಮಾತಾಡಿ, ಸದ್ದು ಮಾಡಬೇಡಿ. ಈ ಸಮಣ ಗೋತಮನು ಸಮಾಘದ ನದಿಯ ತೀರದಲ್ಲಿರುವ ನವಿಲುಗಳ ಆವಾಸದ ಮೇಲೆ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿಯೇ ನಡೆದಾಡುತ್ತಿದ್ದಾನೆ. ಮೌನವಾಗಿರುವುದನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿರುವ ಆ ಆಯುಷ್ಮಂತನು ಶಾಂತಿಯನ್ನ ಪ್ರಶಂಸಿಸುತ್ತಾನೆ. ಮೌನವಾಗಿರುವ ಸಮೂಹವನ್ನು ನೋಡಿ ಅವನೇ ನಮ್ಮನ್ನು ಸೇರಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಸಮಣ ಗೋತಮನು ಈ ಸಮೂಹವನ್ನು ಸಮೀಪಿಸಿದರೆ ಅವನಿಗೆ ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ಕೇಳೋಣ- ‘ಗೆಳೆಯ, ತಮ್ಮ ಶಿಷ್ಯರಿಗೆ ಬೋಧಿಸಿರುವ ಮತ್ತು ಅವರನ್ನು ಸುಖವಾಗಿಟ್ಟಿರುವ ಅವರಿಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಆಧರವಾಗಿರುವ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಕ್ಕೆ ಮೂಲವಾಗಿರುವ ಧಮ್ಮ ಯಾವುದು?’ ಇದನ್ನು ಕೇಳಿದ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕರು ಮೌನರಾದರು.

ತಪೋಗುಚ್ಛಾವಾದ (ದೇಹದಂಡನೆಯಲ್ಲಿ ನಂಬಿಕೆ ಇರುವುದು)

ಆನಂತರ ಭಗವಾನರು ನಿಗ್ರೋಧ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕನ ಬಳಿಗೆ ಬಂದರು. ಆಗ ನಿಗ್ರೋಧನು ಅವರನ್ನು ಕುರಿತು ಇಂತೆಂದನು- “ಭಂತೆ, ಭಗವಾನರು ಬರುವಂತಾಗಲಿ, ಭಗವಾನರಿಗೆ ಸ್ವಾಗತ. ಭಗವಾನರು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬರಲು ನಿರ್ಧಾರ ಮಾಡಿ ಬಹುಕಾಲವೇ ಆಯಿತು. ಭಗವಾನರು ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ತಮಗಾಗಿ ಈ ಆಸನವು ಸಿದ್ಧವಾಗಿಯೇ ಇದೆ”. ಭಗವಾನರು ಆ ಆಸನದ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತುಕೊಂಡರು. ನಿಗ್ರೋಧ ಪರಿಬ್ಬಾಕನು ಮತ್ತೊಂದು ತಗ್ಗಾದ ಆಸನವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಒಂದುಕಡೆ ಅದನ್ನು ಹಾಕಿ ಅದರ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತುಕೊಂಡನು. ಹಾಗೆ ಕುಳಿತುಕೊಂಡ ಮೇಲೆ ನಿಗ್ರೋಧನನ್ನು ಕುರಿತು ಭಗವಾನರು ಇಂತೆಂದರು- “ನಿಗ್ರೋಧ, ಇಲ್ಲಿ ಸೇರಿರುವ ನೀವು ಯಾವುದನ್ನು ಕುರಿತು ವಿಚಾರ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೀರಿ? ನನ್ನಿಂದ ಯಾವ ಚರ್ಚೆಗೆ ಅಡ್ಡಿಯಾಯಿತು?” ಇದನ್ನು ಕೇಳಿದ ನಿಗ್ರೋಧ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕನು ಭಗವಾನರಿಗೆ ಈ ರೀತಿ ಉತ್ತರ ಹೇಳಿದನು- “ಭಂತೆ, ಭಗವಾನರು ಸುಮಘದಾ ನದಿಯ ತೀರದ ಹತ್ತಿರವಿರುವ ನವಿಲುಗಳ ರಕ್ಷಣಾಗಾರದಲ್ಲಿ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿಯೇ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದುದನ್ನು ನೋಡಿದೆವು. ನೋಡಿದ ಮೇಲೆ ಸಮಣ ಗೋತಮರು ಈ ಸಭೆಯ ಬಳಿಗೆ ಬಂದರೆ ‘ಭಗವಾನರು ತಮ್ಮ ಶಿಷ್ಯರಿಗೆ ಬೋಧಿಸಿರುವ ಅವರನ್ನು ಸುಖವಾಗಿಟ್ಟಿರುವ ಅವರಿಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಆಧಾರವಾದ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಕ್ಕೆ ಮೂಲ ಯಾವುದು ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ಕೇಳಬೇಕೆಂದು’ ಅಂದುಕೊಂಡೆವು. ನಾವು ಚರ್ಚಿಸುತ್ತಿದ್ದುದು ಇದೇ ಆಗಿತ್ತು. ಆಗ ಭಗವಾನರು ದಯಮಾಡಿಸಿದರು.”

“ನಿಗ್ರೋಧ, ಅನ್ಯದೃಷ್ಟಿ ಇರುವವರು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ನಂಬಿಕೆ ಇರುವವರು ಬೇರೆ ರುಚಿಯುಳ್ಳವರು ಬೇರೆ ರೀತಿಯ ಸಾಧನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವವರು ಬೇರೆ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸುವವರು ನನ್ನ ಶಿಷ್ಯರು ಯಾವ ಸಾಧನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿ ಶಾಂತಿಯನ್ನು ಪಡೆದು ಅವರ ಆಚರಣೆಗೆ ಮೂಲವಾದ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯವನ್ನು ಪಾಲಿಸುತ್ತಿರುವರೋ ಅದನ್ನು ತಿಳಿಯುವುದು ತುಂಬ ಕಷ್ಟವಾದುದು. ನಿಗ್ರೋಧ, ನಿನ್ನ ಆಚಾರ್ಯನಿಂದ ತಿಳಿದುಕೊಂಡಿರುವ ಬೋಧನೆಯ ಬಗೆಗೆ ನನ್ನನ್ನು ಕೇಳಬಹುದು- ‘ಭಂತೆ, ಯಾವ ಬಗೆಯ ತಪಸ್ಸು ಪರಿಪೂರ್ಣವಾದುದು?” ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದುದನ್ನು ಕೇಳಿದ ಆ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕರು ಅತಿಯಾದ ಸದ್ದನ್ನು ಮಾಡಿದರು. “ಆಶ್ಚರ್ಯ ಗೆಳೆಯರೆ, ಅದ್ಭುತ ಗೆಳೆಯರೆ, ಸಮಣ ಗೋತಮನ ಮಹಿಮೆಯು ದೊಡ್ಡದು. ಅವನ ಶಕ್ತಿಯೂ ದೊಡ್ಡದು. ಬೇರೆಯವರು ಏನನ್ನು ನಂಬಿರುವರೋ ಅದನ್ನೇ ವಿವರಿಸಲು ಸಿದ್ಧನಾಗಿದ್ದಾನೆ.”

ಆಗ ನಿಗ್ರೋಧನು ಆ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕ ಶಿಷ್ಯರನ್ನು ಸುಮ್ಮನಿರಿಸಿ ಭಗವಾನರನ್ನು ಕುರಿತು ಇಂತೆಂದನು- “ಭಂತೆ, ನಾವು (ದೇಹದಂಡಿಸುವ) ತಪಸ್ಸು ಅತಿ ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದುದು, ಅದು ಅತಿ ಮುಖ್ಯವಾದುದು, ಅವನ್ನು ಪಾಲಿಸಿಯೇ ಆಗಬೇಕು ಎಂದು ನಂಬಿರುವವರು, ಅದಕ್ಕೆ ಅಂಟಿಕೊಂಡಿರುವವರು, ಯಾವರೀತಿಯ ತಪಸ್ಸು ಪರಿಪೂರ್ಣವಾದುದು ಯಾವುದು ಪರಿಪೂರ್ಣವಾದುದಲ್ಲ?”

