ಹೀಗೇ ಕೇಳಿದ್ದೇನೆ; ಒಮ್ಮೆ ಭಗವಾನರು ರಾಜಗಹದ ಹತ್ತಿರವಿದ್ದ ವೇಲುವನದ ಕಲಂದಕನಿವಾಪ (ಅಳಿಲುಗಳಿಗೆ ಆಹಾರ ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದ ಜಾಗ) ದಲ್ಲಿ ತಂಗಿದ್ದರು. ಆಗ ಸಿಂಗಾಲಕನೆಂಬ ಯುವಕನು ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಎದ್ದು ರಾಜಗಹ ನಗರದಿಂದ ಹೊರಕ್ಕೆ ಬಂದು ಒದ್ದೆಯನ್ನುಟ್ಟು ತಲೆಯ ಒದ್ದೆಗೂದಲನ್ನು ಉಜ್ಜಿಕೊಳ್ಳದೆ ಪೃಥ್ವಿಯ ಎಲ್ಲ ದಿಕ್ಕುಗಳಿಗೂ ನಮಸ್ಕರಿಸುತ್ತಿದ್ದನು. ಪೂರ್ವ ದಿಕ್ಕು, ದಕ್ಷಿಣ ದಿಕ್ಕು, ಪಶ್ಚಿಮ ದಿಕ್ಕು, ಉತ್ತರ ದಿಕ್ಕುಗಳನ್ನೂ, ಅಧೋ ದಿಕ್ಕು ಊರ್ಧ್ವ ದಿಕ್ಕುಗಳನ್ನೂ ನಮಸ್ಕರಿಸುತ್ತಿದ್ದನು.

ಭಗವಾನರು ಪೂರ್ವಾಹ್ನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಚೀವರವನ್ನುಟ್ಟುಕೊಂಡು ಪಿಂಡಪಾತ್ರೆಯನ್ನು ಹಿಡಿದುಕೊಂಡು ಭಿಕ್ಷೆಗಾಗಿ ಹೊರಟರು. ಯುವಕ ಗೃಹಸ್ಥನಾದ ಸಿಂಗಾಲಕನು ಸಕಾಲದಲ್ಲಿ ಎದ್ದು ರಾಜಗಹದ ಹೊರಗೆ ಹೋಗಿ ಒದ್ದೆಯನ್ನುಟ್ಟುಕೊಂಡೇ ಒದ್ದೆ ಕೂದಲಿನೊಂದಿಗೆ ಪೂರ್ವ, ದಕ್ಷಿಣ, ಪಶ್ಚಿಮ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ದಕ್ಕಿಗಳನ್ನೂ ಅಧೋ ಊರ್ಧ್ವ ದಿಸೆಗಳನ್ನೂ ನಮಸ್ಕರಿಸುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಅವರು ನೋಡಿದರು. ಅದನ್ನು ನೋಡಿದ ಅವರು ಸಿಂಗಾಲಕನಿಗೆ- “ಯುವಕ ಗೃಹಸ್ಥ, ಒದ್ದೆ ಬಟ್ಟೆಯನ್ನುಟ್ಟುಕೊಂಡು ಒದ್ದೆಗೂದಲಿನೊಂದಿಗೆ ರಾಜಗಹದ ಹೊರಗಡೆ ನಿಂತು ನಾಲ್ಕು ದಿಕ್ಕುಗಳನ್ನೂ ಅಧೋ ಊರ್ಧ್ವ ದಿಕ್ಕುಗಳಿಗೂ ನಮಸ್ಕರಿಸುತ್ತಿರುವುದು ಏತಕ್ಕೆ ?”

“ಭಂತೆ, ಕಾಲವಾದ ನನ್ನ ತಂದೆಯು ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದ- ‘ಮಗು, ದಿಕ್ಕುಗಳಿಗೆ ನಮಸ್ಕರಿಸು’. ನಾನು ಪಿತೃ ವಚನವನ್ನು ಪಾಲಿಸಲೋಸುಗ ಹಾಗೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಪಿತೃ ವಚನವನ್ನು ನಾನು ಮಾನ್ಯ ಮಾಡುತ್ತೇನೆ, ಗೌರವಿಸುತ್ತೇನೆ, ಪೂಜಿಸುತ್ತೇನೆ.”

ಆರು ದಿಕ್ಕುಗಳು

“ಈ ಆರು ದಿಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಆರ್ಯರಾದವರು ಈ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನಮಸ್ಕರಿಸಬಾರದು”. “ಆರ್ಯರ ವಿನಯವು ಆರು ದಿಕ್ಕುಗಳನ್ನು ನಮಸ್ಕರಿಸುವುದು ಹೇಗೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆಯೇ? ಭಂತೆ, ಅದನ್ನು ನಮಗೆ ಬೋಧಿಸಿ ದಿಕ್ಕುಗಳಿಗೆ ನಮಸ್ಕರಿಸುವುದು ಹೇಗೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಆರ್ಯರ ವಿನಯವು ವಿವರಿಸುವ ರೀತಿ ಯಾವುದು?”

“ಗೃಹಪತಿ ಪುತ್ರ, ಆಲಿಸು, ಹೇಳುತ್ತೇವೆ. ಅದನ್ನು ಮನನ ಮಾಡುವುದು ಒಳ್ಳೆಯದು.”

“ಭಂತೆ, ಹಾಗೆಯೇ ಆಗಲಿ” ಎಂದು ಗೃಹಪತಿ ಪುತ್ರನಾದ ಸಿಂಗಾಲಕನು ಭಗವಾನರಿಗೆ ಹೇಳಿದನು. ಭಗವಾನರು ಹೀಗೆ ನುಡಿದರು- “ಗೃಹಪತಿ ಪುತ್ರ, ಉತ್ತಮ ಶಿಷ್ಯನು ನಾಲ್ಕು ಕರ್ಮ ಕ್ಲೇಶಗಳನ್ನು ವರ್ಜಿಸಿರುತ್ತಾನೆ. ನಾಲ್ಕುರೀತಿಯ ಪಾಪಕರ್ಮಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾದ ನಾಲ್ಕು ಭಾವನೆಗಳು ಆತನಲ್ಲಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಸಂಪತ್ತಿಗೆ ಅಪಾಯನ್ನುಂಟುಮಾಡುವ ಆರು ಮಾರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ ಆತ ನಡೆಯುವುದಿಲ್ಲ. ಹೀಗೆ ಆತನು ಕೆಳಕ್ಕಿಳಿಯುವ ಹದಿನಾಲ್ಕು ಪಾಪಗಳನ್ನು ಮಾಡದೆ ಆರು ದಿಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಪೂಜಿಸುತ್ತಾನೆ. ಎರಡು ಲೋಕಗಳನ್ನೂ ಗೆಲ್ಲುತ್ತಾನೆ. ಕಾಯದಿಂದ ಬೇರೆಯಾಗಿ ಮರಣ ಹೊಂದಿದ ಮೇಲೆ ಸ್ವರ್ಗ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟುತ್ತಾನೆ.

