Evaṁ me sutaṁ—ekaṁ samayaṁ bhagavā sāvatthiyaṁ viharati pubbārāme migāramātupāsāde. Tena kho pana samayena bhagavā tadahuposathe pannarase puṇṇāya puṇṇamāya rattiyā bhikkhusaṅghaparivuto abbhokāse nisinno hoti. Atha kho bhagavā tuṇhībhūtaṁ tuṇhībhūtaṁ bhikkhusaṅghaṁ anuviloketvā bhikkhū āmantesi:

“‘Ye te, bhikkhave, kusalā dhammā ariyā niyyānikā sambodhagāmino, tesaṁ vo, bhikkhave, kusalānaṁ dhammānaṁ ariyānaṁ niyyānikānaṁ sambodhagāmīnaṁ kā upanisā savanāyā’ti, iti ce, bhikkhave, pucchitāro assu, te evamassu vacanīyā: ‘yāvadeva dvayatānaṁ dhammānaṁ yathābhūtaṁ ñāṇāyā’ti. Kiñca dvayataṁ vadetha?

Idaṁ dukkhaṁ, ayaṁ dukkhasamudayoti ayamekānupassanā. Ayaṁ dukkhanirodho, ayaṁ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti, ayaṁ dutiyānupassanā. Evaṁ sammā dvayatānupassino kho, bhikkhave, bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato dvinnaṁ phalānaṁ aññataraṁ phalaṁ pāṭikaṅkhaṁ—diṭṭheva dhamme aññā, sati vā upādisese anāgāmitā”ti.

Idamavoca bhagavā. Idaṁ vatvāna sugato athāparaṁ etadavoca satthā:

“Ye dukkhaṁ nappajānanti,
atho dukkhassa sambhavaṁ;
Yattha ca sabbaso dukkhaṁ,
asesaṁ uparujjhati;
Tañca maggaṁ na jānanti,
dukkhūpasamagāminaṁ.
Cetovimuttihīnā te,
Atho paññāvimuttiyā;
Abhabbā te antakiriyāya,
Te ve jātijarūpagā.
Ye ca dukkhaṁ pajānanti,
atho dukkhassa sambhavaṁ;
Yattha ca sabbaso dukkhaṁ,
asesaṁ uparujjhati;
Tañca maggaṁ pajānanti,
dukkhūpasamagāminaṁ.
Cetovimuttisampannā,
Atho paññāvimuttiyā;
Bhabbā te antakiriyāya,
Na te jātijarūpagāti.

‘Siyā aññenapi pariyāyena sammā dvayatānupassanā’ti, iti ce, bhikkhave, pucchitāro assu; ‘siyā’tissu vacanīyā. Kathañca siyā? Yaṁ kiñci dukkhaṁ sambhoti sabbaṁ upadhipaccayāti, ayamekānupassanā. Upadhīnaṁ tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti, ayaṁ dutiyānupassanā. Evaṁ sammā …pe… athāparaṁ etadavoca satthā:

“Upadhinidānā pabhavanti dukkhā,
Ye keci lokasmimanekarūpā;
Yo ve avidvā upadhiṁ karoti,
Punappunaṁ dukkhamupeti mando;
Tasmā pajānaṁ upadhiṁ na kayirā,
Dukkhassa jātippabhavānupassīti.

‘Siyā aññenapi pariyāyena sammā dvayatānupassanā’ti, iti ce, bhikkhave, pucchitāro assu; ‘siyā’tissu vacanīyā. Kathañca siyā? Yaṁ kiñci dukkhaṁ sambhoti sabbaṁ avijjāpaccayāti, ayamekānupassanā. Avijjāya tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti, ayaṁ dutiyānupassanā. Evaṁ sammā …pe… athāparaṁ etadavoca satthā:

“Jātimaraṇasaṁsāraṁ,
ye vajanti punappunaṁ;
Itthabhāvaññathābhāvaṁ,
avijjāyeva sā gati.
Avijjā hāyaṁ mahāmoho,
Yenidaṁ saṁsitaṁ ciraṁ;
Vijjāgatā ca ye sattā,
Na te gacchanti punabbhavanti.