“ನಿಗ್ರೋಧ, ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ಧರಿಸದಿರುವುದು ಜನರು ಪಾಲಿಸುವ ಆಚಾರವನ್ನು ಬಿಡುವುದು (ನಾಗರಿಕ ಜನರು ಪಾಲಿಸುವ ಊಟಮಾಡುವ ರೀತಿ ಮುಂತಾದುವನ್ನು) ಕೈಯನ್ನು ಕೊಳೆಯಿಲ್ಲದಂತೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ನೆಕ್ಕಿಬಿಡುವುದು ಯಾವ ಗೌರವಯುತವಾದ ನಿಯಮಕ್ಕೂ ಬದ್ಧನಾಗದಿರುವುದು (ಭಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ತರುವಾಗ ಕಾಯದೆ ಮುಂದೆ ಸಾಗುವುದು, ತನಗಾಗಿಯೇ ಮಾಡಿದ ಆಹಾರವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸುವುದು, ಆಮಂತ್ರಣವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸದಿರುವುದು, ಅಡಿಗೆ ಮಾಡಿದ ಪಾತ್ರೆಯಿಂದ ತಂದ ಭಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸದಿರುವುದು, ಕಲೋಪಿಯಲ್ಲಿ* ತಂದ ಭಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸುವುದು, ಹೊಸಲನ್ನು ದಾಟಿ ತಂದ ಭಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸದಿರುವುದು, ದಂಡಗಳ ನಡುವೆ ನಿಂತು ಭಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸದಿರುವುದು, ಜನತೆಗಳ ನಡುವೆ ಇರುವಾಗ ಭಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸದಿರುವುದು, ಊಟ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದವರು ಎದ್ದು ನೀಡಿದ ಭಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸದಿರುವುದು, ಗರ್ಭಿಣಿಯರಿಂದ ಭಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸದಿರುವುದು, ಮೊಲೆ ಉಣಿಸುತ್ತಿರುವ ಹೆಂಗಸಿನಿಂದ ಭಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸದಿರುವುದು, ಗಂಡಸಿನ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಮಲಗಿದ್ದ ಹೆಂಗಸು ಎದ್ದುಬಂದು ನೀಡಿದ ಭಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸದಿರುವುದು, ಬರಗಾಲದಲ್ಲಿ ಭಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸದಿರುವುದು, ನಾಯಿಯಿರುವ ಕಡೆ ಭಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸದಿರುವುದು, ನೊಣ ತುಂಬಿದ ಕಡೆ ಭಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸದಿರುವುಉ, ಮತ್ಸ್ಯ ಮಾಂಸ ಸುರೆ ಮುಂತಾದ ಮತ್ತೇರಿಸುವ ಪಾನೀಯಗಳು, ಹುಳಿ ಹಿಂಡಿದ ಗಂಜಿ- ಇವುಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸದಿರುವುದು ಮುಂತಾದ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವವರಿದ್ದಾರೆ. ಒಂದು ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಭಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವವನು ಏಕಲೋಷಿಕನೂ ಎರಡು ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವವನು ದ್ವಾಲೋಪಿಕನೂ ಏಳು ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವವನು ಸತ್ತಾಲೋಪಿಕನೂ ಎನ್ನಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಒಂದು ದಿನದಲ್ಲಿ ಒಂದುಸಾರಿ ಅಥವಾ ಎರಡುಸಾರಿ ಅಥವಾ ಏಳುಸಾರಿ ಮಾತ್ರ ಭಿಕ್ಷೆ ಕೇಳುವುದು ಒಂದುದಿನ, ಒಂದು ಹೊತ್ತು, ಊಟ ಮಾಡುವುದು ಅಥವಾ ಎರಡು ದಿನಕ್ಕೆ ಒಂದುಸಾರಿ ಊಟ ಮಾಡುವುದು ಅಥವಾ ಏಳು ದಿನಕ್ಕೊಂದುಸಾರಿ ಊಟ ಮಾಡುವುದು ಮುಂತಾದ ಆಚರಣೆಯನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುವವರಿದ್ದಾರೆ. ಹದಿನೈದು ದಿನಕ್ಕೊಂದು ಸಾರಿ ಊಟ ಮಾಡುವುದನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಿರುವವರಿದ್ದಾರೆ. ಶಾಕ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ತಿನ್ನುವ, ಸಾಮಕ ಅಥವಾ ನಿವಾರ ಅಥವಾ ದದ್ದುಲ ನುಚು ಆಚಾಮ ಅಥವಾ ಪಿಣ್ನಕದ ಅನ್ನವನ್ನು ಮಾತ್ರ ತಿಂದುಕೊಂಡಿರುವವರಿದ್ದಾರೆ. ಹುಲ್ಲು, ಸಗಣಿ, ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಬೆಳೆಯುವ ಹಣ್ಣು ಅಥವಾ ಕೆಳಗೆ ಬಿದ್ದ ಹಣ್ಣು ಇವುಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಉಡುವವರೂ ನಾರಿನೊಂದಿಗೆ ಇತರ ದಾರಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿ ಮಾಡಿದ ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ಮಾತ್ರ ಉಡುವವರೂ ಬಿಸಾಡಿದ ಚಿಂದಿಗಳಿಂದ ಮಾಡಿದ ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ಮಾತ್ರ ಉಡುವವರೂ ಕಿರೀಟದ ತೊಗಟೆಯಿಂದ ಮಾಡಿದ ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ಮಾತ್ರ ಉಡುವವರು ಜಿಂಕೆಯ ಚರ್ಮ ಅಥವಾ ಅದರ ಚಿಂದಿಯಿಂದಾದ ವಸ್ತ್ರವನ್ನು ಧರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವವರೂ, ಹುಲ್ಲನ್ನು ಮಾತ್ರ ಉಡುವವರೂ, ತೊಗಟೆಯನ್ನು ಮಾತ್ರ ಉಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವವರೂ, ತೆಳುವಾದ ಹಲಗೆಯನ್ನು ಮಾತ್ರ ಉಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವವರೂ ಇದ್ದಾರೆ. ಕೂದಲು ಅಥವಾ ಗೂಬೆಯ ಗರಿ ಅಥವಾ ಕುದುರೆಯ ಕೂದಲು ಇವುಗಳಿಂದಾದ ಉಡುಗೆಯನ್ನುಡುವವರೂ ಇದ್ದಾರೆ. ಗಡ್ಡ ಕೂದಲು ತೆಗೆಯದವರೂ ಅಥವಾ ತೆಗಿಸದವರೂ ಇದ್ದಾರೆ. ಕೊಟ್ಟ ಆಸನವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿ ನಿಂತುಕೊಂಡೇ ಇರುವುದು, ಕಾಲು ಮಡಿಚಿಕೊಂಡೇ ಕೂರುವುದು, ಮುಳ್ಳಿನ ಮೇಲೆ ನಡೆಯುವುದು ನಿಲ್ಲುವುದು ಅಥವಾ ಮಲಗುವುದು ಈ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುವವರಿದ್ದಾರೆ. ಹಲಗೆಯ ಮೇಲೆ ಮಲಗುವುದು, ನೆಲದಮೇಲೆ ಮಲಗುವುದು ಒಂದೇ ಮಗ್ಗುಲಿಗೆ ಮಲಗುವುದು, ಧೂಳನ್ನು ಸುರಿದುಕೊಂಡು ಮಲಗುವುದು, ಬಯಲಿನಲ್ಲಿ ಮಲಗುವುದು ಯಾವ ಆಸನವನ್ನು ಕೊಟ್ಟರೂ ನಿರಾಕರಿಸದೆ ಯಾವುದರ ಮೇಲಾಗಲೀ, ಎಲ್ಲಾಗಲೀ ಕೂರುವುದು ವಿಕಟ ಭೋಜನವನ್ನು ಮಾಡುವುದು, ಯಾವುದನ್ನೂ ಕುಡಿಯದಿರುವುದು ಸಾಯಂಕಾಲ ತಣ್ಣೀರಿನಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡುವುದು ದಿನಕ್ಕೆ ಮೂರುಸಾರಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡುವುದು ಮುಂತಾದ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿರು ವವರಿದ್ದಾರೆ. ನಿಗ್ರೋಧ, ಈ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವ ತಪಸ್ಸು ಪರಿಪೂರ್ಣವಾದುದು ಎಂದು ಅನ್ನಿಸುವುದೇ? ಅಥವಾ ಅಪರಿರ್ಪೂವಾದುದೇ?”

“ಭಂತೆ, ಇಂಥ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುವವನ ತಪಸ್ಸು ಪರಿಪೂರ್ಣವಾದುದು, ಅಪರಿಪೂರ್ಣವಾದದ್ದಲ್ಲ.”

“ನಿಗ್ರೋಧ, ಪರಿಪೂರ್ಣವೆನ್ನಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಇಂಥ ತಪಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಅನೇಕಬಗೆಯ ಕ್ಲೇಶಗಳಿವೆಯೆಂದು ಹೇಳುತ್ತೇನೆ.”

ಉಪಕ್ಲೇಶಗಳು

“ಭಂತೆ, ಪರಿಪೂರ್ಣವಾದ ಇಂಥ ತಪಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಬಗೆಯ ಕ್ಲೇಶಗಳಿವೆ ಎಂದು ಹೇಗೆ ಹೇಳುತ್ತೀರಿ?”

“ನಿಗ್ರೋಧ, ಈ ಬಗೆಯ ತಪಸ್ಸನ್ನು ಮಾಡುವವನು ತಾನು ಪರಿಪೂರ್ಣನೆಂದು ಅಂದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ತಪಸ್ವಿಯ ಉಪಕ್ಲೇಶದಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತಾನೆ.

“ನಿಗ್ರೋಧ, ಈ ಬಗೆಯ ತಪಸ್ಸನ್ನು ಮಾಡುವವನು ಆತ್ಮ ಸ್ತುತಿಯನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಪರರನ್ನು ನಿಂದಿಸುತ್ತಾನೆ. ಆ ತಪಸ್ಸಿಗೆ ಈ ಒಂದು ಕೊರತೆಯೂ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ.

“ಈ ರೀತಿಯ ತಪಸ್ಸನ್ನು ಮಾಡುವವನು ಮತ್ತೇರಿ ಮತಿಗೇಡಿಯಾಗಿ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಅವನಿಗೆ ಈ ಒಂದು ಕೊರತೆಯೂ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ.

“ಈ ಬಗೆಯ ತಪಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನಿರತನಾದವನು ಉಡುಗೊರೆಗಳನ್ನೂ, ಸತ್ಕಾರಗಳನ್ನೂ, ಕೀರ್ತಿಯನ್ನೂ ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ. ಇದರಿಂದ ಸಂತೋಷಗೊಂಡ ಆತನು ತಾನು ಪರಿಪೂರ್ಣನೆಂದು ತಿಳಿಯುತ್ತಾನೆ. ಇದು ಆತನಿಗೆ ಉಂಟಾಗುವ ಮತ್ತೊಂದು ಕೊರತೆ.

“ಮತ್ತೆ ನಿಗ್ರೋಧ, ಈ ಬಗೆಯ ತಪಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನಿರತನಾದವನು ಉಡುಗೊರೆ ಸತ್ಕಾರ ಕೀರ್ತಿಗಳನ್ನು ಪಡೆದವನಾಗಿ ಆತ್ಮಸ್ತುತಿಯನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ, ಪರರನ್ನು ನಿಂದಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇದೂ ಅವನಿಗೆ ಉಂಟಾಗುವ ಒಂದು ಕೊರತೆ.

“ನಿಗ್ರೋಧ, ಈ ಬಗೆಯ ತಪಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನಿರತನಾದವನು ಉಡುಗೊರೆ ಕೀರ್ತಿ ಸತ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಪಡೆದು ಅವುಗಳಿಂದ ಭ್ರಾಂತನಾಗಿ ಮತಿಗೇಡಿಯಾಗಿ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಈ ಕೊರತೆಯೂ ಅವನಿಗೆ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ.

“ನಿಗ್ರೋಧ, ಈ ಬಗೆಯ ತಪಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನಿರತನಾದವನು ವಿಧವಿಧವಾದ ಆಹಾರದ ಬಗೆಗೆ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಬಲವನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡಿರುತ್ತಾನೆ. ‘ಇದನ್ನು ತಿನ್ನಬಹುದು, ಇದು ನನಗೆ ಹಿಡಿಸುವುದಿಲ್ಲ’. ಹಿಡಿಸದಿದ್ದುದನ್ನು ಬಿಸಾಡುತ್ತಾನೆ, ತನಗೆ ರುಚಿಯಾದದ್ದನ್ನು ಆಸೆಯಿಂದ ಕಬಳಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಅಂಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಅದರಲ್ಲಿರುವ ಅಪಾಯವನ್ನು ಕಾಣದೆ ಅದು ಸರಿಯಾದದ್ದಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಯದವನಾಗಿ ಅದರಲ್ಲಿ ಮೋದಪಡುತ್ತಾನೆ, ಇದೂ ಅವನಿಗುಂಟಾಗುವ ಕೊರತೆ.

‘ಮತ್ತೆ ನಿಗ್ರೋಧ, ಈ ಬಗೆಯ ತಪಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನಿರತನಾದವನು ಉಡುಗೊರೆ, ಸತ್ಕಾರ ಕೀರ್ತಿಗಳನ್ನು ಪಡೆದು- ‘ರಾಜನೂ ರಾಜನ ಮಹಾಮಂತ್ರಿಗಳೂ ಕ್ಷತ್ರಿಯರೂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರೂ ಗೃಹಪತಿಗಳೂ ಇತರ ಪಥಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದವರೂ ನನಗೆ ಸತ್ಕಾರ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ’ ಎಂದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಅವನಿಗುಂಟಾಗುವ ಕೊರತೆಗಳಲ್ಲಿ ಇದೂ ಒಂದು.

“ಮತ್ತೆ ನಿಗ್ರೋಧ, ಈ ರೀತಿಯ ತಪಸ್ವಿಯು ಇತರ ಸಮಣ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರನ್ನು ಕುರಿತು ಗೊಣಗುತ್ತಾ ಇರುತ್ತಾನೆ- ‘ಈತನು ಅನೇಕ ರೀತಿಯ ಜೀವವಿರುವ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ತಿನ್ನುವವನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಯಾವುವೆಂದರೆ ಬೇರು ಕಾಂಡ ಹಣ್ಣು ಕುಡಿ ಕಾಳು ಈ ಐದು ವಿಧವಾದ ಬೀಜಗಳು; ಅವುಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೇ ಅಗಿದು ಜಿಗಿದು ನುಂಗುತ್ತಾನೆ. ಅವನು ಸಮಣನೆನ್ನಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ’. ಇದೂ ಅವನಿಗೊದಗುವ ಕೊರತೆ.