ನಾಲ್ಕು ಕಮ್ಮ ಕ್ಲೇಶಗಳು

“ಬಿಡಬೇಕಾದ, ಕ್ಲೇಶವನ್ನುಂಟುಮಾಡುವ ನಾಲ್ಕು ಕರ್ಮಗಳಾವುವು? ಪ್ರಾಣಿಹಿಂಸೆಯು ಕ್ಲೇಶವನ್ನುಂಟು ಮಾಡುವ ಕರ್ಮ. ತನಗೆ ಸೇರದುದನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುವು, ಸಮಾಜ ಒಪ್ಪದ ಮತ್ತು ಸಂಯಮವಿಲ್ಲದ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಬಂಧವನ್ನಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು ಮತ್ತು ಸುಳ್ಳಾಡುವುದು- ಇವೂ ಕ್ಲೇಶವನ್ನುಂಟುಮಾಡುವ ಕರ್ಮಗಳು. ಈ ನಾಲ್ಕು ಕ್ಲೇಶಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದ ಕರ್ಮಗಳು.” ಭಗವಾನರು ಇಷ್ಟನ್ನು ಹೇಳಿದ ಮೇಲೆ ಮತ್ತೆ ಇಂತೆಂದರು-

“ಪ್ರಾಣಿಹಿಂಸೆ, ಸೇರದುದನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು, ಸುಳ್ಳು ಹೇಳುವುದು ಪರಸ್ತ್ರೀಯ ಹತ್ತಿರ ಹೋಗುವುದು ವಿವೇಕಿಗಳ ಪ್ರಶಂಸೆಗೆ ಅರ್ಹವಾಗಲಾರವು.

ನಾಲ್ಕು ಭಾವನೆಗಳು

“ಮಾಡಬಾರದು ಕರ್ಮಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ನಾಲ್ಕು ಭಾವನೆಗಳಾವುವು? ರಾಗದಿಂದ ಕೂಡಿದ ಭಾವನೆ, ದ್ವೇಷದಿಂದ ಕೂಡಿದ ಭಾವನೆ, ಮೋಹದಿಂದ ಕೂಡಿದ ಭಾವನೆ, ಭಯದಿಂದ ಕೂಡಿದ ಭಾವನೆ- ಇವುಗಳು ಅಂಥ ಕರ್ಮಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತವೆ. ಗೃಹಪತಿ ಪುತ್ರ, ಉತ್ತಮ ಶಿಷ್ಯನು ರಾಗ ದ್ವೇಷ ಮೋಹ ಭಯಗಳಿಂದ ಕೂಡಿರುವ ಭಾವನೆಗಳನ್ನಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಇಂಥ ಭಾವನೆಗಳಿಂದಾಗುವ ನಾಲ್ಕು ಬಗೆಯ ಕರ್ಮಗಳನ್ನು ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ.” ಭಗವಾನರು ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದರು. ಹೇಳಿದಮೇಲೆ ಇಂತೆಂದರು:

“ರಾಗ ದ್ವೇಷ ಮೋಹ ಭಯಗಳನ್ನುಳ್ಳವನು ಧರ್ಮದಿಂದ ದೂರವಿರುತ್ತಾನೆ. ಕೃಷ್ಣಪಕ್ಷದ ಚಂದ್ರನಂತೆ ತನ್ನ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ರಾಗ ಮೋಹ ದ್ವೇಷ ಭಯವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಧರ್ಮವನ್ನು ಪಾಲಿಸುವವನ ಯಶಸ್ಸು ಶುಕ್ಲಪಕ್ಷದ ಚಂದ್ರನಂತೆ ಬೆಳಗುತ್ತದೆ.

ಅಪಾಯಕ್ಕೆ ಒಯ್ಯುವ ನಡತೆಗಳು

“ಸಂಪತ್ತಿಗೆ ಅಪಾಯವನ್ನು ತರುವ ಆರು ಮಾರ್ಗಗಳಾವುವು? ಮತಿಗೆಡಿಸುವ ಸುರೆ ಮದ್ಯ ಮುಂತಾದ ಪಾನೀಯಗಳು, ಗೃಹಪತಿ ಪುತ್ರ, ಸಂಪತ್ತಿಗೆ ಹಾನಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡುತ್ತವೆ. ಅಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬೀದಿಗಳಲ್ಲಿ ಅಲೆದಾಡುವುದು ಸಂಪತ್ತಿಗೆ ಹಾನಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ. ಕೆಟ್ಟ ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ ಕೂಡಿಕೊಂಡು ಅಂಥವರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ವಿನೋದಗಳಲ್ಲಿ ಮಗ್ನನಾಗುವುದು ಸಂಪತ್ತಿಗೆ ಹಾನಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ. ಎಚ್ಚರಿಕೆಯನ್ನು ಹಾಳುಮಾಡುವ, ಜೂಜಿನಲ್ಲಿ ಮಗ್ನನಾಗುವುದು ಸಂಪತ್ತಿಗೆ ಹಾನಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡುತ್ತವೆ. ಪಾಪಿಗಳಾದವರ ಸ್ನೇಹವು ಸಂಪತ್ತಿಗೆ ಅಪಾಯವನ್ನುಂಟುಮಾಡುತ್ತವೆ. ಆಲಸಿಕೆಯು ಸಂಪತ್ತಿಗೆ ಅಪಾಯವನ್ನುಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಸುರಾಪಾನದ ಆರು ಅಪಾಯಗಳು

“ಗೃಹಪತಿ ಪುತ್ರ, ಸುರೆ ಮದ್ಯ ಮುಂತಾದ ಪಾನೀಯಗಳ ಸೇವನೆಯಿಂದ ಆಗುವ ಬುದ್ಧಿ ಭ್ರಮಣೆಯಿಂದ ಆರು ಅಪಾಯಗಳು ಉಂಟಾಗುತ್ತವೆ. ಧನ ಹಾನಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಕಲಹಗಳು ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ರೋಗಗಳಿಗೆ ಆಸ್ಪದವಾಗುತ್ತದೆ. ಒಳ್ಳೆಯ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಅವನ ಹೆಸರು ಹಾಳಾಗುತ್ತದೆ. ಕೋಪವು ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ವಿವೇಕವು ದುರ್ಬಲಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ಆರು ಕೆಟ್ಟ ಫಲಿತಾಂಶಗಳು ಸುರೆ ಮದ್ಯ ಸೇವನೆಯಿಂದುಂಟಾಗುತ್ತವೆ.

ವಿಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅಲೆದಾಡುವುದರಿಂದ ಆಗುವ ಆರು ಅಪಾಯಗಳು

“ಅಲೆದಾಡುವುದರಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಆರು ಅಪಾಯಗಳು ಯಾವುವು? ಅವನ ಜೀವಕ್ಕೆ ಅಪಾಯವಿರುತ್ತದೆ. ಅವನ ಹೆಂಡತಿ ಮಕ್ಕಳಿಗೂ ಅವನ ರಕ್ಷಣೆ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಪಾಪಕೃತ್ಯಗಳನ್ನು ಮಾಡುವವನೆಂದು ಅವನನ್ನು ಜನರು ಶಂಕಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವನು ನಿಂದೆ ಬೈಗುಳಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತಾನೆ. ಬಹುವಿಧದ ದುಃಖ ಅವನನ್ನು ಸುತ್ತಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಗೃಹಪತಿ ಪುತ್ರ, ಅಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅಲೆದಾಡುವುದರಿಂದ ಈ ಆರು ಅಪಾಯಗಳುಂಟಾಗುತ್ತವೆ.