‘Siyā aññenapi …pe… kathañca siyā? Yaṁ kiñci dukkhaṁ sambhoti sabbaṁ saṅkhārapaccayāti, ayamekānupassanā. Saṅkhārānaṁ tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti, ayaṁ dutiyānupassanā. Evaṁ sammā …pe… athāparaṁ etadavoca satthā:

“Yaṁ kiñci dukkhaṁ sambhoti,
sabbaṁ saṅkhārapaccayā;
Saṅkhārānaṁ nirodhena,
natthi dukkhassa sambhavo.
Etamādīnavaṁ ñatvā,
dukkhaṁ saṅkhārapaccayā;
Sabbasaṅkhārasamathā,
saññānaṁ uparodhanā;
Evaṁ dukkhakkhayo hoti,
etaṁ ñatvā yathātathaṁ.
Sammaddasā vedaguno,
Sammadaññāya paṇḍitā;
Abhibhuyya mārasaṁyogaṁ,
Na gacchanti punabbhavanti.

‘Siyā aññenapi …pe… kathañca siyā? Yaṁ kiñci dukkhaṁ sambhoti sabbaṁ viññāṇapaccayāti, ayamekānupassanā. Viññāṇassa tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti, ayaṁ dutiyānupassanā. Evaṁ sammā …pe… athāparaṁ etadavoca satthā:

“Yaṁ kiñci dukkhaṁ sambhoti,
Sabbaṁ viññāṇapaccayā;
Viññāṇassa nirodhena,
Natthi dukkhassa sambhavo.
Etamādīnavaṁ ñatvā,
Dukkhaṁ viññāṇapaccayā;
Viññāṇūpasamā bhikkhu,
Nicchāto parinibbutoti.

‘Siyā aññenapi …pe… kathañca siyā? Yaṁ kiñci dukkhaṁ sambhoti sabbaṁ phassapaccayāti, ayamekānupassanā. Phassassa tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti, ayaṁ dutiyānupassanā. Evaṁ sammā …pe… athāparaṁ etadavoca satthā:

“Tesaṁ phassaparetānaṁ,
Bhavasotānusārinaṁ;
Kummaggapaṭipannānaṁ,
Ārā saṁyojanakkhayo.
Ye ca phassaṁ pariññāya,
Aññāyupasame ratā;
Te ve phassābhisamayā,
Nicchātā parinibbutāti.

‘Siyā aññenapi …pe… kathañca siyā? Yaṁ kiñci dukkhaṁ sambhoti sabbaṁ vedanāpaccayāti, ayamekānupassanā. Vedanānaṁ tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti, ayaṁ dutiyānupassanā. Evaṁ sammā …pe… athāparaṁ etadavoca satthā:

“Sukhaṁ vā yadi vā dukkhaṁ,
Adukkhamasukhaṁ saha;
Ajjhattañca bahiddhā ca,
Yaṁ kiñci atthi veditaṁ.
Etaṁ dukkhanti ñatvāna,
Mosadhammaṁ palokinaṁ;
Phussa phussa vayaṁ passaṁ,
Evaṁ tattha vijānati;
Vedanānaṁ khayā bhikkhu,
Nicchāto parinibbutoti.

‘Siyā aññenapi …pe… kathañca siyā? Yaṁ kiñci dukkhaṁ sambhoti sabbaṁ taṇhāpaccayāti, ayamekānupassanā. Taṇhāya tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti, ayaṁ dutiyānupassanā. Evaṁ sammā …pe… athāparaṁ etadavoca satthā:

“Taṇhādutiyo puriso,
Dīghamaddhāna saṁsaraṁ;
Itthabhāvaññathābhāvaṁ,
Saṁsāraṁ nātivattati.
Etamādīnavaṁ ñatvā,
Taṇhaṁ dukkhassa sambhavaṁ;
Vītataṇho anādāno,
Sato bhikkhu paribbajeti.

‘Siyā aññenapi …pe… kathañca siyā? Yaṁ kiñci dukkhaṁ sambhoti sabbaṁ upādānapaccayāti, ayamekānupassanā. Upādānānaṁ tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti, ayaṁ dutiyānupassanā. Evaṁ sammā …pe… athāparaṁ etadavoca satthā:

“Upādānapaccayā bhavo,
Bhūto dukkhaṁ nigacchati;
Jātassa maraṇaṁ hoti,
Eso dukkhassa sambhavo.
Tasmā upādānakkhayā,
Sammadaññāya paṇḍitā;
Jātikkhayaṁ abhiññāya,
Na gacchanti punabbhavanti.