“ಮತ್ತೆ ನಿಗ್ರೋಧ, ಈ ರೀತಿಯ ತಪಸ್ವಿಯು ಕುಲವಂತರು ಸತ್ಕರಿಸುವ, ಗೌರವಿಸುವ ಮಾನ್ಯತೆ ಮಾಡುವ, ಪೂಜಿಸುವ ಸಮಣ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾನೆ. ನೋಡಿದ ಮೇಲೆ ‘ಇಂಥವನನ್ನು ಬಹುಜನ ಕುಲವಂತರು ಸತ್ಕರಿಸುತ್ತಾರೆ, ಗೌರವಿಸುತ್ತಾರೆ, ಮಾನ್ಯತೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ, ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ತಪಸ್ವಿಯಾದ ನನ್ನನ್ನು ಸತ್ಕರಿಸುವ, ಗೌರವಿಸುವ, ಮಾನ್ಯತೆ ಮಾಡುವ, ಪೂಜಿಸುವ ಕುಲವಂತರು ಇಲ್ಲ’ ಎಂದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಹೀಗೆ ಅವನು ಕುಲವಂತರಲ್ಲಿ ಈಷ್ರ್ಯೆ ಮಾತ್ಸರ್ಯಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಅವನಿಗುಂಟಾಗುವ ಕೊರತೆಗಳಲ್ಲಿ ಇದೂ ಒಂದು.

“ಮತ್ತೆ ನಿಗ್ರೋಧ, ಈ ಬಗೆಯ ತಪಸ್ವಿಯು ಎಲ್ಲೆಂದರಲ್ಲಿ ಕುಳಿತುಕೊಂಡುಬಿಡುತ್ತಾನೆ.* ಇದೂ ಅವನಿಗುಂಟಾಗುವ ಕೊರತೆ.

“ನಿಗ್ರೋಧ, ಇಂಥ ತಪಸ್ವಿಯು ಜನಗಳ ಹತ್ತಿರ ಭಿಕ್ಷೆಗಾಗಿ ಹೋಗುವಾಗ ‘ಇದು ನನ್ನ ತಪಸ್ಸು’, ಇದು ನನ್ನ ತಪಸ್ಸು ಎಂದು ಪ್ರಶಂಸೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಇದೂ ಅವನಿಗುಂಟಾಗುವ ಕೊರತೆ.

“ನಿಗ್ರೋಧ, ಇಂಥ ತಪಸ್ವಿಯು ಗೂಢವಾದುದನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ಹೊರಡುತ್ತಾನೆ. ‘ಇದು ನಿನಗೆ ಒಪ್ಪಿಗೆಯೇ?’ ಎಂದು ಕೇಳಿದಾಗ ಅದು ಒಪ್ಪಿಗೆಯಾಗಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ‘ಒಪ್ಪುತ್ತೇನೆ’ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. ಒಪ್ಪಿಗೆಯಾಗಿದ್ದರೂ ‘ಒಪ್ಪುವುದಿಲ್ಲ’ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. ಹೀಗೆ ಆತನು ಉದ್ದೇಶಪೂರಕವಾಗಿ ಸುಳ್ಳನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. ಇದೂ ಅವನಿಗೆ ಉಂಟಾಗುವ ಕೊರತೆ.

“ಪುನಃ ನಿಗ್ರೋಧ, ಈ ಬಗೆಯ ತಪಸ್ವಿಯು ತಥಾಗತರ ಅಥವಾ ತಥಾಗತರ ಶಿಷ್ಯರು ಬೋಧಿಸುವ ರೀತಿಯನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲಾರದೆ ಅದನ್ನು ದೂಷಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇದೂ ಅವನಿಗೆ ಒದಗುವ ಕೊರತೆ.

“ಮತ್ತೆ ನಿಗ್ರೋಧ, ಈ ರೀತಿಯ ತಪಸ್ವಿಯು ಕ್ರೋಧದಿಂದ ಕೂಡಿದವನಾಗಿ ವೈರವನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಅವನಿಗೆ ಒದಗುವ ಕೊರತೆಗಳಲ್ಲಿ ಇದೂ ಒಂದು.

“ನಿಗ್ರೋಧ, ಈ ಬಗೆಯ ತಪಸ್ವಿಯು ಕಪಟಿಯಾಗುತ್ತಾನೆ... ಈಷ್ರ್ಯೆ ಮಾತ್ಸರ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾನೆ... ಮಾಯಾವಿಯೂ ಠಕ್ಕುಗಾರನೂ ಆಗಿರುತ್ತಾನೆ... ಕಠಿಣ ಹೃದಯಿಯೂ ದುರಹಂಕಾರಿಯೂ ಆಗಿರುತ್ತಾನೆ... ಪಾಪಿಷ್ಟನೂ ಪಾಪಮಾಡುವ ಇಚ್ಛೆಯನ್ನೂ ಹೊಂದಿರುತ್ತಾನೆ... ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿಯುಳ್ಳವನೂ ಊಹಾಪೋಹಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವವನೂ ಆಗಿರುತ್ತಾನೆ. ತಾನೇ ತಿಳಿದುಕೊಂಡಿರುವುದನ್ನು ತಪ್ಪು ತಪ್ಪಾಗಿ ಅರ್ಥ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಹೀಗೆ ತನಗೇ ತಿಳಿದಿರುವುದನ್ನು ತಪ್ಪು ತಪ್ಪಾಗಿ ಅರ್ಥೈಸುವ ಆತನು ಈ ಒಂದು ಕೊರತೆಯನ್ನೂ ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ.

“ನಿಗ್ರೋಧ, ದೇಹದಂಡನೆಯನ್ನು ಮಾಡಿ ತಪಸ್ಸು ಮಾಡುತ್ತಿರುವವನು ಹೊಂದಿರುವ ಈ ಭಾವನೆಗಳು ಕೊರತೆಯೆಂದು ನಿನಗನ್ನಿಸುತ್ತದೆಯೇ ಅಥವಾ ಇಲ್ಲವೇ?”

“ಭಂತೆ, ಈ ದೇಹದಂಡನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವವನ ಈ ಭಾವನೆಗಳು ಕೊರತೆಗಳೇ ನಿಜ. ಇವು ಕೊರತೆಗಳಲ್ಲ ಎನ್ನಲಾರೆ. ಈ ರೀತಿಯ ತಪಸ್ವಿಯು ಇಂಥ ಕೊರತೆಗಳನ್ನಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಬೇರೆ ಕೊರತೆಗಳನ್ನೂ ಹೊಂದಿರಬಹುದು.”

ಪರಿಶುದ್ಧ ತಿಳಿವಳಿಕೆ

“ಯಾರು ಸಂತೃಪ್ತಿಯ ಭಾವವನ್ನು ಹೊಂದಿರದೆ ಪರಿಪೂರ್ಣನೆಂದು ಅಂದುಕೊಳ್ಳದೆ ತಪಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುತ್ತಾನೋ ಅವನ ತಿಳಿವಳಿಕೆಯು ಪರಿಶುದ್ಧವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

“ಈ ರೀತಿಯ ತಪಸ್ವಿಯು ಆತ್ಮ ಪ್ರಶಂಸೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವುದಿಲ್ಲ, ಪರರನ್ನು ನಿಂದಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಅವನ ತಿಳುವಳಿಕೆಯು ಈ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಶುದ್ಧವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

“ಈ ರೀತಿಯ ತಪಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವವನು ಯಾವ ರೀತಿಯ ಮತ್ತಿನಿಂದಲೂ ಕೂಡಿರದೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿರುತ್ತಾನೆ. ಹೀಗೆ ಅವನ ಭಾವನೆಯು ಪರಿಶುದ್ಧವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

“ಈ ರೀತಿಯ ತಪಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವವನು ಉಡುಗೊರೆ, ಸತ್ಕಾರ, ಕೀರ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದುತ್ತಾನೆ. ಆದರೆ ಅವನು ಸಂತೋಷಪಡದೆ ತಾನು ಪರಿಪೂರ್ಣನೆಂಬ ಭಾವನೆಯನ್ನು ತೊರೆದಿರುತ್ತಾನೆ. ಹೀಗೆ ಅವನ ತಿಳಿವಳಿಕೆಯು ಪರಿಶುದ್ಧವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

“ಈ ರೀತಿಯ ತಪಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸುವವನು ಉಡುಗೊರೆ ಸತ್ಕಾರ ಕೀರ್ತಿಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ. ಆದರೆ ಆತ್ಮಪ್ರಶಂಸೆಯನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ, ಪರರನ್ನು ನಿಂದಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಹೀಗೆ ಅವನ ತಿಳಿವಳಿಕೆಯು ಪರಿಶುದ್ಧವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

“ಈ ರೀತಿಯ ತಪಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವವನು ಉಡುಗೊರೆ ಸತ್ಕಾರ ಕೀರ್ತಿಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ. ಆದರೆ ಆತನು ಯಾವಬಗೆಯ ಭ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರದೆ ಮತಿಗೇಡಿಯಾಗದೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಹೀಗೆ ಅವನ ತಿಳಿವಳಿಕೆಯು ಪರಿಶುದ್ಧವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

“ಈ ರೀತಿಯ ತಪಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವವನು ಉಡುಗೊರೆ ಸತ್ಕಾರ ಕೀರ್ತಿಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ. ಆದರೆ ಆತನು ಯಾವಬಗೆಯ ಭ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರದೆ ಮತಿಗೇಡಿಯಾಗದೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಹೀಗೆ ಅವನ ತಿಳಿವಳಿಕೆಯು ಪರಿಶುದ್ಧವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

“ನಿಗ್ರೋಧ, ಈ ಬಗೆಯ ತಪಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನಿರತನಾದವನು ವಿಧವಿಧವಾದ ಆಹಾರದ ಬಗೆಗೆ ಯಾವ ಒಲವೂ ಇಲ್ಲದೆ ‘ಇವನ್ನು ತಿನ್ನಬಹುದು, ಇದು ನನಗೆ ಹಿಡಿಸುವುದಿಲ್ಲ’ ಎಂದು ಹೇಳುವುದಿಲ್ಲ. ಯಾವುದನ್ನೂ ಬಿಸಾಡದೆ ಯಾವುದನ್ನೂ ಆತುರದಿಂದ ತಿನ್ನದೆ ಯಾವುದಕ್ಕೂ ಅಂಟಿಕೊಳ್ಳದೆ ಇರುತ್ತಾರೆ. ರುಚಿರುಚಿಯಾದ ಆಹಾರದ ಒಲವಿನಲ್ಲಿರುವ ಅಪಾಯವನ್ನು ಕಾಣುತ್ತಾನೆ. ಸರಿಯಾದದ್ದಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿದು ಸಮಾಧಾನದಿಂದಿರುತ್ತಾನೆ. ಹೀಗೆ ಅವನ ತಿಳಿವಳಿಕೆಯು ಶುದ್ಧವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