ವಿನೋದಗಳಿಂದಾಗುವ ಆರು ಅಪಾಯಗಳು

ಗೃಹಪತಿ ಪುತ್ರ, ಕೆಟ್ಟವರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಂಡು ವಿನೋದಗಳಲ್ಲಿ ಮಗ್ನರಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಆಗುವ ಆರು ಅಪಾಯಗಳಾವುವು? ಎಲ್ಲಿ ನೃತ್ಯವಿದೆ, ಎಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತವಿದೆ, ಎಲ್ಲಿ ವಾದ್ಯ ಸಂಗೀತವಿದೆ, ಎಲ್ಲಿ ಕೇಳಿಕೆ ಇದೆ, ಎಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಅಣಕಿಸುವಿಕೆ ಇದೆ, ಎಲ್ಲಿ ಘಟ ಮುಂತಾದ ವಾದ್ಯಗಳ ಸಂಗೀತವಿದೆ ಎಂಬುದರಲ್ಲಿಯೇ ಆತ ನಿರತನಾಗಿರುತ್ತಾನೆ. ಕೆಟ್ಟ ವಿನೋದಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವುದರಿಂದ ಆಗುವ ಅಪಾಯ ಇವು.

ದ್ಯೂತದಿಂದಾಗುವ ಆರು ಅಪಾಯಗಳು

“ದ್ಯೂತಗಳಲ್ಲ ತೊಡಗುವುದರಿಂದ ಆಗುವ ಆರು ಅಪಾಯಗಳಾವುವು? ಅದರಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದಾಗ ವೈರವು ಹುಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಸೋತಾಗ ಹಣವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡು ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಶೋಕಪಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಜೂಜುಕೋರನ ಧನವು ಹಾಳಾಗುತ್ತದೆ. ಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ಅವನ ಮಾತುಗಳು ನಡೆಯುವುದಿಲ್ಲ. ಮಿತ್ರರೂ ಅಧಿಕಾರಿಗಳೂ, ದೂರವಾಗುತ್ತಾರೆ. ಕೊಟ್ಟು ತರುವವರು ಅವನನ್ನು ದೂರವಿಡುತ್ತಾರೆ. ‘ಈ ಜೂಜುಕೋರನು ಹೆಂಡತಿ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಸಾಕಲಾರ’ ಎಂದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಗೃಹಪತಿ ಪುತ್ರ, ಜೂಜಿನಲ್ಲಿ ಮಗ್ನನಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಈ ಆರು ಅಪಾಯಗಳುಂಟಾಗುತ್ತದೆ.

ಪಾಪಿ ಮಿತ್ರರಿಂದಾಗುವ ಆರು ಅಪಾಯಗಳು

“ಗೃಹಪತಿ ಪುತ್ರ, ಕೆಟ್ಟ ಸಹವಾಸದಿಂದ ಆಗುವ ಅಪಾಯಗಳಾವುವು? ದೂರ್ತನಾದವನ ಸಂಗಡ ಅವನಿರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ವ್ಯಭಿಚಾರಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಅವನಿರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಕುಡುಕನ ಜೊತೆಗೆ ಸೇರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ, ಮೋಸಗಾರನ ಜೊತೆಗೆ ಅವನಿರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ವಂಚಕನ ಜೊತೆಗೆ ಅವನಿರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಹಿಂಸಿಸುವವನ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಅವನಿರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಹಿಂಸಿಸುವವನ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಅವನಿರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ಆರು ಬಗೆಯ ಜನರಿಂದ ಆರು ರೀತಿಯ ಅಪಾಯಗಳು ಅವನಿಗಾಗುತ್ತವೆ.

ಆಲಸ್ಯದ ಆರು ಅಪಾಯಗಳು

“ಸೋಮಾರಿತನದಿಂದ ಯಾವ ಆರು ಉಪಾಯಗಳಾಗುತ್ತವೆ? ಈಗ ಬಹಳ ಚಳಿ ಇದೆ. ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದಕ್ಕಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಈಗಂತೂ ಸೆಕೆ ಬಹಳ, ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದಕ್ಕಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಈಗಿನ್ನೂ ಕಾಲವೇ ಆಗಿಲ್ಲ, ಕೆಲಸ ಮಾಡಬೇಕಾದುದಿಲ್ಲ. ಈಗಂತೂ ಕಾಲ ಮೀರಿ ಹೋಯಿತು, ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದಕ್ಕಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ತುಂಬ ಹಸಿವಾಗಿದೆ, ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದಕ್ಕಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಹೊಟ್ಟೆ ತುಂಬಿ ಹೋಗಿದೆ, ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದಕ್ಕಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಹೀಗೆ ಸೋಮಾರಿಯಾದವನು ಅಂದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಅವನಿಂದ ಆಗಬೇಕಾದ ಕೆಲಸವಾವುದೂ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ. ಅವನಿಗಿರುವ ಸಂಪತ್ತು ಕ್ಷೀಣಿಸುತ್ತದೆ. ಬರಬೇಕಾದ ಸಂಪತ್ತು ಸಿಗುವುದೇ ಇಲ್ಲ. ಗೃಹಪತಿ ಪುತ್ರ, ಸೋಮಾರಿತನದಿಂದ ಈ ಆರು ಅಪಾಯಗಳಿವೆ.” ಭಗವಾನರು ಇಷ್ಟನ್ನು ಹೇಳಿದರು. ಹೇಳಿದ ಮೇಲೆ ಮತ್ತೆ ಇಂತೆಂದರು-

“ಪಾನಕ್ಕಾಗಿ ಕೆಲವರು ಸ್ನೇಹಿತರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಕೆಲವರು ‘ಪ್ರಿಯ ಸ್ನೇಹಿತ, ಪ್ರಿಯ ಸ್ನೇಹಿತ’ ಎಂದು ಹೊಗಳಿಕೊಂಡು ಸ್ನೇಹಿತರಂತೆ ತೋರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಅವಶ್ಯಕವಿದ್ದಾಗ ಸಹಾಯಕ್ಕೆ ಬರುವವನು ನಿಜವಾದ ಸಖನಾಗುತ್ತಾನೆ.

“ಹೊತ್ತು ಹುಟ್ಟಿದ ಮೇಲೆ ಮಲಗಿರುವವನು, ಪರನಾರಿಯಲ್ಲಿ ಅನುರಕ್ತನಾಗುವವನು, ವೈರತನವನ್ನು ಬೆಳೆಸುವವರ ಮತ್ತು ಅನರ್ಥವನ್ನುಂಟುಮಾಡುವವರ ಗೆಳೆತನವನ್ನು ಬೆಳೆಸುವವನು, ಕಠಿಣವಾದ ಹೃದಯವಿರುವವನು ಧ್ವಂಸವಾಗುತ್ತಾನೆ.

“ಪಾಪಿಗಳಾದವರೊಡನೆ ಸಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಸುವವನು, ಪಾಪದ ದಾರಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಹೋಗುವವನು ಈ ಲೋಕ ಮತ್ತು ಪರಲೋಕಗಳೆರಡರಲ್ಲಿಯೂ ಧ್ವಂಸವಾಗಿ ಹೋಗುತ್ತಾನೆ.

“ಕೇಳಿಕೆ ನೃತ್ಯ ಗೀತೆ ಕುಡಿತ ಹಗಲು ನಿದ್ರೆ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಅಲೆದಾಟ ಪಾಪಿಗಳ ಸಖ್ಯ ಕಠಿಣತೆಯಿಂದ ಕೂಡಿರುವುದು ಮನುಷ್ಯನನ್ನು ಧ್ವಂಸ ಮಾಡಿಬಿಡುತ್ತವೆ.