‘Siyā aññenapi …pe… kathañca siyā? Yaṁ kiñci dukkhaṁ sambhoti sabbaṁ ārambhapaccayāti, ayamekānupassanā. Ārambhānaṁ tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti, ayaṁ dutiyānupassanā. Evaṁ sammā …pe… athāparaṁ etadavoca satthā:

“Yaṁ kiñci dukkhaṁ sambhoti,
Sabbaṁ ārambhapaccayā;
Ārambhānaṁ nirodhena,
Natthi dukkhassa sambhavo.
Etamādīnavaṁ ñatvā,
Dukkhaṁ ārambhapaccayā;
Sabbārambhaṁ paṭinissajja,
Anārambhe vimuttino.
Ucchinnabhavataṇhassa,
Santacittassa bhikkhuno;
Vikkhīṇo jātisaṁsāro,
Natthi tassa punabbhavoti.

‘Siyā aññenapi …pe… kathañca siyā? Yaṁ kiñci dukkhaṁ sambhoti sabbaṁ āhārapaccayāti, ayamekānupassanā. Āhārānaṁ tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti, ayaṁ dutiyānupassanā. Evaṁ sammā …pe… athāparaṁ etadavoca satthā:

“Yaṁ kiñci dukkhaṁ sambhoti,
Sabbaṁ āhārapaccayā;
Āhārānaṁ nirodhena,
Natthi dukkhassa sambhavo.
Etamādīnavaṁ ñatvā,
Dukkhaṁ āhārapaccayā;
Sabbāhāraṁ pariññāya,
Sabbāhāramanissito.
Ārogyaṁ sammadaññāya,
Āsavānaṁ parikkhayā;
Saṅkhāya sevī dhammaṭṭho,
Saṅkhyaṁ nopeti vedagūti.

‘Siyā aññenapi …pe… kathañca siyā? Yaṁ kiñci dukkhaṁ sambhoti sabbaṁ iñjitapaccayāti, ayamekānupassanā. Iñjitānaṁ tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti, ayaṁ dutiyānupassanā. Evaṁ sammā …pe… athāparaṁ etadavoca satthā:

“Yaṁ kiñci dukkhaṁ sambhoti,
Sabbaṁ iñjitapaccayā;
Iñjitānaṁ nirodhena,
Natthi dukkhassa sambhavo.
Etamādīnavaṁ ñatvā,
Dukkhaṁ iñjitapaccayā;
Tasmā hi ejaṁ vossajja,
Saṅkhāre uparundhiya;
Anejo anupādāno,
Sato bhikkhu paribbajeti.

‘Siyā aññenapi …pe… kathañca siyā? Nissitassa calitaṁ hotīti, ayamekānupassanā. Anissito na calatīti, ayaṁ dutiyānupassanā. Evaṁ sammā …pe… athāparaṁ etadavoca satthā:

“Anissito na calati,
Nissito ca upādiyaṁ;
Itthabhāvaññathābhāvaṁ,
Saṁsāraṁ nātivattati.
Etamādīnavaṁ ñatvā,
Nissayesu mahabbhayaṁ;
Anissito anupādāno,
Sato bhikkhu paribbajeti.

‘Siyā aññenapi …pe… kathañca siyā? Rūpehi, bhikkhave, arūpā santatarāti, ayamekānupassanā. Arūpehi nirodho santataroti, ayaṁ dutiyānupassanā. Evaṁ sammā …pe… athāparaṁ etadavoca satthā:

“Ye ca rūpūpagā sattā,
Ye ca arūpaṭṭhāyino;
Nirodhaṁ appajānantā,
Āgantāro punabbhavaṁ.
Ye ca rūpe pariññāya,
Arūpesu asaṇṭhitā;
Nirodhe ye vimuccanti,
Te janā maccuhāyinoti.

‘Siyā aññenapi …pe… kathañca siyā? Yaṁ, bhikkhave, sadevakassa lokassa samārakassa sabrahmakassa sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya idaṁ saccanti upanijjhāyitaṁ tadamariyānaṁ etaṁ musāti yathābhūtaṁ sammappaññāya sudiṭṭhaṁ, ayamekānupassanā. Yaṁ, bhikkhave, sadevakassa …pe… sadevamanussāya idaṁ musāti upanijjhāyitaṁ, tadamariyānaṁ etaṁ saccanti yathābhūtaṁ sammappaññāya sudiṭṭhaṁ, ayaṁ dutiyānupassanā. Evaṁ sammā …pe… athāparaṁ etadavoca satthā:

“Anattani attamāniṁ,
Passa lokaṁ sadevakaṁ;
Niviṭṭhaṁ nāmarūpasmiṁ,
Idaṁ saccanti maññati.
Yena yena hi maññanti,
Tato taṁ hoti aññathā;
Tañhi tassa musā hoti,
Mosadhammañhi ittaraṁ.
Amosadhammaṁ nibbānaṁ,
Tadariyā saccato vidū;
Te ve saccābhisamayā,
Nicchātā parinibbutāti.