“ನಿಗ್ರೋಧ, ಈ ರೀತಿಯ ತಪಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನಿರತವಾಗಿರುವವನು ಉಡುಗೊರೆ ಸತ್ಕಾರ ಕೀರ್ತಿಗಳನ್ನು ಪಡೆದರೂ ರಾಜನೂ ಅವನ ಮಹಾಮಂತ್ರಿಗಳೂ ಕ್ಷತ್ರಿಯರೂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರೂ ಗೃಹಪತಿಗಳೂ ಇತರ ಪಂಥಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದವರು, ಸತ್ಕಾರ ಮಾಡಿದರೂ ಉಬ್ಬಿಹೋಗದೆ ಸಮಾಧಾನದಿಂದಿರುತ್ತಾನೆ. ಹೀಗೆ ಅವನ ಭಾವನೆಯು ಪರಿಶುದ್ಧವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

“ಮತ್ತೆ ನಿಗ್ರೋಧ, ಈ ರೀತಿಯ ತಪಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನಿರತನಾಗಿರುವವನು. ಈತನು ಅನೇಕರೀತಿಯ ಜೀವವಿರುವ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ತಿನ್ನುವವನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಯಾವುವೆಂದರೆ ಬೇರು ಕಾಂಡ ಹಣ್ಣು ಕುಡಿ ಮತ್ತು ಕಾಳುಗಳೆಂಬ ಐದುವಿಧದ ಬೀಜಗಳು ಅವುಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೇ ಅಗಿದು ಜಗಿದು ನುಂಗುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ಸಮಣನನ್ನು, ಬ್ರಾಹ್ಮಣನನ್ನು ಕುರಿತು ಗೊಣಗುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ರೀತಿ ಅವನ ಭಾವನೆಯು ಪರಿಶುದ್ಧವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

“ಮತ್ತೆ ನಿಗ್ರೋಧ, ಈ ರೀತಿಯ ತಪಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನಿರತನಾದವನು ಕುಲವಂತರು ಸತ್ಕರಿಸುವ ಗೌರವಿಸುವ ಮಾನ್ಯತೆ ಮಾಡುವ ಪೂಜಿಸುವ ಸಮಣ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರನ್ನು ನೋಡಿ ‘ಇವರನ್ನು ಬಹುಜನರು ಸತ್ಕರಿಸುತ್ತಾರೆ, ಗೌರವಿಸುತ್ತಾರೆ, ಮಾನ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ, ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ತಪಸ್ವಿಯಾದ ನನ್ನನ್ನು ಸತ್ಕರಿಸುವ, ಗೌರವಿಸುವ ಮಾನ್ಯತೆ ಮಾಡುವ ಪೂಜಿಸುವ ಕುಲವಂತರು ಇಲ್ಲ’ ಎಂದುಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ. ಅವನು ಕುಲವಂತರಲ್ಲಿ ಈಷ್ರ್ಯೆ ಮಾತ್ಸರ್ಯಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ. ಅವನ ಭಾವನೆಯು ಹೀಗೆ ಪರಿಶುದ್ಧವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

“ನಿಗ್ರೋಧ, ಈ ರೀತಿಯ ತಪಸ್ವಿಯು ಎಲ್ಲೆಂದರಲ್ಲಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ. ಹೀಗೆ ಅವನ ತಿಳಿವಳಿಕೆಯು ಪರಿಶುದ್ಧವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

“ನಿಗ್ರೋಧ, ಈ ರೀತಿಯ ತಪಸ್ವಿಯು ಕುಲವಂತರ ನಡುವೆ ಹೋಗಿ ‘ಇದು ನನ್ನ ತಪಸ್ಸು ಇದು ನನ್ನ ತಪಸ್ಸು’ ಎಂದು ತನ್ನನ್ನೇ ಪ್ರಶಂಸಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ. ಹೀಗೆ ಅವನ ತಿಳಿವಳಿಕೆಯು ಪರಿಶುದ್ಧವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

“ನಿಗ್ರೋಧ, ಮತ್ತೆ ಈ ರೀತಿಯ ತಪಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವವನು ಗೂಢವಾದುದನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ಹೋಗುವುದಿಲ್ಲ. ‘ನಿನಗೆ ಇದು ಒಪ್ಪಿಗೆಯೇ?’ ಎಂದು ಕೇಳಿದಾಗ ಅವನಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಗೆಯಾಗದದನ್ನ ‘ಒಪ್ಪಿಗೆಯಾಗಿಲ್ಲ’ ಎಂದು ಹೇಳಿಬಿಡುತ್ತಾನೆ. ಒಪ್ಪಿಗೆಯಾಗಿದ್ದರೆ ‘ಒಪ್ಪಿಗೆಯಾಗಿದೆ’ ಎಂದು ಹೇಳಿಬಿಡುತ್ತಾನೆ. ಹೀಗೆ ಅವನು ಎಂದೂ ಸುಳ್ಳನ್ನಾಡುವುದಿಲ್ಲ.

“ನಿಗ್ರೋಧ, ಈ ಬಗೆಯ ತಪಸ್ವಿಯು ತಥಾಗತರ ಅಥವಾ ಅವರ ಶಿಷ್ಯರ ಬೋಧನೆಯ ರೀತಿಯನ್ನು ಅರಿತು ತಿಳಿದು ಅದನ್ನು ಪ್ರಶಂಸಿಸುತ್ತಾನೆ. ಈ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅವನ ತಿಳಿವಳಿಕೆಯು ಪರಿಶುದ್ಧವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

“ಈ ಬಗೆಯ ತಪಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನಿರತನಾದವನು ಕ್ರೋಧವಶನಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ವೈರವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ. ಹೀಗೆ ಅವನ ತಿಳಿವಳಿಕೆಯು ಪರಿಶುದ್ಧವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

“ಈ ಬಗೆಯ ತಪಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನಿರತನಾದವನು ಕ್ರೋಧವಶನಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ವೈರವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ. ಹೀಗೆ ಅವನ ತಿಳಿವಳಿಕೆಯು ಪರಿಶುದ್ಧವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

“ಮತ್ತೆ ನಿಗ್ರೋಧ, ಈ ಬಗೆಯ ತಪಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನಿರತನಾದವನು ಕಪಟಿಯಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ, ವಂಚಕನಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ... ಈಷ್ರ್ಯೆ, ಮಾತ್ಸರ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದಿಲ್ಲ... ಮಾಯಾವಿಯಾಗಲೀ, ಠಕ್ಕನಾಗಲೀ ಆಗಿರುವುದಿಲ್ಲ... ಕಠಿಣ ಹೃದಯಿಯೂ, ದುರಹಂಕಾರಿಯೂ ಆಗಿರುವುದಿಲ್ಲ... ಪಾಪ ಮಾಡುವ ಇಚ್ಛೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದಿಲ್ಲ, ಪಾಪಿಗಳಿಗೆ ವಶನಾಗುವುದಿಲ್ಲ... ಅವನಿಗೆ ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿ ಇರುವುದೇ ಇಲ್ಲ... ಊಹಾಪೋಹಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವುದಿಲ್ಲ... ತಿಳಿದುಕೊಂಡಿರುವುದನ್ನು ತಪ್ಪಾಗಿ ಅರ್ಥೈಸುವುದಿಲ್ಲ. ಹೀಗೆ ಅವನ ತಿಳಿವಳಿಕೆಯು ಪರಿಶುದ್ಧವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

“ಇಂಥ ತಪಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನಿರತನಾಗಿರುವವನು ಪರಿಶುದ್ಧನಾಗಿರುತ್ತಾನೆಯೋ, ಇಲ್ಲವೋ? ನಿನಗೆ ಏನನ್ನಿಸುತ್ತದೆ, ನಿಗ್ರೋಧ?” “ಈ ರೀತಿಯ ತಪಸ್ಸನ್ನು ಮಾಡುವವನು ಪರಿಶುದ್ಧನಾಗಿರುತ್ತಾನೆ, ಅವನು ಅಪರಿಶುದ್ಧನಲ್ಲ. ಅವನು ಅತಿ ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದುದನ್ನು ಸಾದಿಸುತ್ತಾನೆ, ಸಾರವಾದದ್ದನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ.” “ಇಲ್ಲ ನಿಗ್ರೋಧ, ಈ ಬಗೆಯ ದೇಹದಂಡನೆಯಿಂದ ಕೂಡಿದ ತಪಸ್ಸು ಅತಿಶ್ರೇಷ್ಠವಾದುದೂ ಅಲ್ಲ, ಸಾರವಾದದ್ದೂ ಅಲ್ಲ, ಅತಿ ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದುದರ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಅಂಥ ತಪಸ್ವಿಯು ಇರುತ್ತಾನೆ.”

ಪರಿಶುದ್ಧ ತಪಸ್ಸು

“ಭಂತೆ, ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದ ಮತ್ತು ಸಾರವಾದದ್ದೂ ತಪಸ್ಸು ಯಾವುದು? ಭಗವಾನರು ನನಗೆ ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದ ಮತ್ತು ಸಾರವತ್ತಾದ ತಪಸ್ಸನ್ನು ತೋರಿಸುವಂತಾಗಲಿ.”

“ನಿಗ್ರೋಧ, ನಾಲ್ಕು ಅಯಾಮಗಳಲ್ಲೂ ಸಂಯಮವನ್ನು ಪಾಲಿಸುವವನು (ಅಂಥ ತಪಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ) ನಿರತನಾಗಿರುತ್ತಾನೆ. ಆ ತಪಸ್ವಿಯು ನಾಲ್ಕು ಆಯಾಮಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಯಮವನ್ನು ಪಾಲಿಸುವ ರೀತಿ ಹೇಗಿರುತ್ತದೆ? ಯಾವ ಪ್ರಾಣಿಗೂ ನೋವನ್ನುಂಟುಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಮಾಡಿಸುವುದೂ ಇಲ್ಲ. ಪ್ರಾಣಿಗೆ ನೋವನ್ನುಂಟುಮಾಡುವುದನ್ನು ಒಪ್ಪುವುದೂ ಇಲ್ಲ. ತನಗೆ ಸೇರಬಾರದ್ದನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವುದಿಲ್ಲ, ಬೇರೆಯವರು ತಮಗೆ ಸೇರದುದನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಪ್ರೇರೇಪಣೆ ಮಾಡುವುದೂ ಇಲ್ಲ, ಹೀಗೆ ಮಾಡುವುದನ್ನು ಒಪ್ಪುವುದೂ ಇಲ್ಲ, ಸುಳ್ಳನ್ನು ಹೇಳುವುದಿಲ್ಲ. ಬೇರೆಯವರು ಸುಳ್ಳನ್ನು ಹೇಳುವಂತೆ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಸುಳ್ಳು ಹೇಳುವುದನ್ನು ಒಪ್ಪುವುದೂ ಇಲ್ಲ. ಇಂದ್ರಿಯ ಭೋಗದಲ್ಲಿ ನಿರತನಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಬೇರೆಯವರು ನಿರತರಾಗುವಂತೆ ಪ್ರೇರಿಸುವುದೂ ಇಲ್ಲ. ಇಂದ್ರಿಯ ಭೋಗವನ್ನು ಒಪ್ಪುವುದೂ ಇಲ್ಲ. ಹೀಗೆ ನಿಗ್ರೋಧ, ನಾಲ್ಕು ಆಯಾಮಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಯಮವನ್ನು ಪಾಲಿಸುತ್ತಾನೆ.