“ಜೂಜಿನಲ್ಲಿ ನಿರತನಾಗಿ ಸುರೆಯನ್ನು ಕುಡಿಯುವವನಾಗಿ ಇತರರಿಗೆ ಪ್ರಾಣ ಸಮರಾದ ಸ್ತ್ರೀಯರಲ್ಲಿ ಅನುರಕ್ತನಾಗಿ ಹೀನರ ಸೇವೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ವಿವೇಕಿಗಳಿಂದ ದೂರನಾಗಿರುತ್ತಾ ಇರುವವನು ಕೃಷ್ಣ ಪಕ್ಷದ ಚಂದ್ರನಂತೆ ನಾಶವಾಗುತ್ತಾನೆ.

“ಮೋಸಗಾರನಾದವನು, ಕುಡುಕನಾದವನು ಹಣವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡವನು, ಯಾವುದೂ ಇಲ್ಲದವನು, ಪಿಪಾಸೆಗಳಿಂದ ತುಂಬಿರುವವನು ಪಾಪಕೃತ್ಯಗಳಲ್ಲೇ ತೊಡಗಿರುವವನು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಕಲ್ಲು ಮುಳುಗುವಂತೆ ಋಣದಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿ ಹೋಗುತ್ತಾನೆ. ಬಹುಬೇಗ ಅವನನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುವವರನ್ನು ನಿಸ್ಸಹಾಯಕರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಬಿಡುತ್ತಾನೆ.

“ಹಗಲಿನಲ್ಲಿ ನಿದ್ರೆ ಮಾಡುತ್ತಾ, ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ನಿದ್ರೆಗೆಡುತ್ತಾ, ಯಾವಾಗಲೂ ವ್ಯಭಿಚಾರಿಗಳ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಇರುತ್ತಾ ಪಾನಮತ್ತನಾದವನು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಇರಲು ಅನರ್ಹನಾಗಿರುತ್ತಾನೆ.

“ಚಳಿಯು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ, ಸೆಕೆಯು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ, ವೇಳೆಯಾಗಿಯೇ ಹೋಯಿತು ಎಂದುಕೊಂಡು ಮಾಡಬೇಕಾದುದನ್ನು ಮಾಡದ ಯುವಕನು ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ.

“ಶೀತ ಉಷ್ಣ ತೃಣ ಮಾತ್ರದವು ಎಂದು ತಿಳಿದು ಮಾಡಬೇಕಾದ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡುವವನು ಎಂದೂ ಸುಖದಿಂದ ವಂಚಿತನಾಗುವುದಿಲ್ಲ.

ಮಿತ್ರ ರೂಪದ ಶತ್ರುಗಳು

“ಗೃಹಪತಿ ಪುತ್ರ, ಈ ನಾಲ್ಕುಬಗೆಯ ಜನರು ಮಿತ್ರ ರೂಪದ ಶತ್ರುಗಳು ಎಂದು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಇದ್ದುದೆಲ್ಲವನ್ನೂ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವವನು, ಬರೀ ಮಾತಾಡುವವನು, ಹೊಗುತ್ತಿರುವವನು, ನಷ್ಟವನ್ನುಂಟುಮಾಡುವವನು.

“ಇದ್ದುದೆಲ್ಲವನ್ನೂ ದೋಚಿಕೊಳ್ಳುವವನು ನಾಲ್ಕು ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಮಿತ್ರರೂಪದ ಶತ್ರುವಾಗಿರುತ್ತಾನೆ. ಯಾವಾಗಲೂ ಕೇಳುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತಾನೆ, ಅತಿ ಕಡಿಮೆ ಕೊಟ್ಟು ಬಹು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಭಯದಿಂದ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ, ತನ್ನ ಹಿತವನ್ನೇ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ.

“ಅತಿಯಾಗಿ ಮಾತನಾಡುವವನು ಈ ನಾಲ್ಕು ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಮಿತ್ರ ರೂಪನಾದ ಶತ್ರುವೆಂದು ಬಗೆಯಬೇಕು- ಹಿಂದೆ ಎಂದೋ ಆದುದನ್ನು ಹೇಳಿ ಮಿತ್ರನಾಗುತ್ತಾನೆ. ಮುಂದೆ ಏನನ್ನೋ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತೇನೆಂದು ಹೇಳಿ ಮಿತ್ರನಾಗುತ್ತಾನೆ, ನಿರರ್ಥಕವಾದ ಮಾತುಗಳನ್ನಾಡಿ ಸ್ನೇಹ ಬೆಳೆಸುತ್ತಾನೆ. ಅವಶ್ಯಕತೆ ಇರುವಾಗ ಏನೋ ನೆಪವನ್ನು ಹೇಳಿಬಿಡುತ್ತಾನೆ. ಈ ರೀತಿ ಇರುವ ನಾಲ್ಕುಬಗೆಯ ಜನರು ಬರೀ ಮಾತಿನಲ್ಲೇ ಮುಗಿಸುವ ಮಿತ್ರರೂಪದ ಶತ್ರುಗಳು.

“ಹೊಗಳುವವನನ್ನು ಈ ನಾಲ್ಕು ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಮಿತ್ರ ರೂಪದ ಶತ್ರು ಎಂದು ತಿಳಿಯಬೇಕು, ಗೃಹಪತಿ ಪುತ್ರ. ಯಾವುದು ಪಾಪ ಎಂಬುದನ್ನು ಹೇಳದೆ ನೀನು ಹೇಳುವುದನ್ನು ಒಪ್ಪಿಬಿಡುತ್ತಾನೆ, ಯಾವುದು ಒಳ್ಳೆಯದು ಎಂದು ಹೇಳದೆ ನೀನು ಹೇಳುವುದನ್ನು ಒಪ್ಪಿಬಿಡುತ್ತಾನೆ. ಎದುರಿಗಿದ್ದಾಗ ನಿನ್ನ ವರ್ಣನೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾನೆ, ಬೇರೆಯವರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ನಿನ್ನನ್ನು ತೆಗಳುತ್ತಾನೆ. ಗೃಹಪತಿ ಪುತ್ರ, ಹೊಗಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ ನಿರತನಾದವನನ್ನು ಈ ನಾಲ್ಕು ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಮಿತ್ರರೂಪದ ಶತ್ರು ಎಂದು ತಿಳಿಯಬೇಕು.

“ನಷ್ಟವನ್ನುಂಟುಮಾಡುವವನು ಮಿತ್ರರೂಪದ ಶತ್ರುವೆಂದು ಈ ನಾಲ್ಕು ಕಾರಣಗಳಿಂದ ತಿಳಿಯಬೇಕು- ಕುಡಿಯುವುದರಲ್ಲಿ ನಿನಗೆ ಸಹಾಯಕನಾಗಿರುತ್ತಾನೆ, ಅಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅಲೆದಾಡುವುದಕ್ಕೆ ನಿನಗೆ ಸಹಾಯಕನಾಗಿರುತ್ತಾನೆ, ಕೆಟ್ಟ ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ನಿನಗೆ ಸಹಾಯಕನಾಗುತ್ತಾನೆ, ಜೂಜಾಡುವಾಗ ನಿನಗೆ ಸಹಾಯಕನಾಗಿರುತ್ತಾನೆ. ಈ ನಾಲ್ಕು ರೀತಿಯ ಸಹಾಯಕರನ್ನು ಮಿತ್ರರೂಪದ ಶತ್ರುಗಳೆಂದು ಬಗೆ.”