‘Siyā aññenapi pariyāyena sammā dvayatānupassanā’ti, iti ce, bhikkhave, pucchitāro assu; ‘siyā’tissu vacanīyā. Kathañca siyā? Yaṁ, bhikkhave, sadevakassa lokassa samārakassa sabrahmakassa sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya idaṁ sukhanti upanijjhāyitaṁ, tadamariyānaṁ etaṁ dukkhanti yathābhūtaṁ sammappaññāya sudiṭṭhaṁ, ayamekānupassanā. Yaṁ, bhikkhave, sadevakassa …pe… sadevamanussāya idaṁ dukkhanti upanijjhāyitaṁ tadamariyānaṁ etaṁ sukhanti yathābhūtaṁ sammappaññāya sudiṭṭhaṁ, ayaṁ dutiyānupassanā. Evaṁ sammā dvayatānupassino kho, bhikkhave, bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato dvinnaṁ phalānaṁ aññataraṁ phalaṁ pāṭikaṅkhaṁ—diṭṭheva dhamme aññā, sati vā upādisese anāgāmitāti. Idamavoca bhagavā. Idaṁ vatvāna sugato athāparaṁ etadavoca satthā:

“Rūpā saddā rasā gandhā,
Phassā dhammā ca kevalā;
Iṭṭhā kantā manāpā ca,
Yāvatatthīti vuccati.
Sadevakassa lokassa,
Ete vo sukhasammatā;
Yattha cete nirujjhanti,
Taṁ nesaṁ dukkhasammataṁ.
Sukhanti diṭṭhamariyehi,
Sakkāyassuparodhanaṁ;
Paccanīkamidaṁ hoti,
Sabbalokena passataṁ.
Yaṁ pare sukhato āhu,
Tadariyā āhu dukkhato;
Yaṁ pare dukkhato āhu,
Tadariyā sukhato vidū.
Passa dhammaṁ durājānaṁ,
Sampamūḷhetthaviddasu;
Nivutānaṁ tamo hoti,
Andhakāro apassataṁ.
Satañca vivaṭaṁ hoti,
Āloko passatāmiva;
Santike na vijānanti,
Magā dhammassa kovidā.
Bhavarāgaparetehi,
Bhavasotānusāribhi;
Māradheyyānupannehi,
Nāyaṁ dhammo susambudho.
Ko nu aññatra mariyehi,
Padaṁ sambuddhumarahati;
Yaṁ padaṁ sammadaññāya,
Parinibbanti anāsavā”ti.

Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṁ abhinandunti. Imasmiñca pana veyyākaraṇasmiṁ bhaññamāne saṭṭhimattānaṁ bhikkhūnaṁ anupādāya āsavehi cittāni vimucciṁsūti.

Dvayatānupassanāsuttaṁ dvādasamaṁ.

Tassuddānaṁ

Saccaṁ upadhi avijjā ca,
saṅkhāre viññāṇapañcamaṁ;
Phassavedaniyā taṇhā,
upādānārambhaāhārā;
Iñjitaṁ calitaṁ rūpaṁ,
saccaṁ dukkhena soḷasāti.

Mahāvaggo tatiyo.

Tassuddānaṁ

Pabbajjā ca padhānañca,
subhāsitañca sundari;
Māghasuttaṁ sabhiyo ca,
selo sallañca vuccati.
Vāseṭṭho cāpi kokāli,
Nālako dvayatānupassanā;
Dvādasetāni suttāni,
Mahāvaggoti vuccatīti.

The Minor Discourses

|_【5】 Anthology of Discourses

|__III. The Great Chapter

Snp3.12 Dvayatānupassanāsutta

Translations [3]

English

Việt Ngữ

पाळिभासा (Pāli)

Reference

Translations [3]

English

Việt Ngữ

पाळिभासा (Pāli)

Reference

Commentaries [0]