“ಹೀಗೆ ನಾಲ್ಕು ಆಯಾಮಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಯಮವನ್ನು ಪಾಲಿಸುವವನ ತಪಸ್ಸು ನಾಲ್ಕು ಅಂಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಆತನು ಮೇಲಕ್ಕೆ ಮೇಲಕ್ಕೆ ಹೋಗುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತಾನೆ, ಅವನು ಕೆಳಗಿನ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಇಳಿಯುವುದೇ ಇಲ್ಲ. ಅರಣ್ಯದಲ್ಲಿಯೋ, ವೃಕ್ಷಮೂಲದಲ್ಲಿಯೋ, ಪರ್ವತದಲ್ಲಿಯೋ, ಕಂದರದಲ್ಲಿ, ಬೆಟ್ಟದ ಗುಹೆಯಲ್ಲಿಯೋ, ಸ್ಮಶಾನದ ಬಳಿಯಲ್ಲೋ ಬಯಲಿನಲ್ಲಿರುವ ಹುಲ್ಲುಗುಡ್ಡೆಯ ಮೇಲೋ ಆಸನವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಏಕಾಕಿಯಾಗಿರುತ್ತಾನೆ. ಅವನು ಭಿಕ್ಷೆಯಿಂದ ಹಿಂದಿರುಗಿ ಊಟ ಮಾಡಿದಮೇಲೆ ಪದ್ಮಾಸನವನ್ನು ಹಾಕಿಕೊಂಡು ಕುಳಿತು ತನ್ನ ದೇಹವನ್ನು ನೆಟ್ಟಗೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ತನ್ನ ಸ್ಮೃತಿಯನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಂಡು ಮನಸ್ಸಿನ ಮೇಲೆ ತನ್ನ ಹತೋಟಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾನೆ. ಲೋಕದ ಮೇಲಿನ ಆಸೆಯನ್ನು ದೂರವಿರಿಸಿ ಚಿತ್ತವನ್ನು ಪರಿಶುದ್ಧಗೊಳಿಸುತ್ತಾನೆ. ಹಿಂಸಾ ಬುದ್ಧಿಯನ್ನು ತೊರೆದು ಅಂಥ ಚಿತ್ತವನ್ನು ಪರಿಶುದ್ಧಗೊಳಿಸುತ್ತಾನೆ. ಸಕಲ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಹಿತಾನುಕಂಪಿಯಾಗಿ ಹಿಂಸಾಭಾವನೆಯಿಲ್ಲದ ಚಿತ್ತವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾನೆ. ಆಲಸಿಕೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಸ್ಮೃತಿವಂತನಾಗಿ ಚಿತ್ತಶುದ್ಧಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿರುತ್ತಾನೆ. ಚಿಂತೆ-ಕಳವಳಗಳನ್ನು ತೊರೆದು ತನ್ನ ಚಿತ್ತವನ್ನು ಉಪಶಮನಗೊಳಿಸಿ ಚಿತ್ತಶುದ್ಧಿಯನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಸಂಶಯ ದೂರವಿರಿಸಿ ಚಿತ್ತವನ್ನು ಪರಿಶುದ್ಧಗೊಳಿಸುತ್ತಾನೆ. ಕುಶಲವಾದ ಭಾವನೆಗಳುಳ್ಳ ಚಿತ್ತವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ.

“ಪಂಚನೀವರಣಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಿಕೊಂಡು ಪಞ್ಞದಿಂದ ಚಿತ್ತದಲ್ಲಿರುವ ಕ್ಲೇಶಗಳನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸಿ ಮೈತ್ರಿ ಭಾವನೆಯನ್ನು ಒಂದು ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಹರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಎರಡನೆಯ, ಮೂರನೆಯ ಮತ್ತು ನಾಲ್ಕನೆಯ ದಿಕ್ಕುಗಳಲ್ಲೂ ಹರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅಧೋ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿಯೂ, ಊರ್ಧ್ವ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿಯೂ, ತಿರ್ಯಕ್ ಲೋಕದಲ್ಲಿಯೂ ಇರುವ ಎಲ್ಲ ಜೀವಿಗಳ ಮೇಲೂ ವಿಪುಲವಾದ ಮಹತ್ತಾದ ಮಹತ್ಪ್ರಮಾಣದ ಅವೈರದಿಂದ ಕೂಡಿರುವ ಹಿಂಸಾಬುದ್ಧಿರಹಿತವಾದ ಮೈತ್ರಿ ಭಾವನೆಯನ್ನು ಹರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಕರುಣಾ ಭಾವನೆಯನ್ನು ಒಂದು ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಹರಿಸುತ್ತಾನೆ... ಮುದಿತ ಭಾವನೆಯನ್ನು ಒಂದು ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಹರಿಸುತ್ತಾನೆ... ಉಪೇಕ್ಷ ಭಾವನೆಯನ್ನು ಒಂದು ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಸರಿಸುತ್ತಾನೆ... ಎರಡನೆಯ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ... ಮೂರನೆಯ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ... ನಾಲ್ಕನೆಯ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಉಪೇಕ್ಷ ಭಾವನೆಯನ್ನು ಪ್ರಸರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಊರ್ಧ್ವ ಅಧೋ ದಿಕ್ಕುಗಳಲ್ಲಿಯೂ ತಿರ್ಯಕ್ ಲೋಕದಲ್ಲಿಯೂ ಎಲ್ಲ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಮೇಲೆ ಮಹತ್ತಾದ ವಿಪುಲವಾದ ಮಹತ್ಪ್ರಮಾಣದ ವೈರದಿಂದ ದೂರವಾದ ಹಿಂಸಾಬುದ್ಧಿರಹಿತವಾದ ಉಪೇಕ್ಷಾ ಭಾವನೆಯನ್ನು ಪ್ರಸರಿಸುತ್ತಾನೆ.

“ನಿಗ್ರೋಧ, ಈ ಬಗೆಯ ತಪಸ್ಸು ಪರಿಶುದ್ಧವಾದುದೋ ಪರಿಶುದ್ಧವಲ್ಲವೋ? ನಿನಗೆ ಏನನ್ನಿಸುತ್ತದೆ?” “ಭಂತೆ, ಈ ರೀತಿಯ ತಪಸ್ಸು ಪರಿಶುದ್ಧವಾದುದು, ಅಪರಿಶುದ್ಧವಾಗಿಲ್ಲ.” “ನಿಗ್ರೋಧ, ಈ ರೀತಿಯ ತಪಸ್ಸು ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದುದೂ, ಸಾರವಾದುದೂ ಅಲ್ಲ. ಈ ತಪಸ್ಸು ಕೇವಲ ಮರದ ತೊಗಟೆಗೆ ಸಮಾನವಾಗಿದೆ (ಮರದ ಕಾಂಡದ ಸಾರವತ್ತಾದ ಭಾಗವಲ್ಲ).”

ನಾಲ್ಕು ಆಯಾಮಗಳ ಪರಿಶುದ್ಧ ತಪಸ್ಸು

“ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದುದೂ, ಸಾರವಾದುದೂ ಆದ ತಪಸ್ಸು ಹೇಗಿರುತ್ತದೆ? ಭಗವಾನರು ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದುದೂ, ಸಾರವಾದುದೂ ಆದ ತಪಸ್ಸನ್ನು ತೋರಿಸುವಂತಾಗಲಿ.”

“ನಿಗ್ರೋಧ, ನಾಲ್ಕು ಅಯಾಮಗಳಲ್ಲಿಯ ಸಂಯಮವನ್ನು ಪಾಲಿಸುವವನ ತಪಸ್ಸು ನಾಲ್ಕು ಅಂಶಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಅಂಥವನು ಮೇಲ ಮೇಲಕ್ಕೆ ಏರುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತಾನೆ. ಅವನು ಕೆಳಗಿನ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಇಳಿಯುವುದೇ ಇಲ್ಲ... ಆಸನವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಏಕಾಕಿಯಾಗಿರುತ್ತಾನೆ... ಪಂಚ ನೀವರಣಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಿಕೊಂಡು ಪಞ್ಞದಿಂದ ಚಿತ್ತದ ಕ್ಲೇಶಗಳನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸಿ ಚಿತ್ತದಲ್ಲಿ ಮೈತ್ರಿ ಭಾವನೆಯನ್ನು ತುಂಬಿಕೊಂಡಿರುತ್ತಾನೆ... ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಕರುಣಾ ಭಾವನೆಯನ್ನು ಚಿತ್ತದಲ್ಲಿ ತುಂಬಿಕೊಂಡಿರುತ್ತಾನೆ... ಮುದಿತಾ ಭಾವನೆಯನ್ನು ತುಂಬಿಕೊಂಡಿರುತ್ತಾನೆ. ಚಿತ್ತದಲ್ಲಿ ಮಹತ್ತಾದ ವಿಪುಲವಾದ ಮಹತ್ಪ್ರಮಾಣದ ವೈರದಿಂದ ದೂರವಾದ ಹಿಂಸಾಬುದ್ಧಿ ರಹಿತವಾದ ಉಪೇಕ್ಷಾ ಭಾವನೆಯನ್ನು ಪ್ರಸರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅಂಥವನು ಅನೇಕ ಹಿಂದಿನ ಜನ್ಮಗಳನ್ನು ಜ್ಞಾಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲವನಾಗಿರುತ್ತಾನೆ. ಹಿಂದಿನ ಜನ್ಮವನ್ನು, ಎರಡನೆಯ ಹಿಂದಿನ ಜನ್ಮವನ್ನು, ಮೂರನೆಯ ಜನ್ಮವನ್ನು, ನಾಲ್ಕನೆಯ ಜನ್ಮವನ್ನು, ಐದನೆಯ ಜನ್ಮವನ್ನು ಹಿಂದಿನ ಹತ್ತು ಜನ್ಮಗಳನ್ನು, ಇಪ್ಪತ್ತು ಜನ್ಮಗಳನ್ನು, ಮೂವತ್ತು ಜನ್ಮಗಳನ್ನು, ನಲವತ್ತು ಜನ್ಮಗಳನ್ನು, ಐವತ್ತು ಜನ್ಮಗಳನ್ನು, ನೂರು ಜನ್ಮಗಳನ್ನು, ಸಾವಿರ ಜನ್ಮಗಳನ್ನು ಶತ ಸಹಸ್ರ ಜನ್ಮಗಳನ್ನು, ಅನೇಕ ಸಂವಟ್ಟ ಕಲ್ಪಗಳನ್ನೂ, ಅನೇಕ ವಿವಟ್ಟ ಕಲ್ಪಗಳನ್ನೂ, ಅನೇಕ ಸಂವಟ್ಟ, ವಿವಟ್ಟ ಕಲ್ಪಗಳನ್ನೂ* ನೆನಪು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲವನಾಗಿರುತ್ತಾನೆ. ‘ಆ ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ಆ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಆ ಗೋತ್ರದಲ್ಲಿ ಆ ವರ್ಣದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದೆ. ಇಂತಿಂಥ ಆಹಾರವನ್ನು ತಿಂದೆ, ಇಂತಿಂಥ ಸುಖ ದುಃಖಗಳನ್ನನುಭವಿಸಿದೆ. ನನ್ನ ಇಷ್ಟು ಆಯಸ್ಸಿತ್ತು. ಆಮೇಲೆ ಅಲ್ಲಿಂದ ಚ್ಯುತನಾಗಿ ಆ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಆ ಗೋತ್ರದಲ್ಲಿ ಆ ವರ್ಣದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದೆ. ಇಂತಿಂಥ ಅಹಾರವನ್ನು ತಿಂದು ಇಂತಿಂಥ ಸುಖ-ದುಃಖಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದೆ. ಆಗ ಆಯುಃಪ್ರಮಾಣವು ಇಷ್ಟಿತ್ತು (ಅದು ಮುಗಿದು) ಅಲ್ಲಿಂದ ಚ್ಯುತನಾಗಿ ಇಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದೆ. ಹೀಗೆ ಅನೇಕ ಪೂರ್ವ ಜನ್ಮಗಳನ್ನು ಎಲ್ಲ ವಿವರಗಳೊಂದಿಗೆ ನೆನಪಿಗೆ ತಂದುಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲೆ.