ಭಗವಾನರು ಇಷ್ಟನ್ನು ಹೇಳಿದರು. ಮತ್ತೆ ಹೀಗೆಂದು ನುಡಿದರು-

“ದೋಚುವ ಬುದ್ಧಿಯಿರುವವನು, ಹೊಗಳುವುದರಲ್ಲೇ ನಿರತನಾದವನು, ಹೇಳಿದಂತೆ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳುವವನು ಮತ್ತು ದುಷ್ಟ ಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ನಿನ್ನ ಜೊತೆಗಿರುವವನು ನಾಲ್ಕು ಬಗೆಯ ಅಮಿತ್ರರು ವಿವೇಕಿಗಳು ಇದನ್ನು ತಿಳಿಯುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗೆ ತಿಳಿದು ಭಯಂಕರವಾದ ಮಾರ್ಗಗಲ್ಲಿ ಹೋಗುವುದೇ ಇಲ್ಲ.

ಸಹೃದಯ ಮಿತ್ರರು

“ಗೃಹಪತಿ ಪುತ್ರ, ಈ ನಾಲ್ಕು ರೀತಿಯ ಜನರನ್ನು ಒಳ್ಳೆಯ ಹೃದಯವುಳ್ಳ ಮಿತ್ರರೆಂದು ಅರಿತುಕೋ- ಉಪಕಾರ ಮಾಡುವವನು, ನಿನ್ನ ಸುಖ-ದುಃಖಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಭಾಗಿಯಾಗುವವನು, ಬುದ್ಧಿವಾದ ಹೇಳುವವನು, ಅನುಕಂಪವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವವನು.

“ನಾಲ್ಕು ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಉಪಕಾರಿಯಾದವನನ್ನು ಒಳ್ಳೆಯ ಮಿತ್ರನೆಂದು ತಿಳಿ. ನಿನ್ನನ್ನು ಮದ್ಯದ ಅಮಲಿನಿಂದ ರಕ್ಷಿಸುತ್ತಾನೆ, ನೀನು ಅಮಲಿನಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ನಿನ್ನ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುತ್ತಾನೆ. ನೀನು ಭೀತಿಗೊಂಡಾಗ ಅವನು ನಿನಗೆ ಆಶ್ರಯದಾತನಾಗುತ್ತಾನೆ, ಯಾವುದಾದರೂ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಬೇಕಾದರೆ ನಿನಗೆ ಬೇಕಾಗುವುದರ ಎರಡರಷ್ಟು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಈ ನಾಲ್ಕು ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಉಪಕಾರಿಯಾದವನನ್ನು ಮಿತ್ರನೆಂದು ತಿಳಿ.

“ಈ ನಾಲ್ಕು ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿ ನಿನ್ನ ಸುಖ ದುಃಖಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಭಾಗಿಯಾಗುವವನನ್ನು ಮಿತ್ರನೆಂದು ತಿಳಿ- ತನ್ನ ಗುಟ್ಟನ್ನು ನಿನಗೆ ತಿಳಿಸುತ್ತಾನೆ. ನಿನ್ನ ಗುಟ್ಟನ್ನು ಬೇರೆಯವರು ತಿಳಿಯದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ನಿನ್ನ ಕಷ್ಟದಲ್ಲಿ ನಿನ್ನ ಕೈಬಿಡುವುದಿಲ್ಲ. ನಿನಗಾಗಿ ಪ್ರಾಣ ಕೊಡಲೂ ಸಿದ್ಧನಾಗಿರುತ್ತಾನೆ. ಈ ನಾಲ್ಕು ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಸುಖ ದುಃಖಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಭಾಗಿಯಾದವನನ್ನು ಒಳ್ಳೆಯ ಮಿತ್ರನೆಂದು ತಿಳಿ.

“ಈ ನಾಲ್ಕು ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಬುದ್ಧಿ ಹೇಳುವವನನ್ನು ಒಳ್ಳೆಯ ಮಿತ್ರನೆಂದು ತಿಳಿ- ಪಾಪಗಳನ್ನು ಮಾಡದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ, ಒಳ್ಳೆಯದನ್ನು ಮಾಡುವಂತೆ ಹುರಿದುಂಬಿಸುತ್ತಾನೆ. ನೀನು ಕೇಳದೆ ಇರುವುದನ್ನು ನಿನಗೆ ತಿಳಿಸುತ್ತಾನೆ, ಸ್ವರ್ಗ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಹೋಗುವ ದಾರಿಯನ್ನು ನಿನಗೆ ತೋರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಈ ನಾಲ್ಕು ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಬುದ್ಧಿ ಹೇಳುವವನನ್ನು ಒಳ್ಳೆಯ ಮಿತ್ರನೆಂದು ತಿಳಿ.

“ಗೃಹಪತಿ ಪುತ್ರ, ನಾಲ್ಕು ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಅನುಕಂಪಿಯಾದವನನ್ನು ಒಳ್ಳೆಯ ಮಿತ್ರನೆಂದು ತಿಳಿ- ನೀನು ಕಷ್ಟದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಅವನು ಸಂತೋಷಪಡುವುದಿಲ್ಲ, ನೀನು ಸುಖದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಸಂತೋಷಿಸುತ್ತಾನೆ, ಯಾರಾದರೂ ನಿನ್ನ ನಿಂದೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದಾಗ ಅದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುತ್ತಾನೆ, ನಿನ್ನನ್ನು ಹೊಗಳುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಅವನೂ ನಿನ್ನ ಪ್ರಶಂಸೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ಅನುಕಂಪಿಯಾದವನನ್ನು ಒಳ್ಳೆಯ ಮಿತ್ರನೆಂದು ತಿಳಿ.”

ಭಗವಾನರು ಇದನ್ನು ಹೇಳಿದರು. ಮತ್ತೆ ಸುಗತರು ಇಂತೆಂದು ನುಡಿದರು-

“ಉಪಕಾರಿಯಾದವನೂ ಸುಖದುಃಖಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಭಾಗಿಯಾಗುವವನೂ, ಬುದ್ಧಿ ಮಾತನ್ನು ಹೇಳುವವನೂ ಅನುಕಂಪಿಯೂ ನಿಜವಾದ ಮಿತ್ರ. ವಿವೇಕಿಯಾದವನೂ ಮಿತ್ರ. ಈ ನಾಲ್ಕು ಬಗೆಯ ಜನರನ್ನು ಮಿತ್ರರೆಂದು ತಿಳಿದು ತಾಯಿಯಾದವಳು ಮಗನನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸುವಂತೆ ಅವರನ್ನು ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಕಾಣಬೇಕು.

“ಶೀಲಸಂಪನ್ನನಾದವನು ಜ್ಯೋತಿಯಂತೆ ಬೆಳಗುತ್ತಾನೆ.

“ಜೇನು ನೊಣವು ಜೇನು ತುಪ್ಪವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವಂತೆ, ಅವನ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲವನಾಗುತ್ತಾನೆ. ಅವನ ಐಶ್ವರ್ಯವು ಹುತ್ತದಂತೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ.

“ಹೀಗೆ ಸಿರಿಯನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿ ತನ್ನ ಕುಲಕ್ಕೂ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೂ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲಿ. ತಾನು ಗಳಿಸಿದ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ನಾಲ್ಕು ಭಾಗ ಮಾಡಲಿ. ಸ್ನೇಹವು ಬೆಳೆಯುವಂತೆ ವರ್ತಿಸಲಿ. ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ತನ್ನ ಸುಖಕ್ಕಾಗಿ ವೆಚ್ಚ ಮಾಡಲಿ. ಎರಡು ಭಾಗವನ್ನು ತನ್ನ ವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಲು ಉಪಯೋಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಿ. ನಾಲ್ಕನೆಯ ಭಾಗವನ್ನು ಅಪತ್ಸಮಯಕ್ಕೆ ಒದಗುವಂತೆ ಕೂಡಿಡಲಿ.

ಆರು ದಿಕ್ಕುಗಳ ರಕ್ಷಣೆ

“ಗೃಹಪತಿ ಪುತ್ರ, ಉತ್ತಮನಾದ ಶಿಷ್ಯನು ಆರು ದಿಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ರಕ್ಷಿಸುತ್ತಾನೆ? ಇವನ್ನು ಆರು ದಿಕ್ಕುಗಳೆಂದು ತಿಳಿ. ಮಾತಾಪಿತರೇ ಪೂರ್ವ ದಿಕ್ಕೆಂದು ತಿಳಿ, ಆಚಾರ್ಯರು ದಕ್ಷಿಣ ದಿಕ್ಕೆಂದು ತಿಳಿ, ಪತ್ನೀಪುತ್ರರು ಪಶ್ಚಿಮ ದಿಕ್ಕೆಂದು ತಿಳಿ, ಮಿತ್ರರೂ ಬುದ್ಧಿ ಹೇಳುವ ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಗಳು ಉತ್ತರ ದಿಕ್ಕೆಂದು ತಿಳಿ, ದಾಸ ಕರ್ಮಚಾರಿಗಳನ್ನು ಅಧೋ ದಿಕ್ಕೆಂದೂ ಸಮಣ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರನ್ನು ಊರ್ಧ್ವ ದಿಕ್ಕೆಂದೂ ತಿಳಿ.

“ಪುತ್ರನಾದವನು ಮಾತಾಪಿತರನ್ನು ಪೂರ್ವ ದಿಕ್ಕೆಂದು ಬಗೆದು ಐದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸಬೇಕು. ಅವರಿಗೆ ಬೇಕಾದ ಆಹಾರವನ್ನು ಒದಗಿಸಬೇಕು. ಯಾವ ಕರ್ತವ್ಯವು ನಿಮ್ಮಿಂದಾಗಬೇಕೋ ಅದನ್ನು ಅವರಿಗೆ ಮಾಡಬೇಕು. ವಂಶವನ್ನು ಬೆಳೆಸಬೇಕು. ಅವರ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಭಾಗ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಅವರು ಕಾಲವಾದ ಮೇಲೆ ಅವರ ಪ್ರೇತಕ್ಕಾಗಿ ದಕ್ಷಿಣೆಯನ್ನು ನೀಡಬೇಕು. ಗೃಹಪತಿ ಪುತ್ರ, ಹೀಗೆ ಐದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪುತ್ರನಿಂದ ಸೇವಿಸಿಕೊಂಡ ಮಾತಾಪಿತರು ಐದು ವಿಧದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ಮಗನಿಗೆ ತೋರಿಸಬೇಕು- ಅವನು ಪಾಪವನ್ನು ಮಾಡದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು, ಪುಣ್ಯವನ್ನು ಮಾಡುವಂತೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಬೇಕು. ಕುಶಲ ಕಲೆಯನ್ನು (ಒಂದು ಕಸುಬನ್ನು) ಕಲಿಸಬೇಕು, ಸಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮದುವೆಯನ್ನು ಮಾಡಬೇಕು, ಸಕಾಲದಲ್ಲಿ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ವಹಿಸಿಕೊಡಬೇಕು ಐದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವ ದಿಕ್ಕಿನಂತಿರುವ ಮಾತಾಪಿತರನ್ನು ಪುತ್ರನು ಸೇವಿಸಬೇಕು. ಐದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತಾಪಿತರಾದವರು ಪುತ್ರನಿಗೆ ಪ್ರೀತಿ ತೋರಿಸಬೇಕು. ಹೀಗೆ ಪೂರ್ವ ದಿಕ್ಕನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದರಿಂದ ಕ್ಷೇಮ ಉಂಟಾಗುತ್ತವೆ, ಭಯ ತಪ್ಪುತ್ತದೆ.

“ಶಿಷ್ಯನಾದವನು ಐದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಆಚಾರ್ಯನಾದವನನ್ನು ದಕ್ಷಿಣ ದಿಕ್ಕೆಂದು ತಿಳಿದು ಗೌರವಿಸಬೇಕು- ಅವನು ಬಂದಾಗ ಎದ್ದು ನಿಲ್ಲಬೇಕು, ಅವರ ಹತ್ತಿರವಿದ್ದು ಸೇವಿಸಬೇಕು, ಅವರ ಶುಶ್ರೂಷೆ ಮಾಡಬೇಕು, ಅವರ ಪರಿಚಾರಿಕೆಯನ್ನು ಮಾಡಬೇಕು, ಅವರು ಕಲಿಸುವುದನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಗ್ರಹಿಸಬೇಕು, ಹೀಗೆ ಐದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ. ಶಿಷ್ಯನಿಂದ ಗೌರವಿಸಿಕೊಂಡ ಆಚಾರ್ಯನು ಶಿಷ್ಯನನ್ನು ಐದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರೀತಿಸಬೇಕು- ಅವನನ್ನು ವಿನೀತನನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಬೇಕು, ಎಲ್ಲ ಕುಶಲ ಕಲೆಗಳನ್ನು ಕಲಿಸಬೇಕು, ಮಿತ್ರರೂ ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಗಳೂ ಅವನ ಬಗೆಗೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಮಾತನ್ನೇ ಆಡುವಂತೆ ಅವನನ್ನು ಬೆಳೆಸಬೇಕು. ಎಲ್ಲ ಕಡೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಅವನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅರ್ಹನಾಗುವಂತೆ ಬುದ್ಧಿವಂತನನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಬೇಕು. ಹೀಗೆ ಐದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಶಿಷ್ಯನು ಆಚಾರ್ಯನನ್ನು ಗೌರವಿಸಬೇಕು. ಈ ಐದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಆಚಾರ್ಯನಾದವನು ಶಿಷ್ಯನನ್ನು ಆಚರಿಸಬೇಕು. ಹೀಗೆ ದಕ್ಷಿಣ ದಿಕ್ಕನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದರಿಂದ ಕ್ಷೇಮ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ, ಭಯ ತಪ್ಪುತ್ತದೆ.