“ಈಗ ನಿನಗೇನನ್ನಿಸುತ್ತದೆ. ನಿಗ್ರೋಧ, ಈ ರೀತಿಯ ತಪಸ್ಸು, ಪರಿಶುದ್ಧವಾದುದೋ ಪರಿಶುದ್ಧವಲ್ಲವೋ?” “ಭಂತೆ, ಈ ಬಗೆಯ ತಪಸ್ಸು ಪರಿಶುದ್ಧವಾದುದು, ಅಪರಿಶುದ್ಧವಾದುದಲ್ಲ.” “ಇದೂ ನಿಗ್ರೋಧ, ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದುದೂ, ಸಾರವಾದುದೂ ಆದ ತಪಸ್ಸಲ್ಲ. ಇದೂ ತೊಗಟೆಗೆ ಸಮಾನವಾಗಿದೆ.”

ಪರಿಶುದ್ಧವಾದ, ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದ ಸಾರದಿಂದ ಕೂಡಿದ ತಪಸ್ಸು

“ಭಂತೆ, ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದುದೂ, ಸಾರವಾದುದೂ ಆದ ತಪಸ್ಸು ಹೇಗಿರುತ್ತದೆ? ಭಗವಾನರು ಅಂಥ ತಪಸ್ಸು ಯಾವ ಗುರಿಗೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ವಿವರಿಸುವಂತಾಗಲಿ.”

“ನಾಲ್ಕು ಆಯಾಮಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಯಮವನ್ನು ಪಾಲಿಸುವವನ ತಪಸ್ಸು ನಾಲ್ಕು ಅಂಶಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಅವನು... ಆಸನವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಏಕಾಕಿಯಾಗಿರುತ್ತಾನೆ... ಅವನು ಪಂಚನೀವರಣಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಿಕೊಂಡು ಪಞ್ಞದಿಂದ ಉಪಕ್ಲೇಶಗಳನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸಿ ಚಿತ್ತದಲ್ಲಿ ಮೈತ್ರಿ ಭಾವನೆಯನ್ನು ತುಂಬಿಕೊಂಡಿರುತ್ತಾನೆ... ಮಹತ್ತಾದ ವಿಪುಲವಾದ ಮಹತ್ ಪ್ರಮಾಣದ ವೈರ ಹಿಂಸಾಬುದ್ಧಿರಹಿತವಾದ ಉಪೇಕ್ಖ ಭಾವನೆಯನ್ನು ಪ್ರಸರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅವನು ತನ್ನ ಅನೇಕ ಹಿಂದಿನ ಜನ್ಮಗಳನ್ನು ನೆನಪಿಗೆ ತಂದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ತನ್ನ ಹಿಂದಿನ ಒಂದು ಜನ್ಮವನ್ನು, ಎರಡನೆಯ ಜನ್ಮವನ್ನು, ಮೂರನೆಯ ಜನ್ಮವನ್ನು, ನಾಲ್ಕನೆಯ ಜನ್ಮವನ್ನು, ಐದನೆಯ ಜನ್ಮವನ್ನು ನೆನಪಿಗೆ ತಂದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಹೀಗೆ ಅನೇಕ ಪೂರ್ವ ಜನ್ಮಗಳನ್ನು ಎಲ್ಲ ವಿವರಗಳೊಂದಿಗೆ ನೆನಪಿಗೆ ತಂದುಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲವ ನಾಗುತ್ತಾನೆ. ಅವನು ದಿವ್ಯವಾದ ಪರಿಶುದ್ಧವಾದ ಸಾಧಾರಣ ಮಾನವರಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗದುದನ್ನು ನೋಡಬಲ್ಲವ ನಾಗುತ್ತಾನೆ. ಹೀನ ಜೀವಿಗಳನ್ನೂ, ಶ್ರೇಷ್ಠ ಜೀವಿಗಳನ್ನೂ, ಒಳ್ಳೆಯ ಬಣ್ಣವಿರುವ, ಕೆಟ್ಟ ಬಣ್ಣವಿರುವ ಜೀವಿಗಳನ್ನೂ, ಒಳ್ಳೆಯ ಗತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಜೀವಿಗಳ ಹುಟ್ಟನ್ನೂ ದುರ್ಗತಿಗೆ ಹೋಗುವ ಜೀವಿಗಳ ಹುಟ್ಟನ್ನೂ ನೋಡುತ್ತಾನೆ. ‘ಕಾಯಾ ವಾಚಾ ಮನಸಾ ದುಷ್ಕರ್ಮಗಳನ್ನೇ ಮಾಡುತ್ತಾ, ಶ್ರೇಷ್ಠರಾದವರನ್ನು ಅವಹೇಳನ ಮಾಡುತ್ತಾ ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಆಗುವ ಕರ್ಮಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾ ಇರುವವರು ಕಾಯದಿಂದ ಬೇರೆಯಾಗಿ ಮರಣ ಹೊಂದಿದ ಮೇಲೆ ಅಪಾಯ ದುರ್ಗತಿ ನಿಪಾತ ನಿರಯಗಳಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟುತ್ತಾರೆ. ಕಾಯಾ ವಾಚಾ ಮನಸಾ ಒಳ್ಳೆಯದನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾ ಶ್ರೇಷ್ಠರಾದವರನ್ನು ಅವಹೇಳನ ಮಾಡದೆ ಸಮ್ಯಕ್ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಸಮ್ಯಕ್ ದೃಷ್ಟಿಯ ಫಲವಾದ ಸತ್ಕರ್ಮಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾ ಇರುವವರು ಕಾಯದಿಂದ ಬೇರೆಯಾಗಿ ಮರಣ ಹೊಂದಿದ ಮೇಲೆ ಸುಗತಿ ಸ್ವರ್ಗಲೋಕದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟುತ್ತಾರೆ’ ಎಂಬುದನ್ನು ದಿವ್ಯವಾದ ಪರಿಶುದ್ಧವಾದ ಕಣ್ಣುಗಳಿಂದ ಸಾಧಾರಣ ಜನರಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗದುದನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾನೆ. ಹೀನ ಜೀವಿಗಳನ್ನೂ, ಶ್ರೇಷ್ಠ ಜೀವಿಗಳನ್ನೂ, ಒಳ್ಳೆಯ ಬಣ್ಣವಿರುವ ಜೀವಿಗಳನ್ನೂ, ಕೆಟ್ಟ ಬಣ್ಣವಿರುವ ಜೀವಿಗಳನ್ನೂ ಅವರವರ ಕರ್ಮಗಳಿಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಗತಿ ಪಡೆಯುವ ಜೀವಿಗಳನ್ನೂ ದುರ್ಗತಿಗೆ ಹೋಗುವ ಜೀವಿಗಳನ್ನೂ ನೋಡಬಲ್ಲವನಾಗುತ್ತಾನೆ.

“ನಿಗ್ರೋಧ, ಈ ಬಗೆಯ ತಪಸ್ಸು ಪರಿಶುದ್ಧವಾದುದೋ, ಪರಿಶುದ್ಧವಲ್ಲವೋ, ನಿನಗೆ ಏನನ್ನಿಸುತ್ತದೆ?” “ಭಂತೆ, ಈ ಬಗೆಯ ತಪಸ್ಸು ಪರಿಶುದ್ಧವಾದುದು, ಅಪರಿಶುದ್ಧವಾದುದಲ್ಲ. ಇಂಥ ತಪಸ್ಸು ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದುದೂ, ಸಾರವಾದುದೂ ಆಗಿದೆ.”

“ಹೀಗೆ ನಿಗ್ರೋಧ, ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದ, ಸಾರವಾದ ತಪಸ್ಸಿರುತ್ತದೆ. ನಿಗ್ರೋಧ, ನೀನು ‘ತಥಾಗತನು ಶಿಷ್ಯರಿಗೆ ಬೋಧಿಸಿರುವ ಧಮ್ಮವು ಹಿತವನ್ನುಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ, ಅತಿ ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದದ್ದಾಗಿರುತ್ತದೆ, ಅವರಿಗೆ ಆಧಾರವಾಗಿರುತ್ತದೆ’ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತೀಯಷ್ಟೆ. ನಿಗ್ರೋಧ, ಈ ಸ್ಥಿತಿಯು ಅತಿ ಉತ್ತಮವಾದದ್ದು, ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದದ್ದು. ನಾನು ನನ್ನ ಶಿಷ್ಯರಿಗೆ ಹೇಳಿಕೊಟ್ಟಿರುವಂಥದ್ದು. ನನ್ನ ಶಿಷ್ಯರು ಈ ಧಮ್ಮವನ್ನು ಪಾಲಿಸಿ ಹಿತವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅತಿ ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದುದನ್ನು ಸಾಧಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದೇ ತಮ್ಮ ಆಧಾರವೆಂದು ಮನಗಾಣುತ್ತಾರೆ.

ಇದನ್ನು ಕೇಳಿದ ಆ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕರು ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಸದ್ದನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾ “ಇದನ್ನು ನಮ್ಮ ಆಚಾರ್ಯರಿಂದ ತಿಳಿಯಲಿಲ್ಲ. ಇದಕ್ಕಿಂತ ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದುದನ್ನು ನಾವು ಅರಿಯೆವು.”

ನಿಗ್ರೋಧನು ಅಪ್ರತಿಭನಾದುದು

ಆಮೇಲೆ ಸಂಧಾನ ಗೃಹಪತಿಯು ‘ಬೇರೆಯ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಈ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕರು ಭಗವಾನರು ಹೇಳಿದುದನ್ನು ಗಮನವಿಟ್ಟು ಕೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಭಗವಾನರು ಹೇಳಿದುದನ್ನು ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಮನಃಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ್ದಾರೆ’ ಎಂಬುದನ್ನು ಅರಿತುಕೊಂಡನು. ನಿಗ್ರೋಧ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕನನ್ನು ಕುರಿತು ಹೀಗೆಂದನು- ‘ಭಂತೆ, ನಿಗ್ರೋಧ, ನೀವು ನನಗೆ ಗೃಹಪತಿ, ಸಮಣ ಗೋತಮನು ಯಾರೊಂದಿಗೆ ಸಲ್ಲಾಪ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ, ಅದು ನಿನಗೆ ಗೊತ್ತಿದೆ, ಯಾರೊಂದಿಗೆ ಸಮಾಲೋಚಿಸುತ್ತಾನೆ ಎಂಬುದು ನಿನಗೆ ಗೊತ್ತಿದೆ. ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಪಞ್ಞವನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದ್ದಾನೆ ಎಂಬುದು ನಿನಗೆ ಗೊತ್ತಿದೆ. ಆದರೆ ಸಮಣ ಗೋತಮನ ಪಞ್ಞವು ಅವನ ಏಕಾಂತತೆಯಿಂದ ಸೀಮಿತಗೊಂಡಿದೆ. ಶಿಷ್ಯರ ಸಭೆಯನ್ನು ಆತ ನಡೆಸಲಾರ. ಚರ್ಚೆಯನ್ನು ಮಾಡಲಾರ. ಅವನು ಗೌಣವಾದ ವಿಷಯಗಳ ನಿರೂಪಣೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗುತ್ತಾನೆ. ಒಂದೇ ಕಣ್ಣಿನ ಹಸುವೊಂದು (ಗಾಣದ ಎತ್ತಿನಂತೆ) ಸುತ್ತುತ್ತಾ ಕೇವಲ ಒಂದು ಕಡೆಯಿರುವುದನ್ನು ನೋಡಬಲ್ಲಂತೆ ಸಮಣ ಗೋತಮನ ಪಞ್ಞವು ಅವನ ಏಕಾಂತತೆಯಿಂದ ಸೀಮಿತಗೊಂಡಿದೆ. ಶಿಷ್ಯರ ಸಭೆಯನ್ನು ಆತನು ನಡೆಸಲಾರ, ಚರ್ಚೆಯನ್ನು ಮಾಡಲಾರ. ಗೃಹಪತಿ, ಸಮಣ ಗೋತಮನು ಈ ಸಭೆಗೆ ಬರುವುದಾದರೆ ಒಂದು ಪ್ರಶ್ನೆಯ ಮೂಲಕ ಅವನ ಮಿತಿಯನ್ನು ತೋರಿಸಬಹುದು. ಬರೀ ಗಡಿಗೆಯನ್ನು ಉರುಳಿಸಿಬಿಡುವಂತೆ ಅವನನ್ನು ಉರುಳಿಸಿಬಿಡಬಹುದು ಎಂದು ಹೇಳಿದೆಯಷ್ಟೆ. ಭಗವಾನರೂ ಅರಹಂತರೂ ಆದ ಸಮ್ಮಾಸಂಬುದ್ಧರು, ಭಂತೆ ಇಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಸಭೆಯನ್ನು ನಡೆಸಲಾರರು, ಒಂದೇ ಕಣ್ಣಿನ ಹಸು ಒಂದುಕಡೆಯಿರುವುದನ್ನು ನೋಡಬಲ್ಲಂತೆ ಸಮಣ ಗೋತಮರ ಪಞ್ಞವು ಸೀಮಿತವಾದುದು. ಒಂದೇ ಪ್ರಶ್ನೆಯಿಂದ ಅವನನ್ನು ಬರೀ ಗಡಿಗೆಯನ್ನು ಉರುಳಿಸುವಂತೆ ಉರುಳಿಸಿಬಿಡಬಹುದು ಎಂದು ನೀನು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದುದನ್ನು ತೋರಿಸಿಯೇಬಿಡು.”

ಇದನ್ನು ಕೇಳಿದ ನಿಗ್ರೋಧನು ಮೌನಿಯಾದನು, ಮಂಕು ಹಿಡಿದಂತವನಂತಾದನು, ಅಧೋಮುಖನಾಗಿ ಸೊಂಟವನ್ನು ಬಗ್ಗಿಸಿಕೊಂಡು ಏನನ್ನೂ ಯೋಚಿಸಲಾರದವನಾಗಿ ಅಪ್ರತಿಭನಾಗಿ ಕುಳಿತುಕೊಂಡನು. ಹೀಗಿರುವ ನಿಗ್ರೋಧ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕನ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಿಳಿದು ಅವನನ್ನು “ನೀನು ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದುದು ನಿಜವೇ?” ಎಂದು ಕೇಳಿದರು.

“ಭಂತೆ, ನಾನು ಹಾಗೆ ಹೇಳಿದ್ದು ನಿಜ. ನಾನೊಬ್ಬ ಮೂರ್ಖ, ನಾನೊಬ್ಬ ತಿಳಿಗೇಡಿ, ನಾನೊಬ್ಬ ಅವಿವೇಕಿ.”

“ನಿಗ್ರೋಧ, ಪರಿಬ್ಬಾಜಕರ ಹಿರಿಯರೂ ಅವರಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದವರೂ ಆಚಾರ್ಯ ಪ್ರಾಚಾರ್ಯರೂ ‘ಹಿಂದಿನ ಅರಹಂತರೂ ಸಮ್ಮಾಸಂಬುದ್ಧರೂ ಒಂದುಕಡೆ ಸೇರಿದಾಗ ಒಂದುಕಡೆ ಒಟ್ಟುಗೂಡಿದಾಗ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾ ಕೂಗಿಕೊಂಡು ಅನೇಕರೀತಿಯ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಬಾರದ ರಾಜಕಥೆ, ಚೋರಕಥೆ... ಸ್ತ್ರೀ ಕಥೆ... ಇರುವವರ ಕಥೆ ಇಲ್ಲದವರ ಕಥೆ ಮುಂತಾದ ಕಾಡುಹರಟೆಯಲ್ಲಿ ನೀನು ಮತ್ತು ನಿನ್ನ ಶಿಷ್ಯರಂತೆ ತೊಡಗುತ್ತಿದ್ದರು’ ಎಂಬುದನ್ನು ಕೇಳಿದ್ದೀಯಾ? ಅಥವಾ ಆ ಭಗವಂತರು ಅರಣ್ಯವನ ನಿರ್ಜನ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಶಬ್ದವಿಲ್ಲದ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ತಂಗಾಳಿ ಬೀಸುವ ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ಮನುಷ್ಯರಿಲ್ಲದ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಆಂತರಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಇಂದು ನಾನಿರುವಂತೆ ಇರುತ್ತಿದ್ದರು ಎಂಬುದನ್ನು ಕೇಳಿರುವೆಯೋ?”

“ಭಂತೆ, ಪರಿಬ್ಬಾಜಕರ ಹಿರಿಯರೂ ಅವರಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದವರೂ ಅವರ ಆಚಾರ್ಯ ಪ್ರಾಚಾರ್ಯರೂ- ‘ಹಿಂದಿನ ಅರಹಂತರೂ ಸಮ್ಮಾಸಂಬುದ್ಧರೂ ಒಂದುಕಡೆ ಸೇರಿದಾಗ ಒಂದುಡೆ ಒಟ್ಟುಗೂಡಿದಾಗ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾ ಕೂಗಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಅನೇಕರೀತಿಯ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಬಾರದ ರಾಜಕಥೆ, ಚೋರಕಥೆ... ಸ್ತ್ರೀ ಕಥೆ... ಇರುವವರ ಕಥೆ ಇಲ್ಲದವರ ಕಥೆ ಮುಂತಾದ ಕಾಡುಹರಟೆಯಲ್ಲಿ ನಾನು ಮತ್ತು ನನ್ನ ಶಿಷ್ಯರಂತೆ ನಿರತರಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ’ ಎಂದು ಕೇಳಿದ್ದೇನೆ. ‘ಭಗವಾನರು ಅರಣ್ಯವನ ನಿರ್ಜನ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಶಬ್ದವಿಲ್ಲದ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ತಂಗಾಳಿ ಬೀಸುವ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಮನುಷ್ಯರಿಲ್ಲದ ಎಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಗವಾನರ ಇಂದಿನ ರೀತಿಯಂತೆ ಇರುತ್ತಿದ್ದರು’ ಎಂದು ಹೇಳಿರುವುದನ್ನು ಕೇಳಿದ್ದೇನೆ.”

“ನಿಗ್ರೋಧ, ತಿಳಿದವನಾದ ನೀನು ‘ಭಗವಾನರು ಧಮ್ಮವನ್ನು ವಿಷದೀಕರಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಧಮ್ಮವನ್ನು ಸಾಧಿಸಬಲ್ಲ ಧಮ್ಮವನ್ನು ಬೋಧಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಚಿತ್ತವನ್ನು ಶಮನಗೊಳಿಸಬಲ್ಲ ಧಮ್ಮವನ್ನು ಬೋಧಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಚಿತ್ತವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಬಲ್ಲ ಧಮ್ಮವನ್ನು ಬೋಧಿಸಿದ್ದಾರೆ, ನಿಬ್ಬಾನವನ್ನು ಗಳಿಸಬಲ್ಲ ಧಮ್ಮವನ್ನು ಬೋಧಿಸಿದ್ದಾರೆ’ ಎಂಬುದನ್ನು ಅರಿತುಕೊಂಡಿಲ್ಲವೇ?”

ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯದ ಫಲ

ಇದನ್ನು ಕೇಳಿದ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕ ನಿಗ್ರೋಧನು ಭಗವಾನರನ್ನು ಕುರಿತು ಇಂತೆಂದನು- “ಮೂರ್ಖನೂ, ತಿಳಿಗೇಡಿಯೂ, ಅವಿವೇಕಿಯೂ ಆದ ನಾನು ಭಗವಾನರನ್ನು ಕುರಿತು ಕೆಟ್ಟ ಮಾತನ್ನಾಡಿದೆ. ಭಂತೆ, ಇಂದಿನ ತಪ್ಪನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿರುವ ನಾನು ಮುಂದೆ ಸಂಯಮವನ್ನು ಪಾಲಿಸಲು ಸಹಾಯಕವಾಗುವಂತೆ ನನ್ನನ್ನು ಶಿಷ್ಯನನ್ನಾಗಿ ಪರಿಗ್ರಹಿಸಿ.”

“ನಿಗ್ರೋಧ, ನನ್ನನ್ನು ಕುರಿತು ಹೇಳಿದುದು ಮೂರ್ಖತನ, ತಿಳಿಗೇಡಿತನ, ಅವಿವೇಕ. ಇದು ತಪ್ಪು. ತಪ್ಪನ್ನು ಅರಿತುಕೊಂಡಿರುವ ನಿನ್ನನ್ನು ಪರಿಗ್ರಹಿಸುತ್ತೇವೆ. ನಿಗ್ರೋಧ, ತಪ್ಪಾಗಿರುವುದನ್ನು ತಿಳಿದು ತಪ್ಪನ್ನೊಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವವನನ್ನು ಪರಿಗ್ರಹಿಸುವುದು ಆಚಾರ್ಯನಾದವನ ನಿಯಮ. ಮುಂದೆ ಆತನು ಸಂಯಮವನ್ನು ಸಾಧಿಸುತ್ತಾನೆ. ಆದರೆ ನಾನು ಇಷ್ಟನ್ನು ಹೇಳುತ್ತೇನೆ-

“ತಿಳಿದವನೂ, ಬುದ್ಧಿವಂತನೂ, ನಿಷ್ಕಪಟಿಯೂ, ನೇರವಾದ ನಡವಳಿಕೆಯುಳ್ಳವನೂ ಆದವನು ನನ್ನಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದರೆ ನಾನು ಧಮ್ಮವನ್ನು ಬೋಧಿಸುತ್ತೇನೆ. ನಾನು ಬೋಧಿಸಿದುದನ್ನು ಏಳು ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಪಾಲಿಸಲಿ. ಕುಲಪುತ್ರರಾದವರು ಯಾವುದನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಪಬ್ಬಜಿತರಾಗಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯದಲ್ಲಿ ನಿರತರಾಗುತ್ತಾರೋ ತಾವೇ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲ ಆ ಧಮ್ಮವನ್ನು ಸಾಧಿಸುತ್ತಾನೆ.