“ಯಜಮಾನನಾದವನು ಐದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪತ್ನಿಯನ್ನು ಪಶ್ಚಿಮ ದಿಕ್ಕೆಂದು ತಿಳಿದು ಪೋಷಿಸಬೇಕು. ಆಕೆಯನ್ನು ಗೌರವದಿಂದ ಕಾಣಬೇಕು, ಅವಳಿಗೆ ಅವಮಾನವಾಗದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು, ಅವಳಿಗೆ ದ್ರೋಹ ಮಾಡಬಾರದು, ಮನೆಯ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಅವಳಿಗೆ ಕೊಡಬೇಕು. ಅವಳಿಗೆ ಬೇಕಾದ ಅಲಂಕಾರ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಬೇಕು. ಹೀಗೆ ಪತಿಯಿಂದ ಐದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಆದರಿಸಿಕೊಂಡ ಪತ್ನಿಯು ಪತಿಯನ್ನು ಐದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರೀತಿಸಬೇಕು- ಅವಳಿಗೊದಗಿರುವ ಮನೆಯ ಕೆಲಸವನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಬೇಕು, ಬಂಧು ಬಳಗವನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು, ನಂಬಿಕೆಯಿಂದಿರಬೇಕು, ಅವನ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಬೇಕು, ಎಲ್ಲ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನೂ ದಕ್ಷತೆಯಿಂದ ಮಾಡಬೇಕು. ಗೃಹಪತಿ ಪುತ್ರ, ಹೀಗೆ ಯಜಮಾನನಾದವನು ಪತ್ನಿಯನ್ನು ಪಶ್ಚಿಮ ದಿಕ್ಕೆಂದು ತಿಳಿದು ಅವಳನ್ನು ಪೋಷಿಸಬೇಕು. ಪತ್ನಿಯಾದವಳು ಈ ಐದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸೇವಿಸಬೇಕು. ಹೀಗೆ ಪಶ್ಚಿಮ ದಿಕ್ಕನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದರಿಂದ ಕ್ಷೇಮ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಭಯ ತಪ್ಪುತ್ತದೆ.

“ಗೆಳೆಯನಾದವನು ತನ್ನ ಮಿತ್ರರನ್ನು ಸಂಗಡಿಗರನ್ನೂ ಉತ್ತರ ದಿಕ್ಕೆಂದು ತಿಳಿದು ಐದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು- ಅಗತ್ಯಬಿದ್ದಾಗ ಅವರಿಗೆ ಬೇಕಾದುದನ್ನು ಕೊಡಬೇಕು. ಅವರಲ್ಲಿ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನಿಟ್ಟು ಕೊಂಡಿಬೇಕು. ಹಣ ಸಹಾಯ ಮಾಡಬೇಕು. ತನ್ನ ಸಮಾನನಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಕೊಟ್ಟ ಮಾತನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಗೃಹಪತಿ ಪುತ್ರ, ಈ ಐದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಗೆಳೆಯನಿಂದ ಸಹಾಯ ಪಡೆದುಕೊಂಡ ಮಿತ್ರರೂ ಸಂಗಡಿಗರೂ ಅವನನ್ನು ಐದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರೀತಿಸಬೇಕು- ಅವನು ಕುಡಿದು ಮತಿಭ್ರಮಣನಾಗದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಅವನು ಕುಡಿದು ಬುದ್ಧಿಗೇಡಿಯಾಗಿದ್ದಾಗ ಅವನ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಬೇಕು, ಅವನು ಭಯಗೊಂಡಿದ್ದಾಗ ಅವನಿಗೆ ಆಶ್ರಯವನ್ನು ಕೊಡಬೇಕು, ಅವನು ಆಪತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿಕೊಂಡಾಗ ಅವನ ಕೈಬಿಡಬಾರದು, ಅವನ ಕುಟುಂಬವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಬೇಕು. ಈ ಐದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಗೆಳೆಯನನ್ನು ತನ್ನ ಮಿತ್ರ ಸಖರನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಹಾಗೆ ನೋಡಿಕೊಂಡ ಗೆಳೆಯನನ್ನು ಮಿತ್ರರನ್ನು ಐದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರೀತಿಸಬೇಕು. ಹೀಗೆ ಪಶ್ಚಿಮ ದಿಕ್ಕನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದರಿಂದ ಕ್ಷೇಮ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ, ಭಯ ತಪ್ಪುತ್ತದೆ.

“ಸ್ವಾಮಿಯಾದವನು (ಆಯಿರಕ) ತನ್ನ ದಾಸ ಕರ್ಮಚಾರಿಗಳನ್ನು ಅಧೋ ದಿಕ್ಕೆಂದು ತಿಳಿದು ಐದು ಬಗೆಯಲ್ಲಿ ಪೋಷಿಸಬೇಕು- ಅವನ ಬಲಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಕೆಲಸವನ್ನು ವಿಧಿಸಬೇಕು, ಸಕಾಲಕ್ಕೆ ಊಟವನ್ನೂ, ವೇತನವನ್ನೂ ಕೊಡಬೇಕು. ಅವನು ಕಾಯಿಲೆ ಬಿದ್ದಾಗ ತಕ್ಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಮಾಡಿಸಬೇಕು. ತನಗೆ ಮಾಡಿದ ರುಚಿ ರುಚಿಯಾದ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಅವರಲ್ಲಿ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಗೃಹಪತಿ ಪುತ್ರ, ಈ ಐದು ಬಗೆಯಲ್ಲಿ ಪೋಷಿಸಿಕೊಂಡ ದಾಸ ಕರ್ಮಚಾರಿಗಳು ಐದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸ್ವಾಮಿಯನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು- ಅವನು ಏಳುವ ಮೊದಲೇ ಅವರು ಏಳಬೇಕು, ಅವನು ಮಲಗಿದ ಮೇಲೆ ಅವರು ಮಲಗಬೇಕು, ಕೊಟ್ಟಿದ್ದರಲ್ಲಿ ತೃಪ್ತಿ ಪಡೆಯಬೇಕು, ಮಾಡಬೇಕಾದ ಕೆಲಸವನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಬೇಕು, ಅವನ ಕೀರ್ತಿಯನ್ನು ಹರಡಬೇಕು. ಹೀಗೆ ಐದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಮಿಯಾದವನು ದಾಸ ಕರ್ಮಚಾರಿಗಳನ್ನು ಪೋಷಿಸಬೇಕು. ಐದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ದಾಸಕರ್ಮಚಾರಿಗಳು ಸ್ವಾಮಿಯನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸಬೇಕು. ಹೀಗೆ ಅಧೋ ದಿಕ್ಕನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿದಾಗ ಕ್ಷೇಮ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ, ಭಯ ತಪ್ಪುತ್ತದೆ.

“ಸಮಣ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರನ್ನು ಐದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸದ್ಗೃಹಸ್ಥನು ಗೌರವಿಸಬೇಕು. ಗೃಹಸ್ಥನು ಊರ್ಧ್ವ ದಿಕ್ಕನ್ನು ಪೂಜಿಸುವ ರೀತಿಯೇ ಇದು. ಕಾಯಾ ವಾಚಾ ಮನಸಾ ಸದ್ಗೃಹಸ್ಥನು ಸಮಣ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರನ್ನು ಪೂಜಿಸಬೇಕು. ಅವರಿಗಾಗಿ ಅವನ ಮನೆಯು ಸದಾ ತೆರೆದೇ ಇರಬೇಕು. ಅವರಿಗೆ ಏಕಾದ ಆಹಾರ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸದ್ಗೃಹಸ್ಥನು ನೀಡಬೇಕು. ಹೀಗೆ ಐದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಗೃಹಸ್ಥನಿಂದ ಗೌರವ ಪಡೆದ ಸಮಣ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ಆರು ಬಗೆಯಲ್ಲಿ ಆತನನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುತ್ತರೆ- ಪಾಪ ಮಾಡುವುದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುತ್ತಾರೆ, ಪುಣ್ಯವನ್ನು ಮಾಡುವಂತೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುತ್ತಾರೆ, ಶುದ್ಧ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಅವನನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತಾರೆ, ಅವನಿಗೆ ತಿಳಿಯದುದನ್ನು ಹೇಳಿಕೊಡುತ್ತಾರೆ, ಅವನಿಗೆ ತಿಳಿದುದನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ವಿವರಿಸುತ್ತಾರೆ, ಸ್ವರ್ಗದ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗೆ ಐದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸದ್ಗೃಹಸ್ಥನಿಂದ ಪೂಜಿಸಿಕೊಂಡ ಸಮಣ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ಆರು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಗೃಹಸ್ಥನನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗೆ ಊರ್ಧ್ವ ದಿಕ್ಕಿನ ಪೂಜೆಯಾದಾಗ ರಕ್ಷಣೆ ಇರುತ್ತದೆ, ಭಯ ತಪ್ಪುತ್ತದೆ.”

ಭಗವಾನರು ಇಷ್ಟನ್ನು ಹೇಳಿದರು. ಇಷ್ಟು ಹೇಳಿ ಭಗವಾನರು ಮತ್ತಷ್ಟನ್ನು ಬೋಧಿಸಿದರು-

“ಮಾತಾಪಿತರೇ ಪೂರ್ವ ದಿಕ್ಕು, ಆಚಾರ್ಯರೇ ದಕ್ಷಿಣ ದಿಸೆ, ಪತ್ನೀಪುತ್ರರು ಪಶ್ಚಿಮ ದಿಕ್ಕು, ಮಿತ್ರರೂ ಸಂಗಡಿಗರೇ ಉತ್ತರ ದಿಕ್ಕು, ದಾಸ ಕರ್ಮಚಾರಿಗಳು ಅಧೋ ದಿಕ್ಕು, ಸಮಣ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ಉತ್ತರ ದಿಕ್ಕು ಎಂದು ಗೌರವಸ್ಥನಾದ ಗೃಹಸ್ಥನು ತಿಳಿದು ಅವರನ್ನು ನಮಸ್ಕರಿಸಬೇಕು.

“ವಿವೇಕಿಯೂ ಶೀಲ ಸಂಪನ್ನನೂ ನಮ್ರಶಾಲಿಯೂ ಸಾಧುವೂ ಜಗಳವಾಡದವನೂ ಈ ರೀತಿಯ ಉತ್ತಮ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಿ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ.

“ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ನಿದ್ದೆ ಮಾಡದವನೂ ಆಲಸ್ಯವಿಲ್ಲದವನೂ ಆಪತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಭಯಗೊಳ್ಳದವನೂ ಆದ ಮೇಧಾವಿಯು ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ.

“ಗೆಳೆಯರನ್ನುಳ್ಳವನೂ ದಯಾಳುವೂ ಮಾತ್ಸರ್ಯವಿಲ್ಲದವನೂ ಸ್ನೇಹಿತರಿಗೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ತೋರಿಸಬಲ್ಲವನೂ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ.

“ದಾನಶೀಲನೂ ಪ್ರಿಯವಾದುದನ್ನು ನುಡಿಯುವವನೂ, ಒಳ್ಳೆಯ ನಡತೆಯುಳ್ಳವನೂ, ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಸಮಾನನಾಗಿಯೇ ಕಾಣುವವನೂ, ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿ ಹೇಗೆ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕೋ ಅದರಂತೆ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳುವವನೂ ರಥದ ಚಕ್ರಕ್ಕೆ ಕಡಾಣೆ ಮುಖ್ಯವಾಗಿರುವಂತೆ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಲೋಕವನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಾನೆ.

“ಇವಾವುದೂ ಇಲ್ಲದಿದ್ದಾಗ ತಾಯಿಯು ಪುತ್ರನಾದವನಿಂದ ಪಡೆಯಬೇಕಾದ ಮಾನ್ಯತೆಯನ್ನೂ, ಪೂಜ್ಯತೆಯನ್ನೂ ಪಡೆಯುವುದಿಲ್ಲ. ಪಿತನೂ ಪುತ್ರನಿಂದ ಮಾನ್ಯತೆ ಪೂಜ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವುದಿಲ್ಲ. ಜಾಣನಾದವನು ಇವುಗಳ ಬೆಲೆಯನ್ನು ತಿಳಿದಿರುವುದರಿಂದ ಅವರು ಮಹತ್ತಾದ ಗೌರವವನ್ನೂ ಪ್ರಶಂಸೆಯನ್ನೂ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ.

ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದ ಭಗವಾನರಿಗೆ ಗೃಹಪತಿ ಪುತ್ರನಾದ ಸಿಂಗಾಲಕನು ಇಂತೆಂದನು- “ಎಷ್ಟು ಸೊಗಸಾಗಿದೆ, ಭಂತೆ, ಎಂಥ ಸೊಗಸಾದ ಮಾತುಗಳು ! ಕೆಳಗೆ ಬಿದ್ದಿರುವದನ್ನು ನೆಟ್ಟಗೆ ನಿಲ್ಲಿಸುವಂತೆ, ಮುಚ್ಚಿರುವುದನ್ನು ತೆಗೆದು ತೋರಿಸುವಂತೆ, ದಾರಿ ತಪ್ಪಿದವನಿಗೆ ದಾರಿ ತೋರಿಸುವಂತೆ, ಕತ್ತಲೆಯಲ್ಲಿರುವವನಿಗೆ ದೀಪ ತೋರಿಸುವಂತೆ, ಭಗವಾನರು ಧರ್ಮವನ್ನು ಎಲ್ಲರೀತಿಯಲ್ಲಿಯೂ ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಕಣ್ಣಿದ್ದವನು ರೂಪಗಳನ್ನು ನೋಡುವಂತೆ ನಾನೂ ತಿಳಿದುಕೊಂಡೆ. ಭಂತೆ, ಭಗವಂತನಿಗೂ ಧಮ್ಮಕ್ಕೂ ಭಿಕ್ಷು ಸಂಘಕ್ಕೂ ಶರಣು ಹೋಗುತ್ತೇವೆ. ನನ್ನನ್ನು ಭಗವಾನರು ಉಪಾಸಕನನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವಂತಾಗಲಿ. ಇಂದಿನಿಂದ ಪ್ರಾಣವಿರುವವರೆಗೂ ನಾನು ಶರಣಾಗತನಾಗಿರುತ್ತೇನೆ.”

ಇಲ್ಲಿಗೆ ಸಿಂಗಾಲ ಸುತ್ತ ಮುಗಿಯಿತು.

The Long Discourses

|_III. The Chapter with Pāṭikaputta

DN31. ಸಿಂಗಾಲ ಸುತ್ತ

Translations [29]

English

繁體字

日本語

Deutsch

Italiano

Español

Português

Русский

Nederlands

Norsk

Magyar

Svenska

Srpski

Čeština

Polski

Română

Slovenščina

Lietuvių Kalba

עִבְרִית

हिंदी

ಕನ್ನಡ

বাংলা

Việt Ngữ

Bahasa Indonesia

සිංහල

ပြန်သွားရန်

ภาษาไทย

पाळिभासा (Pāli)

Reference