“ನಿಗ್ರೋಧ, ಏಳು ವರ್ಷಗಳಿರಲಿ, ತಿಳಿದವನೂ, ಬುದ್ಧಿವಂತನೂ ನಿಷ್ಕಪಟಿಯೂ, ನೇರವಾದ ನಡವಳಿಕೆಯುಳ್ಳವನೂ ಆದವನು ನನ್ನಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದರೆ ಧಮ್ಮವನ್ನು ಬೋಧಿಸುತ್ತೇನೆ. ನಾನು ಬೋಧಿಸಿದುದನ್ನು ಆರು ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಪಾಲಿಸಲಿ. ಕುಲಪುತ್ರರಾದವರು ಯಾವುದನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಪಬ್ಬಜಿತರಾಗಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯದಲ್ಲಿ ನಿರತರಾಗುತ್ತಾರೋ ತಾನೇ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲ ಈ ಧಮ್ಮವನ್ನು ಸಾಧಿಸುತ್ತಾನೆ. ಆರು ವರ್ಷ... ಐದು ವಷ್... ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷ... ಮೂರು ವರ್ಷ... ಎರಡು ವರ್ಷ... ಒಂದು ವರ್ಷ (ಹೀಗೆ ಮಾಡಲಿ). ಒಂದು ವರ್ಷದ ಮಾತಿರಲಿ, ತಿಳಿದವನೂ ಬುದ್ಧಿವಂತನೂ ನಿಷ್ಕಪಟಿಯೂ ನೇರವಾದ ನಡವಳಿಕೆಯುಳ್ಳವನೂ ಆದವನು ನನ್ನಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದರೆ ಧಮ್ಮವನ್ನು ಬೋಧಿಸುತ್ತೇನೆ. ನಾನು ಬೋಧಿಸಿದುದನ್ನು ಏಳು ತಿಂಗಳು ಪಾಲಿಸಲಿ. ಕುಲಪುತ್ರರಾದವರು ಯಾವುದನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಪಬ್ಬಜಿತರಾಗಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯದಲ್ಲಿ ನಿರತರಾಗುತ್ತಾರೋ ತಾವೇ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲ ಆ ಧಮ್ಮವನ್ನು ಸಾಧಿಸುತ್ತಾನೆ. ಆರು ತಿಂಗಳು ಪಾಲಿಸಲಿ... ಐದು ತಿಂಗಳು... ಮೂರು ತಿಂಗಳೂ... ಎರಡು ತಿಂಗಳು... ಒಂದು ತಿಂಗಳು... ಅರ್ಧ ತಿಂಗಳು. ನಿಗ್ರೋಧ ಅರ್ಧತಿಂಗಳಿರಲಿ, ತಿಳಿದವನೂ ಬುದ್ಧಿವಂತನೂ ನಿಷ್ಕಪಟಿಯೂ ನೇರವಾದ ನಡವಳಿಕೆಯುಳ್ಳವನೂ ಆದವನು ನನ್ನಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದರೆ ಧಮ್ಮವನ್ನು ಬೋಧಿಸುತ್ತೇನೆ. ನಾನು ಬೋಧಿಸಿದುದನ್ನು ಒಂದು ವಾರ ಪಾಲಿಸಲಿ. ಕುಲಪುತ್ರರಾದವರು ಯಾವುದಕ್ಕೋಸ್ಕರ ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಪಬ್ಬಜಿತರಾಗಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯದಲ್ಲಿ ನಿರತರಾಗುತ್ತಾರೋ ತಮ್ಮ ಪ್ರಯತ್ನದಿಂದಲೇ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲ ಆ ಧಮ್ಮವನ್ನು ಸಾಧಿಸಲಿ.

ಪರಿಬ್ಬಾಜಕರು ಮಂಕಾದುದು

“ನೀನೂ ಹೀಗೆ ಅಂದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು, ನಿಗ್ರೋಧ, ಶಿಷ್ಯರನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಸಮಣ ಗೋತಮನು ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದಾನೆ. ನೀನು ಹಾಗೆ ತಿಳಿಯಬಾರದು. ನಿನ್ನ ಆಚಾರ್ಯರಾಗಿರುವವರು ನಿನ್ನ ಆಚಾರ್ಯರಾಗಿಯೇ ಉಳಿಯಲಿ. ಮತ್ತೆ ನಿನಗೆ ಹೀಗೆನ್ನಿಸಲೂ ಬಹುದು- ‘ನಾವು ಪಾಲಿಸುತ್ತಿರುವ ನಿಯಮಗಳಿಂದ ನಮ್ಮನ್ನು ದೂರ ಮಾಡಲು ಸಮಣ ಗೋತಮನು ಪಾಲಿಸುತ್ತಿರುವ ನಿಯಮಗಳನ್ನೂ ನೀವು ತೊರೆಯಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ. ನಿನಗೆ ಹೀಗೆನ್ನಿಸಲೂ ಬಹುದು ‘ನಾವು ಅನುಸರಿಸುತ್ತಿರುವ ಗಳಿಕೆಯ ಮಾರ್ಗದಿಂದ ನಮ್ಮನ್ನು ದೂರಮಾಡಲು ಸಮಣ ಗೋತಮನು ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದಾನೆ’. ನೀವು ಉಳಿಯಿರಿ ಮತ್ತು ನೀನು ಹೀಗೆ ಅಂದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು- ‘ನಾವು ಅಕುಶಲವಾದವುಗಳು ಎಂದು ಅರಿತುಕೊಂಡಿದ್ದರೆ, ಅವು ಅಕುಶಲವಾದವುಗಳು ಎಂದು ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲುವಂತೆ ಮಾಡಲು ಸಮಣ ಗೋತಮನು ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದಾನೆ. ನೀನು ಹಾಗೆ ತಿಳಿಯಬಾರದು, ನಿಮ್ಮ ಆಚಾರ್ಯರಿಂದ ನೀವು ಯಾವುದನ್ನು ಅಕುಶಲವಾದದ್ದು ಎಂದು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಿ. ನೀನು ಹೀಗೆಂದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು, ನಿಗ್ರೋಧ- ‘ನಮ್ಮ ಆಚಾರ್ಯರಿಂದ ತಿಳಿದುಕೊಂಡಿರುವ ಕುಶಲ ಧರ್ಮಗಳಿಂದ ನಮ್ಮನ್ನು ದೂರವಿಡಲು ಸಮಣ ಗೋತಮನು ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದಾನೆ’. ನೀನು ಹೀಗೆ ತಿಳಿಯಬಾರದು. ನಿಮ್ಮ ಆಚಾರ್ಯರಿಂದ ಯಾವುದನ್ನು ಕುಶಲವಾದುದು ಎಂದು ಅರಿತುಕೊಂಡಿರುವಿರೋ ಅವು ಕುಶಲವಾದದ್ದು ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನೇ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ. ಶಿಷ್ಯರನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂಬ ಇಚ್ಛೆಯಿಂದಾಗಲಿ, ಪಾಲಿಸುತ್ತಿರುವ ನಿಯಮಗಳಿಂದ ನಿಮ್ಮನ್ನು ದೂರಮಾಡುವುದಕ್ಕಾಗಲೀ ನಿಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಯಿಂದ ನಿಮ್ಮನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಲೀ, ನೀವು ಆಚಾರ್ಯರು ಯಾವುದನ್ನು ಅಕುಶಲವಾದವು ಎಂದು ಬೋಧಿಸಿರುವರೋ ಅವು ಅಕುಶಲವೆಂದು ಮತ್ತಷ್ಟು ಮನದಟ್ಟು ಮಾಡುವುದಕ್ಕಾಗಲಿ, ನಿಮ್ಮ ಆಚಾರ್ಯರಿಂದ ಕಲಿತಿರುವ ಧರ್ಮಗಳು ಕುಶಲವೆಂದು ನೀವು ನಂಬಿದಲ್ಲಿ ಆ ನಂಬಿಕೆಯಿಂದ ನಿಮ್ಮವನ್ನು ದೂರ ಮಾಡುವುದಕ್ಕಾಗಲೀ, ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತಿಲ್ಲ. ನಿಗ್ರೋಧ, ಅಕುಶಲವಾದುವೂ, ತ್ಯಜಿಸಬೇಕಾದವೂ, ಕ್ಲೇಶಗಳನ್ನುಂಟುಮಾಡುವವೂ, ಜನ್ಮಾಂತರಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾದವೂ, ಭಯಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದವೂ ಆದ ನಿಯಮಗಳಿವೆ. ಅವುಗಳನ್ನು ತೊರೆಯುವ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ನಾನು ಬೋಧಿಸುತ್ತೇನೆ. ಆ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ನಡೆದಾಗ ಕ್ಲೇಶವನ್ನುಂಟುಮಾಡುವ ಕಾರಣದಿಂದ ದೂರವಾಗುತ್ತಾನೆ. ಪರಿಶುದ್ಧವಾದ ಭಾವನೆಗಳು ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ, ಪರಿಪೂರ್ಣವಾದ ಪಞ್ಞವು ಲಭ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ನೀವೇ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಂಥ ಅರಿವನ್ನು ನಿನಗೆ ತಂದುಕೊಡುತ್ತದೆ.”

“ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದುದನ್ನು ಕೇಳಿದ ಆ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕರು ಮೌನರಾದರು, ಮಂಕುಹಿಡಿದಂತಾದರು. ನಡುಬಗ್ಗಿಸಿ ಕೆಳಗೆ ಮುಖ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಏನೂ ತಿಳಿಯದಂತಾಗಿ ಅಪ್ರತಿಭರಾಗಿ ಕುಳಿತುಕೊಂಡರು. ಅವರ ಚಿತ್ತವು ಮಾರನ ವಶವಾಗಿತ್ತು. ಭಗವಾನರಿಗೆ ಹೀಗೆನ್ನಿಸಿತು- ‘ಮೂರ್ಖರಾದ ಇವರೆಲ್ಲರೂ ಪಾಪಬುದ್ಧಿಯಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದಾರೆ’. ಸಮಣ ಗೋತಮರು ತೋರಿಸುವ ಪವಿತ್ರವಾದ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಹೋಗೋಣ, ಏಳು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಹೆಚ್ಚಲ್ಲ’ ಎಂದು ಹೇಳುವವರು ಒಬ್ಬರೂ ಇಲ್ಲ. ಭಗವಾನರು ಉದುಂಬರಿಕಳು ಪರಿಬ್ಬಾಜಕರಿಗಾಗಿ ಕಟ್ಟಿಸಿದ್ದ ಆರಾಮದಲ್ಲಿ ಈ ರೀತಿಯ ಸಿಂಹನಾದವನ್ನು ಮಾಡಿದಮೇಲೆ ಆಕಾಶಕ್ಕೆ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿಯೇ ಗಿಜ್ಝಕೂಟ ಪರ್ವತಕ್ಕೆ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡಿದರು. ಸಂಧಾನ ಗೃಹಪತಿಯು ರಾಜಗಹಕ್ಕೆ ಹೊರಟನು.

ಇಲ್ಲಿಗೆ ಉದುಂಬರಿಕ ಸುತ್ತ ಮುಗಿಯಿತು.

The Long Discourses

|_III. The Chapter with Pāṭikaputta

DN25. ಉದುಂಬರಿಕ ಸುತ್ತ

Translations [20]

English

繁體字

日本語

Deutsch

Italiano

Português

Русский

Norsk

Srpski

עִבְרִית

हिंदी

ಕನ್ನಡ

বাংলা

Việt Ngữ

Bahasa Indonesia

සිංහල

ပြန်သွားရန်

ภาษาไทย

पाळिभासा (Pāli)

Reference